Wat zijn de maatschappelijke modellen

Inleiding

Tegenwoordig worden er op verschillende manieren conflicten tussen werknemers en hun bazen opgelost. Misschien heb je ooit al eens meegemaakt dat hele bedrijven gingen staken. Stakingen horen thuis in het zogenaamde conflictmodel. Een conflictmodel is een van de drie theoretische modellen die aangeven hoe onderhandelingen kunnen verlopen: de maatschappelijke modellen. In dit artikel worden het harmoniemodel, het reguleringsmodel en het conflictmodel verder toegelicht. Wat zijn het voor modellen en wat is de functie van ieder model?

Waarom bestaan er maatschappelijke modellen?

Je zult je nu misschien afvragen waarom er verschillende maatschappelijke modellen bestaan. Om het antwoord op deze vraag te begrijppen, moet je eerst weten wat maatschappelijke modellen zijn en waarom ze bestaan.

Maatschappelijke modellen zijn theoretische beschrijvingen van de manieren waarop onderhandelingen tussen werkgevers en werknemers kunnen verlopen. Bij onderhandelingen tussen werkgevers en werknemers kan er namelijk op verschillende manieren tussen de partijen worden onderhandeld.

Ieder model heeft zijn eigen kenmerken, en iedere werkgever of werknemer heeft zijn eigen voorkeur van maatschappelijk model. 

Harmoniemodel

Het harmoniemodel is het model waar de minste opstand in voor komt.

In een harmoniemodel ontkent men dat er een belangenconflict is tussen werkgever en werknemer. Alle tegenstellingen kunnen in harmonie met elkaar opgelost worden.

Werkgevers en werknemers hebben volgens dit model gemeenschappelijke belangen. Denk hierbij aan de sfeer op het werk, de veiligheid en het voortbestaan van het bedrijf. Werkgevers en werknemers zijn afhankelijk van elkaar en hebben elkaar dus juist nodig. De werkgevers willen graag winst maken, zodat zij de werknemers in dienst kunnen houden en het bedrijf kunnen vergroten. Ze kunnen bijvoorbeeld van het geld dat ze verdienen nieuwe, betere machines kopen.

In een harmoniemodel streven de werkgevers en werknemers naar evenwicht tussen het behalen van genoeg winst, het in dienst houden van werknemers en redelijk goede lonen.Nederland werkte na de Tweede Wereldoorlog met een harmoniemodel, dit duurde tot omstreeks 1961. 

Reguleringsmodel

Een ander maatschappelijk model is het reguleringsmodel. Dit model wordt ook wel het transactiemodel of poldermodel genoemd.

In een reguleringsmodel wordt erkend dat er reële en onvermijdelijke tegenstellingen zijn in de belangen tussen werkgever en werknemer. De tegenstellingen (moeten) worden gereguleerd om ze beheersbaar te houden. 

Werkgevers en werknemers die volgens dit model werken, weten dat men de taak heeft van geven en nemen: voor wat hoort wat. Ze gaan zakelijk met elkaar om en proberen samen tot een compromis te komen.

In een reguleringsmodel vinden werkgevers en werknemers het beiden hun taak dat men uit een conflict moet komen.Het huidige Nederland werkt volgens een reguleringsmodel. In Nederland gaat de relatie tussen werkgever en werknemer er heel zakelijk aan toe. Er wordt gestreefd naar het sluiten van compromissen.

Conflictmodel

Het laatste maatschappelijk model is het conflictmodel. Het is het model waar de meeste opstand in voor komt.

In een conflictmodel wordt ervan uit gegaan van alles overheersende tegenstellingen van belangen tussen werkgevers en werknemers. Vormen van actie en strijd (zoals stakingen) zijn nodig om je gelijk te krijgen.

In Nederland hebben we nauwelijks stakingen. Als je kijkt naar het aantal verloren werkdagen door de stakingen, zijn dit er maar zeer weinig. Maar als je kijkt naar het aantal stakingsdagen in landen als Denemarken, Griekenland, Spanje en Italië, zijn dat er veel meer.

In een conflictmodel denken werkgevers en werknemers dat ze conflicten alleen op kunnen lossen door harde strijd. 

Conclusie

Er zijn 3 verschillende maatschappelijke modellen. In deze maatschappelijke modellen wordt weergegeven op welke manieren werkgevers en werknemers met elkaar kunnen onderhandelen. De verschillende modellen:

• Harmoniemodel: werkgevers en werknemers werken samen voor het bedrijf
• Reguleringsmodel: zowel werkgevers als werknemers doen water bij de wijn. Nadruk ligt op het sluiten van compromissen
• Conflictmodel: werkgevers en werknemers hebben duidelijk tegenstrijdige belangen. Ze zijn van mening dat dit alleen oplost kan worden door harde strijd.