Welke soorten van ontslag zijn er

Beëindiging arbeidsrelatie en ontslag, alles anders

Een ontslag is helaas aan de orde van de dag. Ontslag nemen of geven is in ons land met allerlei wettelijke regels omgeven. Ook als u zelf wilt opstappen bij een werkgever, heeft u een bepaalde opzegtermijn. Op 1 januari 2009 zijn de meest betrokken instanties bij een ontslag, het UWV en het CWI, gefuseerd tot één bedrijf. Vergeet bij een ontslag niet om ook uw ontslagvergoeding goed te regelen. Doet u dat niet, dan gaat het leeuwendeel van de ontslagvergoeding of gouden handdruk naar de belastingdienst. Let ook op de versoepeling van het ontslagrecht. De kantonrechtersformule bestaat in 2020 eigenlijk niet meer, maar de formule geeft wel een aardige imdicatie als er onderhandeld kan worden over een ontslagvergoeding. Krijgt u alleen een transitievergoeding, dan is de onderhandelingsruimte in 2020 beperkt. Een goede advocaat kan nu nog zorgen voor een gouden handdruk, dat wordt straks wel anders.

Welke opzegtermijn geldt er bij een ontslag?

Een werknemer die zelf opstapt, moet rekening houden met een opzegtermijn van minimaal een maand. Vaak geldt er een langere opzegtermijn. Zo zijn voor top functies opzegtermijnen van een half jaar niet ongewoon. Ook een kortere opzegtermijn is overigens mogelijk. Bij een korte proeftijd geldt zelfs helemaal geen opzegtermijn. Niet alleen werknemers, maar ook werkgevers zijn aan bepaalde opzegtermijnen gebonden. Deze opzegtermijnen zijn meestal in de CAO vastgelegd. Zo niet, dan is de opzegtermijn in zijn algemeenheid langer naarmate men een langer arbeidsverleden bij de werkgever heeft. Deze termijn loopt op van een maand bij een arbeidsverleden tot vijf jaar, naar vier maanden bij een arbeidsverleden van vijftien jaar of meer. Dit kan ook nog afhankelijk zijn van de leeftijd van de werknemer. Overigens gelden bij de overheid weer andere regels dan in het bedrijfsleven, waartoe ik me in dit artikel beperk.

Wanneer is een ontslag op staande voet mogelijk?

Een ontslag op staande voet kan ook. Daarvoor gelden de volgende mogelijke redenen:

1. Diefstal;
2. Fraude;
3. Werkweigering;
4. Dronkenschap.

Bent u het niet eens met een dergelijk ontslag, dan kunt u voor een beroepsprocedure terecht bij het Centrum voor Werk en Inkomen, CWI, eventueel gevolgd door een gang naar de kantonrechter.

Ontslag door de werkgever en het CWI

Regulier ontslag door een werkgever kan door:

1. Een aanvraag daartoe via het CWI.
2. De ontbinding van de arbeidsovereenkomst via de kantonrechter.

Het CWI kan een ontslagvergunning verlenen op de volgende gronden en om de volgende redenen:

1. Op persoonlijke gronden.
2. Om bedrijfseconomische redenen.
3. Wegens langdurige arbeidsongeschiktheid of herhaaldelijk ziekteverzuim.

Soorten ontslag op een rij

Ik zal deze gronden voor ontslag onderstaand verder toelichten:

1. Ontslag op persoonlijke gronden

Het CWI zal een ontslag op persoonlijke gronden verlenen, als er aantoonbaar sprake is van een slecht functioneren of ongeschiktheid van de werknemer. Als er sprake is van verwijtbare handelingen of nalatigheid, of als er sprake is van een onverenigbaarheid van karakters. Maar dat gaat niet zo maar immers:

1. Een werknemer moet van zijn werkgever altijd de mogelijkheid hebben gekregen om zijn persoonlijk functioneren te verbeteren.
2. Er moeten functioneringsgesprekken zijn gehouden, waarin de werknemer tijdig op zijn functioneren en punten van disfunctioneren is gewezen.

2. Ontslag op bedrijfseconomische gronden

Bij een ontslag op economische gronden kunt u bijvoorbeeld denken aan ontslag door een reorganisatie, een bedrijfssluiting, faillissement of afstoting van activiteiten. Van een collectief ontslag is sprake, zodra het ontslag twintig of meer werknemers betreft binnen drie maanden tijd. Bij een collectief ontslag wordt niet alleen het CWI ingeschakeld, maar ook de betreffende vakorganisaties. Daarbij is niet alleen het ontslag zelf aan de orde, maar ook een eventuele afvloeiingsregeling en sociaal plan. Wanneer een werkgever failliet gaat, bestaat er recht op een ontslag uitkering door een beroep te doen op betalingsonmacht. U kunt daarvoor terecht bij het UWV.

3. Ontslag wegens langdurige arbeidsongeschiktheid of herhaaldelijk ziekteverzuim

Wanneer u langer dan twee jaar ziek bent of arbeidsongeschikt, kunt u eveneens worden ontslagen. Hierover kunnen in de CAO aparte bepalingen zijn opgenomen.

4. Ontslag met wederzijds goedvinden

Vaak is het beter als een ontslag kan plaats vinden met wederzijds goedvinden. Dat betekent immers dat niemand hoeft te worden zwart gemaakt, procedures snel kunnen worden afgerond en er individuele afspraken kunnen worden gemaakt waar de werknemer ook wat heeft. Maar als we alleen naar de ontslagvergoeding kijken, hoeft dit niet de beste oplossing voor de werknemer te zijn.

Hoe de kantonrechter beslist over de ontslagvergoeding

 

Ook als het CWI toestemming geeft voor ontslag, kunt u in beroep gaan bij de kantonrechter. De kantonrechter zal vervolgens beoordelen of de procedure juist is doorlopen of dat er sprake is van een kennelijk onredelijk ontslag. Het aanhangig maken van uw ontslag bij de kantonrechter hoeft er niet toe te leiden, dat u niet wordt ontslagen, maar kan er voor zorgen dat u een extra ontslag vergoeding meekrijgt. Met een ontslagvergunning van het CWI in de hand kunnen werkgevers iemand namelijk zonder ontslagvergoeding ontslaan.

De ontslagvergoeding berekenen met de kantonrechtersformule

De ontslagvergoeding of gouden handdruk wordt meestal via de kantonrechtersformule bepaald en is qua hoogte afhankelijk van drie factoren, te weten:

1. A= het aantal gewogen dienstjaren, dat u bij het bedrijf hebt gewerkt.
2. B= het salaris per maand, dat u verdiende.
3. C= een correctiefactor die aangeeft in hoeverre uw ontslag vooral uw schuld is, dan wel de schuld van de werkgever. Als er een gelijke schuld is, bij neutrale opstelling dus, is de factor C gelijk aan 1. Hoe hoger deze factor is, hoe hoger de ontslagvergoeding.

Het product van deze factoren bepaalt de hoogte van de gouden handdruk en ontslagvergoeding en is gelijk aan A x B x C.

Rekenvoorbeeld ontslagvergoeding en gouden handdruk

Als u bijvoorbeeld 20 jaar bij een bedrijf hebt gewerkt, uw salaris 3.000 euro per maand is en er volgens de kantonrechter een gelijke schuld aan het ontslag is, is de ontslagvergoeding:

A x B x C = 20 jaren x € 3.000 x 1,0 = € 60.000

Bij benadering althans want niet elk gewerkt jaar telt even zwaar mee bij de berekening. Kijkt u maar:

• Elk dienstjaar van een werknemer jonger dan 35 jaar telt mee voor 0,5 jaar.
• Elk dienstjaar van een werknemer tussen 35 en 45 jaar telt mee voor 1,0 jaar.
• Elk dienstjaar van een werknemer tussen 45 en 55 jaar telt mee voor 1,5 jaar.
• Elk dienstjaar van een werknemer na het 55e levensjaar telt mee voor 2,0 jaar.

Dat betekent dat vooral de gewerkte jaren nadat u 55 jaar oud bent geworden relatief zwaar in deze berekening meetellen.

Ontslag wordt eenvoudiger en goedkoper voor de werkgever

Het ontslagrecht is versoepeld, maar ook de vergoeding per gewerkt jaar een stuk lager zijn dan in de huidige kantonrechtersformule. De ontslagvergoeding wordt beperkt tot een kwart maandsalaris per gewerkt jaar. Daaraan is vervolgens een maximum verbonden van een halfjaar salaris.

De ontslagbrief schrijven

Mondeling aan uw baas zeggen dat u ontslag neemt is onvoldoende. U zult een ontslagbrief moeten schrijven om uw arbeidsovereenkomst officieel op te zeggen. Doe dit altijd netjes door eerst je baas in te lichten voordat anderen het weten. Zorg altijd voor voldoende referenties en houd daarom de relatie goed. Als er een conflict is, is de werkgever aan zet om een ontslagbrief te sturen. Probeer ook dan de relatie nog goed te houden en stuur aan op een goede ontslagvergoeding. Soms kan ook een goede outplacement worden geregeld, waardoor u gemakkelijk een nieuwe betrekking kunt krijgen. Laat als het even kan de werkgever deze outplacement betalen.

Enkele tips bij ontslag

Houdt u dus bij een ontslag aan de wettelijke regels en probeer de relaties goed te houden. Goede referenties kunnen goud waard zijn. Probeer als het even kan een mooie ontslagvergoeding mee te krijgen en benut die zo dat de belastingdienst niet het merendeel van de gouden handdruk van u afsnoept.

Hoeveel belasting over de ontslagvergoeding betalen?

De belastingdienst is bij het uitbetalen van uw ontslagvergoeding immers ook een belangrijke hobbel. Als u uw ontslagvergoeding of gouden handdruk in één keer laat uitbetalen, zult u veel belasting moeten afdragen aan de belastingdienst. Dat kan meteen 52% inhouding door de fiscus betekenen. Het is in die gevallen beter om te kiezen voor een Stamrecht bv, koopsompolis of banksparen. Dan is de jaarlijkse uitkering fiscaal belast, maar dat is in de meeste gevallen veel minder zwaar dan wanneer over het totale bedrag van de ontslagvergoeding inkomstenbelasting moet worden betaald. Het banksparen kent speciale regelingen voor de ontslagvergoeding en gouden handdruk. De grote banken kunnen u daarbij verder helpen.