Wanneer is ons werk nuttig
Inleiding
Is ons werk nuttig als iemand anders dat beslist of mogen we zelf beslissen of ons werk nuttig is. Of is ons werk pas nuttig als het geld opbrengt. De laatste jaren lijkt het erop dat alleen geld kan bepalen of werk nuttig is. Of doordat het werk geld opbrengt of omdat het geld bespaart. Als werk niet in geld is uit te drukken lijkt het wel of het niet nuttig is. Je ziet dan ook steeds meer dat er in de openbaarheid alleen gepraat wordt over wat iets kost of opbrengt. Zelfs een spelletje als voetbal wordt steeds meer een geldzaak en steeds minder een activiteit die je voor je plezier doet.
Nuttig werk
Als we eerlijk naar werk zouden kijken dan zouden we moeten toegeven dat de banen die we echt belangrijk vinden eigenlijk niets anders opbrengen dan plezier. Een schoonmaker die ons een schoon bureau geeft, waaraan we met plezier werken. Een straatveger die de hondenpoep verwijdert, zodat we met schone schoenen thuiskomen en niet ons dure tapijt verpesten. Een vuilnisman die ons afval verwijdert zodat we niet in de stank van ons eigen afval hoeven te leven. De thuiszorg medewerker die het onze ouders mogelijk maakt om thuis te blijven wonen en niet in een naargeestig verzorgingstehuis. De kok die een lekkere maaltijd maakt zodat we ‘s ochtends niet zelf onze lunch hoeven klaar te maken. Allemaal werk dat we belangrijk vinden, maar eigenlijk zouden willen afdoen als nutteloos. Al was het alleen al omdat we er voor moeten betalen zonder er direct geld aan te verdienen. Waar zit ons voordeel aan het betalen van die kok, die schoonmaker, de stratenveger, de vuilnisman, de thuiszorg medewerkster? Hebben wij wel voordeel aan hun werk en hun aanwezigheid. Voor ons gevoel kosten ze ons alleen maar geld, zonder dat we er direct voordeel van hebben.
Hoe nuttig kan hun werk dan zijn?
Als we het zelf zouden doen, dan zou het vast goedkoper kunnen of het zou ons in ieder geval niets kosten. Maar hoeveel mensen zouden bereid zijn om al die nutteloze werkzaamheden zelf uit te voeren. Hoeveel mensen zouden zelf hun bureau willen schoonmaken? Hoeveel mensen zouden straten willen vegen? Je ziet nu al zelden een Nederlander zijn stoep vegen als het heeft gesneeuwd, behalve als het zijn oprijlaan of pad naar de voordeur is. Hoeveel mensen zouden de lunch willen maken voor hun collega’s? Hoeveel mensen willen iedere dag bij hun ouders langs gaan om ze te helpen met het huishouden? De thuiszorg bestaat toch zelfs bij de gratie van het feit dat er van ons verwacht wordt dat we geld gaan verdienen met nuttig werk, in plaats van tijd vrij te maken voor het helpen van onze ouders. Maar vinden we het daarom nuttig werk, waarschijnlijk niet, want dan zouden we wel stemmen op een partij die komt met oplossingen die niet nuttig zijn maar zinvol. Dan zou de thuiszorg niet een soort afvalputje zijn waar we de onrendabelen in kwijt proberen te raken om toch een beetje het idee te krijgen dat ze iets nuttigs doen. Want is het zinvol of nuttig om iedereen te laten werken. Of is het zinvol om mensen werk te laten doen dat hun plezier geeft zelfs als wij het niet nuttig vinden.
Zinvol werk
Het probleem met zinvol werk is natuurlijk wel dat alleen de uitvoerder kan beslissen of hij het zinvol vindt en niemand anders. Want zinvol werk gaat over het werk zelf en niet het resultaat. Waar nuttig werk gaat over het resultaat zelfs als het zinloos lijkt voor de uitvoerder. Maar daar waar nuttig werk zinloos kan zijn daar is zinvol werk altijd nuttig. Want ook al vindt iemand anders het werk niet nuttig, omdat de uitvoerder het zinvol vindt, heeft het nut voor de uitvoerder.
Misschien is dat ook wel de nieuwe norm die we op werk moeten toepassen.
Werk moet niet nuttig zijn, maar zinvol. Waarbij de enige die kan bepalen of hij werk zinvol vindt de uitvoerder is. Dat betekent natuurlijk wel dat je als uitvoerder echt moet kijken naar wat je doet en hoe je je erbij voelt. Dat gaat dus verder dan controleren of je werk wel geld oplevert en dat het daarom nuttig is. Dat gaat ook verder dan een ander vragen of hij je werk nuttig of zinvol vindt. Je zult dus zelf moeten bepalen of je je werk zinvol vindt en nuttig. Waarbij het belangrijker is dat je je werk zinvol vindt dan nuttig. Want zodra je je werk zinvol vindt is het nuttig geworden.