Een patent pool: wat en hoe
Wat is een patentpool
Een patentpool is eenvoudig gezegd een verzameling van patenten en samenwerkende bedrijven die zelfs concurrenten van elkaar zijn. De voornaamste drijfveer voor dit alles: intellectuele eigendomsrechten. Een voorbeeld is de DVD waarbij Samsung, Panasonic en JVC in de pool zitten.
Problemen bij een patentpool
Hoe kwam het zover? Een DVD, en in feite elk product, bestaat uit verschillende onderdelen. Op elk onderdeel kunnen octrooirechten zijn aangevraagd. En niet alleen de onderdelen, ook de werkwijze om ze te maken, kunnen geoctrooieerd zijn. Zo kunnen we dus tot een ingewikkeld kluwen van octrooien komen die eigendom zijn van verschillende bedrijven in één apparaat. Is dat vragen om problemen?
Oplossing?
De enige en beste oplossing ligt voor de hand: alle deelnemers aan de patentpool geven licenties aan elkaar, gratis of tegen betaling. Dat moet wel want als één van de octrooihouders zelf het betreffende product zelf gaat maken en op de markt brengen, kan hij meteen de andere octrooihouders op zijn dak krijgen wegens inbreuk op octrooirechten. Dit is dus een voordeel van een patentpool: in één keer kunnen verschillende licenties worden genomen, allemaal met dezelfde voorwaarden en tegen dezelfde vergoeding. Dat scheelt een hoop administratieve rompslomp en kosten (consulten, octrooigemachtigden, advocaten, rechtszaken). Men noemt dit ook het one-stop-shop principe.
Monopolie mag niet!
Opdat de deelnemers aan de patentpool geen monopolie zouden hebben, en daardoor de concurrentie helemaal uitschakelen, kijkt de overheid ook toe. Buitenstaanders moeten ook licenties kunnen krijgen.
Wanneer nuttig?
Een patentpool is niet alleen voorbehouden voor grote bedrijven. Ook kleine bedrijven kunnen gaan samenwerken waarbij de verschillende aspecten van bijvoorbeeld een douchekraan door meerdere bedrijven aangedragen worden. Denk aan de lakken, het ontwerp, de matrijzen, het eigenlijke maakproces enz…
Ook universiteiten en onderzoeksinstellingen als TNO stoppen hun intellectuele eigendomsrechten in pools om ze beschikbaar te stellen voor elkaar en voor derden. De pool beheert dan de te ontvangen royalty’s en draagt deze af op basis van de opgestelde licenties.
Vooral in de medicijnenwereld is er veel belangstelling voor patent pools. Vooral goedkopere merkloze medicijnen, denk hierbij aan het aids-probleem, zouden veel sneller op de markt kunnen worden gebracht. Deze patent pool is inmiddels geboren als ‘Medicines Patent Pool’ (MPP).
Conclusie
Patent pools kunnen, mits goed georganiseerd, heel nuttig zijn voor de deelnemende bedrijven. Kijk ook eens bij de zogenaamde 'livinglabs'. Het bekendste voorbeeld van een kleine patentpool is tot op heden het Senseo-verhaal: de pool tussen Philips en Douwe Egberts die helemaal tot uiting werd gebracht in het reclamefilmpje dat dit nieuwe koffieapparaat begeleidde tijdens de introductie.