Transfer of training bestaat niet
Of toch wel
De heilige graal van het onderwijs is de overdracht van kennis en vaardigheden tussen de klassikale situatie en de werkplek. Het blijkt namelijk dat hoe hard leerkrachten, trainers, leerlingen en deelnemers hun best doen de lessen uit het klaslokaal maar moeizaam overgedragen worden naar de werkplek. Waardoor de meeste mensen het gevoel krijgen dat opleiden een desinvestering is.
Opleidingsoverdracht
Sinds duidelijk is dat kennis niet zonder meer overgedragen wordt van het klaslokaal naar de praktijk zoeken opleiders naar manieren om de kennis overdracht te vergroten. Als je je afvraagt hoe lang we al weten dat kennis niet zo maar wordt overgedragen tussen klaslokaal en praktijk kijk dan maar eens naar de woorden van K’ung Tzu, bij ons bekend als Confucius:
- Vertel me en ik vergeet
- Laat me zien en ik herinner
- Laat me doen en ik begrijp
Als je je dan bedenkt dat Confucius in het antieke China van 551 voor Christus leefde, toen China nog niet bestond, dan is het probleem van transfer of training al heel lang bekend. Dat wij er nog steeds mee zitten is een gevolg van het feit dat klassikaal onderwijs en groepstrainingen gecombineerd met boeken de goedkoopste vorm van opleiden zijn. Het is nu eenmaal goedkoper om met één persoon vijftien tot dertig mensen op te leiden, dan met één persoon één tot vijf personen op te leiden. Zelfs als dat betekent dat je minder kennis overdracht krijgt tussen lokaal en praktijk.
Oorzaak
Maar wat is nu eigenlijk de oorzaak voor dat tekort aan kennisoverdracht tussen klas en praktijk. De belangrijkste oorzaak is de werking van het menselijke brein. Het brein is geen computer met een harde schijf, die alles wat het leert letterlijk opslaat om het vervolgens te reproduceren met een druk op een knop. 
Het brein is een kennis producerend systeem, dat werkt op basis van opgeslagen kennis en waarschuwingssignalen uit de omgeving. Zodra het brein een signaal uit de omgeving herkent, roept het de bijbehorende kennis op om te gebruiken. Maar dat betekent dat het brein veel verschillende signalen nodig heeft om kennis toegankelijk te maken in veel verschillende situaties. Het brein moet dus eigenlijk leren om situaties te herkennen waarin het zijn kennis kan toepassen.
Dit brein probleem zie je ook terugkomen in een aantal oplossingen die in de loop der tijden zijn bedacht voor het transfer probleem.
Oude oplossingen
Voor een deel is het probleem van transfer lang geleden al opgelost in de tijd dat de meeste mensen analfabeet waren. Mensen gingen in de leer bij iemand die de kennis en vaardigheden bezat en het werk deed. Je zou het ‘het meester en gezel opleidingsmodel’ kunnen noemen. Een moderne variant op dat meester en gezel model is de mentor voor de nieuwe medewerker. Een ander model is het ‘oefen en nog eens oefenen model’, iets wat men met veel succes toepast in militaire organisaties. Iets wat men in het bedrijfsleven te duur vindt, omdat men graag zo snel mogelijk geld wil gaan verdienen aan de inzet van haar werknemers.
Simulatie
Naast deze “ouderwetse” oplossingen hebben we tegenwoordig een paar van onze eigen oplossingen bedacht. Zo kennen we de simulatie. Dit lijkt op het ‘oefen en nog eens oefenen model’, maar dan niet in een praktijk situatie. De simulatie is een onderwijssituatie waarin de praktijk wordt nagespeeld. Tegenwoordig kan dat gebeuren in een reële of een virtuele omgeving. In een reële omgeving gaat het vaak om het oefenen van de hoofdzaken van bepaalde kennis of vaardigheden. Bijvoorbeeld wat moet je doen bij een blinde darmoperatie. Terwijl een virtuele omgeving niet veel meer hoeft te zijn dan wat cijfertjes die je kunt wijzigen in een spreadsheet, waardoor er een andere uitkomst ontstaat. 
Simulatie is vooral geliefd in omgevingen waar het of te duur is om veel te oefenen of te gevaarlijk. Dus zie je tegenwoordig piloten en artsen veel werken met simulatoren en simulaties.
Stage
Een andere oplossing om de overdracht van kennis van de klas naar de praktijk te vergroten is de stage. Je zou het ook een variant op het ‘meester gezel’ model kunnen noemen. Een opgeleide wordt in de praktijk gezet en kan onder begeleiding zijn kennis uitproberen.
Nadeel
Er zit echter aan al deze modellen om transfer te creëren een nadeel, hun effectiviteit is afhankelijk van hoeveel verschillende situaties ze presenteren. Het brein roept haar kennis namelijk pas op als de juiste signalen waargenomen worden. Zo gaan mensen pas lopen als ze zien dat er genoeg ruimte is en ze willen lopen. Of pakken ze een mes en vork op als er ook een mes en vork voor handen zijn. Daarbij houden we dat mes en de vork anders vast wanneer we aan tafel zitten om te gaan eten, dan wanneer we ze opruimen nadat we ze uit de vaatwasser hebben gehaald. Maar dat betekent ook dat het brein de kans moet krijgen om de kennis die het heeft te verbinden aan de gewenste situatie. Dus creëer te weinig situaties waarin de kennis toegepast kan worden en je kennis transfer is minimaal en inefficiënt. Dit verklaart natuurlijk ook waarom mensen naarmate ze meer ervaring krijgen in hun werk het makkelijker vinden om hun kennis toe te passen. De kennis zit beter verankerd in hun brein, maar hun brein kent ook veel meer signalen om de kennis te activeren. Of om het met een spreekwoord te zeggen:
Er zijn meer wegen die naar Rome leiden.
Nieuwe oplossing
De simpelste oplossing voor het transfer of training probleem is dan ook het creëren van zoveel mogelijk oefen situaties in de periode dat er geleerd wordt. Het voordeel van zo’n multi-situationele aanpak is om te beginnen dat er veel geoefend wordt met de nieuwe kennis. Maar dat is nog niet eens het grootste voordeel. Het grootste voordeel is dat de kennis in veel verschillende situaties wordt geoefend en daardoor gekoppeld wordt aan veel verschillende externe signalen. Het brein krijgt dus meerdere triggers om toegang te krijgen tot de nieuwe kennis.
Natuurlijk is deze aanpak duurder dan een klassikale oplossing. Maar het voorkomt een desinvestering in een opleiding die in de praktijk niet gebruikt wordt. Omdat de deelnemer geen signalen krijgt vanuit zijn omgeving die zijn brein vragen om de geleerde kennis toe te passen.
Samenwerking
Deze nieuwe oplossing vraagt echter wel om meer samenwerking tussen opleider, klant en deelnemer. De opleider moet namelijk opleidingen maken die gebruik maken van meerdere situaties om kennis over te dragen.
De klant moet de ruimte scheppen voor de deelnemer om in meerdere situaties te oefenen met zijn nieuwe kennis. Bijvoorbeeld door de opleider de mogelijkheid te geven om ook op de werkplek begeleiding aan te bieden. Maar ook door tijd in te ruimen op de werkplek om te oefenen met de nieuwe kennis. Of door in samenwerking met de opleider medewerkers op te leiden tot mentoren die nieuwe deelnemers begeleiden bij het toepassen van hun nieuwe kennis.
De deelnemer moet bereid zijn om in meerdere situaties te oefenen met zijn nieuwe kennis.
Transfer of training
Als het gaat om transfer of training dan kennen we al eeuwenlang het probleem dat kennis in de ene situatie geleerd niet toegepast wordt in andere situaties. Het gevolg is dat er veel geld wordt uitgegeven aan opleiden, maar dat die investering in de praktijk weinig opbrengt. Er zijn in het verleden al verschillende oplossingen bedacht voor dat overdrachtsprobleem tussen lesomgeving en praktijk. Zo kennen we ‘het meester gezel’ model en ‘het oefenen, oefenen en nog eens oefenen’ model. Tegenwoordig hebben we daar stage en simulatie aan toegevoegd. Alsof we wisten dat de oorzaak voor dat overdrachtsprobleem van nieuwe kennis veroorzaakt wordt door het feit dat ons brein op basis van signalen uit haar omgeving toegang krijgt tot haar kennis.
Wat dus nodig is om kennis uit een training of opleiding over te dragen van een klassikale situatie naar een praktijkomgeving is een training die kennis oefent in meerdere situaties. Het brein moet dus de mogelijkheid krijgen om haar kennis te koppelen aan veel verschillende signalen uit haar omgeving. Daarvoor is het nodig dat de inkoper van een training samenwerkt met de ontwikkelaar van de opleiding en de deelnemer, zodat de deelnemer de kans krijgt om in veel verschillende situaties te oefenen met zijn nieuwe kennis. In zekere zin blijft ‘oefenen, oefenen en nog eens oefenen’ een belangrijk opleidingsmodel, alleen dan wel op een andere manier. Het nieuwe model is ‘oefen hier, oefen daar, oefen overal’.
Extra
Afbeeldingen
- Gebroken brug door abon
- Brug naar nergens door Helen Harrop
- Gevaarlijke brug door Dustin Moore
- Brug naar nieuwe omgeving door Martin Bauer