Wat is een obligatie

Obligatie

Nog een term uit de financiële wereld: obligatie. Een obligatie is een lening die wordt uitgegeven door of een bedrijf of door Vadertje Staat. Bedrijven geven obligaties uit als ze geld nodig hebben. Door een obligatie leen je dus geld aan een bedrijf of aan de staat. En als je iemand geld leent, verwacht je wel dat je dat terugkrijgt. Bij voorkeur het hele bedrag met rente. Je wordt dus een beetje mede-eigenaar van dat bedrijf of van de staat. Moet je daar fier op zijn?

Obligatie in het algemeen

Een obligatie is een lening door particulieren aan een bedrijf of aan de staat. In ruil hiervoor krijg je gedurende een bepaalde tijd (de looptijd van een obligatie) een vooraf bepaalde, jaarlijkse intrest en op het einde van de looptijd van de obligatie wordt het oorspronkelijke bedrag aan jou terugbetaald.

Een obligatie wordt op de beurs verhandeld. De koers/waarde ervan is niet altijd hetzelfde. Een obligatie noteert à pari (dat wil zeggen tegen de nominale = uitgegeven waarde), boven pari of onder pari.

Dit lijkt ingewikkeld want waarom zou een obligatie anders noteren dan de uitgegeven waarde? De reden hiervoor is dat een obligatie de geldende rentevoet volgt. Bijvoorbeeld: u heeft in 2001 een obligatie van een bedrijf gekocht voor 1000 euro met een intrest van 8%. In 2009 geeft datzelfde bedrijf een obligatie uit tegen een rente van 5%. Als u dan uw obligatie met 8% rente te koop aanbiedt, zal de koper meer dan de nominale waarde willen betalen als compensatie voor de hogere rente. Het omgekeerde geldt natuurlijk ook: wanneer u een obligatie aanbiedt die 'maar' 4% intrest oplevert, zal de koper minder dan de nominale waarde willen betalen.

Soorten obligaties

A. Wie geeft de waarborg: staat of bedrijf?

Een obligatie uitgegeven door een bedrijf is risicovoller dan een staatsobligatie. Een bedrijf kan in moeilijkheden komen waardoor het de intrest en/of de nominale waarde niet meer kan terugbetalen. Een staatsobligatie betekent dus minder risico.Op basis van deze garanties onderscheiden we 3 soorten obligaties:

1. Gewone obligaties

Hieraan zijn geen bijzondere voorrechten verbonden. De obligatiehouder wordt als een gewone schuldeiser aanzien. Wanneer het bedrijf failliet gaat, komen eerst de bevoorrechte schuldeisers aan bod en pas daarna worden de 'gewone' obligatiehouders vergoed.

2. Bevoorrechte obligaties

Bij bevoorrechte obligaties wordt de terugbetaling van het kapitaal en de intrest gewaarborgd door bepaalde activa (bezittingen) van de onderneming. Dit zorgt voor meer zekerheid omdat een bevoorrechte schuldeiser als eerste wordt betaald, moest het bedrijf failliet gaan.

3. Achtergestelde obligaties

Zoals de naam doet vermoeden, worden de houders van een achtergestelde obligatie pas als laatste vergoed. Wanneer het bedrijf in moeilijkheden komt, kan de terugbetaling van de achtergestelde obligatie dus een probleem vormen.

B. Rendement

1. Klassieke obligatie

Een klassieke obligatie is vastrentend. Dat wil zeggen dat zowel de looptijd als de rente bij uitgifte bepaald worden. Deze blijven onveranderd tijdens de hele duur van de obligatie. De eigenaar is dus zeker van de rente die hij ontvangt.

2. Obligaties met variabele rente

Hier moeten we een onderscheid maken tussen 'floating rate notes'(FRN) en 'variable rate notes'(VRN).

Floating rate notes wil zeggen dat de rente om de 3 à 6 maanden betaald en herzien wordt in functie van de rentevoet op de internationale markt. De rente is in principe de (variabele) rentevoet vermeerderd met een opslag (spread) die gedurende de ganse looptijd onveranderd blijft.

Bij variabele rate notes kunnen zowel de rentevoet als de spread veranderen. Deze zijn aanpasbaar aan de marktomstandigheden.

Terugbetaling

1. Terugbetaling op vervaldag

Een obligatie heeft een beperkte levensduur, variërend van 1 tot 30 jaar. Vooral in de USA bestaan er obligaties met een zeer lange looptijd. Kortlopende obligaties worden meestal terugbetaald op de vervaldag en er is geen manier om deze vervroegd af te lossen. De houder van de obligatie is dus zeker van een vaste rente gedurende de volledige looptijd van de obligatie.

2. Obligaties met vervroegde terugbetaling

Deze obligatie is een lening met een zeer lange looptijd die in schijven terugbetaalbaar is. De terugbetaling kan verplicht of optioneel zijn.3 Obligaties met verplichte aflossingNa bepaalde tijd worden de obligaties terugbetaald en uit circulatie genomen.

Converteerbare obligaties

Een term die je regelmatig in dit jargon tegenkomt: een converteerbare obligatie. Dit is een obligatie waarbij de houder de mogelijkheid heeft om terugbetaald te worden in aandelen van het bedrijf in plaats van in cash geld. Dit kan vooral voordelig zijn wanneer de koers van de aandelen gestegen is. Wanneer de koers van het aandeel gedaald is, kan de obligatiehouder ervoor kiezen om uitbetaald te worden in cash.

Voordelen

Duidelijk: looptijd en rente zijn vooraf bepaald.
Veilig: u wordt gespaard van rentedaling.
Duur: van zeer kort tot zeer lang.

Nadelen

Looptijd uitzitten, zo niet is uw inleg niet gegarandeerd.
Koper op de beurs vinden is niet zo makkelijk, vooral als de rente inmiddels is gedaald.
Wettelijke depositogarantie is enkel van toepassing op obligaties uitgegeven door uw bank zelf en als het geen achtergestelde obligaties betreffen (zie hoger)!
Komt het bedrijf daadwerkelijk in moeilijkheden dan moet u nog maar afwachten wat u nog krijgt.
Eventuele koersverschillen als u een obligatie koopt in een vreemde munt.
U profiteert niet van rentestijgingen.
Op de intresten van een obligatie is 15% roerende voorheffing verschuldigd.

Update 2011

Sinds de financiële crisis dit jaar liggen de staatsobligaties geweldig onder vuur. Ze werden altijd beschouwd als veilige beleggingen. Maar aangezien menig euroland momenteel in de problemen zit, en de banken elkaar niet meer vertrouwen, krijgen de regeringen hun staatsobligaties niet meer verkocht. Een evolutie, of moeten we zeggen drama dat de komende maanden wordt vervolgd!