VZW ins en outs in een notedop!

VZW en wetgeving

VZW is de afkorting van Vereniging zonder Winstoogmerk. Het doel ervan is niet om winst te maken. Dat klinkt tegenstrijdig: wie wil er nu geen winst maken? Een VZW dus niet: zij dient een maatschappelijk belang en de leden zijn vooral onbetaalde vrijwilligers. Dat wil niet zeggen dat er geen regels en wetgeving zijn voor VZW's. Een kijkje achter de schermen...

Minimale bemanning VZW

Er zijn een minimum aantal voorwaarden waaraan je bij de oprichting moet voldoen. Zo moet een VZW bestaan uit ten minste 3 personen. Naast deze 3 'actieve' leden (beheerders, eventueel de stichters) kunnen er ook 'stille' leden zijn. De persoonlijke gegevens van deze beheerders worden gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad. Voor de oprichting van een VZW is geen startkapitaal vereist.

Geen winstdoel

Om een VZW financieel te beredderen heb je uiteraard centen nodig. Om daaraan te geraken mag je o.a. lidgeld vragen. Ook mogen er betalende activiteiten worden georganiseerd (bijvoorbeeld lezingen) als dit niet voorbij schiet aan het hoofddoel om GEEN winst te (willen) maken. En omdat er geen financieel gewin is, hoeft er ook geen winst te worden uitgekeerd aan de leden.

Statuten

Verder moeten er statuten worden opgesteld en het kantoor (officieel de 'maatschappelijke zetel') moet in België zijn. Vanzelfsprekend moet het 'doel' van je VZW duidelijk omschreven zijn. En ook hoeveel lidgeld aan de leden wordt gevraagd.

Wat ook duidelijk moet zijn, zijn de voorwaarden met betrekking tot de benoeming van de beheerders; voorbeeld: hoe lang duurt hun benoeming? Ook kan het zijn dat de statuten moeten worden gewijzigd in de loop der jaren. Ook de procedure hiertoe moet vanaf de start van de VZW in de statuten staan. De financiële kant moet ook goed geregeld zijn: wie is verantwoordelijk? Wie is tekeningsbevoegd? Wie mag de rekening(en) beheren? Wie maakt de jaarlijkse begroting op? Wat gebeurt er met het voorhanden zijnde geld als de VZW eventueel ontbonden wordt?

Tenslotte moet er elk jaar een algemene vergadering worden bijeengeroepen. Er moet goed via de statuten worden bepaald in hoeverre deze algemene vergadering al dan niet bevoegd is.

De oprichtingsakte

Nadat de statuten schriftelijk zijn geformuleerd, kunnen de stichters van de VZW deze opstellen als een onderhandse akte die dan wordt ondertekend. Een andere mogelijkheid is om een zogenaamde 'authentieke' akte te laten opmaken door een notaris.

De ledenlijst moet worden opgestuurd naar de griffie van de Rechtbank van Eerste Aanleg.

Nog een administratieve verplichting is om de vzw in te schrijven bij de Kruispuntbank van Ondernemingen. Gevolg: de vzw krijgt een 'identificatienummer' en dit moet voortaan op alle officiële documenten worden vermeld.

Rechtspersoon of handelspersoon?

Zoals in de inleiding gesteld, mag het niet de bedoeling zijn om winst te gaan maken. Als na onderzoek blijkt dat deze regel overtreden wordt, heeft dat gevolgen voor de verschuldigde jaarlijkse belastingaanslag. Maak je toch winst of ziet de inspectie de VZW als een 'verkapte handelsvennootschap' dan moet je een andere boekhouding voeren en moet er vennootschapsbelasting worden betaald. Bij niet winstgevendheid is een VZW een rechtspersoon en valt onder de rechtspersonenbelasting.

Conclusie

VZW's kun je in principe beschouwen als een soort liefdadigheid. Enkele enthousiaste mensen steken de koppen bij elkaar, niet om geld te verdienen maar om de wereld, de mensheid, de gemeente, het dorp, een belangengroep enz... van informatie te voorzien. Dat gaat heel breed: milieu, wetgeving, zelfmoord, overstromingen, brandgevaar, asbest, brandwonden, rode kruis, kunst, cultuur, hulpgroepen allerlei, ontwikkelingshulp, bekende personen, kortom er zijn honderden VZW's in ons land druk bezig. Allemaal op basis van vrijwilligers die 'iets voor niets doen' en hopelijk links of rechts een subsidie toegespeeld krijgen.