Wat zijn de belangen van werknemers bij CAO-onderhandelingen

Inleiding

Tijdens CAO-onderhandelingen worden er afspraken gemaakt tussen werknemers en werkgevers die betrekking hebben tot alles wat te maken heeft met het arbeid van de werknemers. Deze onderhandelingen kunnen erg veel tijd in beslag nemen. Dit komt doordat de werknemers hun belangen zo goed mogelijk willen verdedigen. Maar over welke werknemersbelangen gaat het dan eigenlijk precies?

CAO

De belangen van werknemers worden vaak in de vorm van regels vastgelegd in een CAO. Dit is de afkorting voor Collectieve Arbeidsovereenkomst. Deze overeenkomst wordt gesloten tussen werknemers en werkgevers. In de CAO staan dus afspraken die te maken hebben met het salaris van de werknemers, arbeidsduur- en omstandigheden, vakantieregeling, pensioenen enzovoorts. De afspraken in een CAO zijn voor een periode van maximaal vijf jaar geldig. De meeste CAO’s gelden echter voor een periode van een of twee jaar. Daarna gaan afgevaardigden van werknemers en werkgevers weer met elkaar om de tafel zitten om nieuwe afspraken te maken.

Een vakbond voert deze gesprekken namens de werknemers. Iedere vakbond komt op voor één groep werknemers. Zo is er de ACP voor alle politiemensen en komt de AOb op voor de belangen van onderwijzers. Werkgeversverenigingen doen namens de werkgevers van een bepaalde branche mee aan de onderhandelingen.

Belangen

Er zijn veel belangen die voor werknemers meespelen bij CAO-onderhandelingen. Deze belangen zijn onder te verdelen in vijf grote groepen.

Arbeidsvoorwaarden

Onder de arbeidsvoorwaarden vallen de beginselen van iedere werksituatie: het inkomen van de werknemer en zijn/haar werktijden. Het salaris en de arbeidstijd van een werknemer vallen onder de primaire arbeidsvoorwaarden. Andere zaken die met geld en arbeidstijden te maken hebben, zoals vakantieperiode, reiskostenvergoeding, pensioenregeling, vallen onder de secundaire arbeidsvoorwaarden. Tijdens het bespreken van deze belangen kunnen er al problemen ontstaan tussen werknemers en werkgevers. Werknemers zullen namelijk strijden voor hogere lonen en meer vakantie, terwijl werkgevers dit juist tegen zullen gaan.

Bij de salarisonderhandelingen wordt gesproken over initiële loonstijging en incidentele loonstijging. Werknemers zullen ervoor vechten om initiële loonstijging te bereiken. Hierbij stijgen de lonen namelijk structureel, ieder jaar met een vast percentage. Bij een incidentele loonstijging worden de lonen maar eenmalig of voor een kortere periode verhoogd. Al snel stagneert de loongroei.

Arbeidsinhoud

Onder de arbeidsinhoud valt de exacte omschrijving van de werkzaamheden die een werknemer uit moet voeren, welke werkzaamheden van hem worden verwacht. Door duidelijke afspraken te maken over de arbeidsinhoud, weet een werknemer waar hij of zij aan toe is. Hij kan niet voor onverwachte of ongewilde werkzaamheden komen te staan, want alles is al duidelijk opgeschreven in de CAO. Een werknemer heeft ook nog belangen bij de arbeidsdeling in het bedrijf waar hij werkt. Dit houdt in hoe alle taken worden verdeeld over de werknemers.

Arbeidsverhoudingen

Minstens zo belangrijk zijn de arbeidsverhoudingen die in een bedrijf gelden. Goede arbeidsverhoudingen houden in dat werknemers de mogelijkheid hebben om mee te praten over wat er in het bedrijf gebeurt en dat ze inspraak hebben op bepaalde zaken. Ook een goedgeregelde communicatie is een belang waar werknemers voor zullen strijden. Wanneer werknemers en afdelingen binnen een bedrijf goed met elkaar in contact kunnen komen, wordt het prettiger om er te werken.

Arbeidsomstandigheden

Ook heel erg belangrijk zijn de omstandigheden waarin er gewerkt moet worden. Het is belangrijk dat de werkomgeving een hygiënische, gezonde en veilige plek is. In het CAO worden regels gemaakt die ervoor zorgen dat de arbeidsomstandigheden voor de werknemers zo optimaal mogelijk zijn. Maar ook de Nederlandse overheid heeft regels gemaakt die dit moeten garanderen. Een belangrijke regel is de ARBO-wet (arbeidsomstandighedenwet). Deze wet bepaalt dat zowel werkgevers als werknemers ervoor moeten zorgen dat de werkplek veilig en hygiënisch is. Door al deze regels kunnen ziektes en ongevallen worden voorkomen. Dit maakt goede arbeidsomstandigheden tot een belangrijk werknemersbelang.

Algemene belangen

Ten slotte zijn er ook nog algemene belangen waarvoor gestreden wordt. Goede afspraken over sociale zekerheid, tegen willekeurig ontslag en dergelijke vallen onder deze belangen. Deze afspraken zorgen er bijvoorbeeld voor dat een werknemer (financiële) hulp krijgt na ontslag of wanneer de werknemer arbeidsongeschikt of langdurig ziek is. Onder deze noemer valt bijvoorbeeld ook het gegeven dat een werknemer juridische hulp krijgt wanneer hij verstrikt is geraakt in een conflict met de werkgever.

Conclusie

Werknemers strijden ervoor dat hun belangen goed worden omschreven in een cao. Dat is een overeenkomst met regels die betrekking hebben op het werken in een bepaalde branche. De belangen van werknemers hebben te maken met arbeidsvoorwaarden, -inhoud, -verhoudingen en -omstandigheden. Ook spelen er nog een aantal algemene belangen mee. Deze hebben te maken met bijvoorbeeld ontslagrecht.

Bronnen afbeeldingen: Wikimedia Commons, NewTimesMY