Tips om actief te luisteren
Tips bij actief luisteren
Wanneer je een gesprek voert met iemand, is het prettig als diegene laat merken dat hij het gesprek goed volgt. Je wilt immers niet het gevoel hebben dat je voor niets aan het praten bent. Voor beide partijen is het vervelend als de luisteraar niet goed luistert of dit niet goed laat merken. Degene die aan het woord is, kan zich beledigd voelen en hierdoor misschien zijn of haar verhaal versnellen of met enige irritatie verder praten. En aan de andere kant mist de 'luisteraar' een hoop van het verhaal. Door onderstaande technieken toe te passen, zul je vanzelf een betere luisteraar worden en duidelijker kunnen laten zien dat je écht luistert.
Actief reageren
Luisteren betekent dat je actief dient te reageren op je gesprekspartner. Je leeft je in in de ander en je laat verbaal en non-verbaal merken dat je luistert.
Actief luistergedrag
Actief luistergedrag houdt in: ontspannen houding, gepaste non-verbale communicatie, oogcontact, jaknikken, bevestigende woordjes, aantekeningen maken, gesprekspartner niet in de rede vallen, onbevooroordeeld luisteren, concentreren op wat de ander duidelijk probeert te maken, vragen stellen, controlevragen stellen, de ander bedenktijd geven, samenvattingen geven en de ander serieus nemen.
Vraagtechnieken
Vragen stellen heeft tot doel om informatie te krijgen van de ander. Daarnaast heeft vragen stellen nog andere doelen:
- Informatie bevestigd krijgen
- Leiden van het gesprek/initiatief nemen en houden
- Vasthouden van de aandacht
- De informatie blijft beter hangen
- Het gesprek wordt afwisselender
- Vragen roepen over het algemeen minder weerstand op dan beweringen
- Taxeren van de gesprekspartner
- Activeren van de gesprekspartner
- Controle
- Bedenktijd winnen.
Vraagsoorten
De manier waarop een vraag gesteld wordt, bepaalt het soort antwoord dat gegeven wordt. Afhankelijk van het effect dat je wilt bereiken bij de ander kun je gebruik maken van verschillende vraagsoorten, te weten:
- Open vraag
- Gesloten vraag
- Keuzevraag
- Gerichte vraag
- Suggestieve vraag
- Reflecterende/samenvattende vraag
- Doorvragen.
Samenvatten
Functie
Bij het voeren van gesprekken is het zeer belangrijk om samen te vatten. Samenvattingen kunnen de volgende functies hebben: brengen orde, werken stimulerend, controlemiddel, brengen rust in een gesprek, scheiden inhoud en gevoel en brengen emotionele uitspraken terug. Samenvatten is een zeer belangrijke vaardigheid in gespreksvoering.
Wanneer samenvatten?
Een samenvatting kan op verschillende momenten in een gesprek gemaakt worden:
- Begin van een gesprek
- bij overgang van onderwerpen
- wanneer je wilt doorvragen
- bij een verhaal dat vaag is en veel tijd in beslag neemt
- ter controle
- om afspraken te bevestigen.
Aandachtspunten bij samenvatten
Wanneer je gaat samenvatten, let dan op de volgende punten:
- Geef duidelijk aan dat je gaat samenvatten
- vat kort en bondig samen
- vat samen in eigen woorden
- geef inhoud en gevoel weer
- vat objectief samen
- gebruik een vragende intonatie
- geef de ander ruimte
- oordeel niet
- ga niet hetzelfde gesprek opnieuw voeren
- nodig de ander ook uit om samen te vatten.
Non-verbale vaardigheid
Bij communicatie komt er niet alleen taal bij kijken. Zelfs in schriftelijke communicatie voegt bijvoorbeeld het lettertype wat toe. Bij telefonisch contact, gebeurt hetzelfde met bijvoorbeeld volume en snelheid van de stem. Bij persoonlijk contact vindt non-verbale communicatie plaats via houding, gezichtsuitdrukking et cetera. Meestal gebeurd dit onbedoeld, maar soms kan non-verbaal gedrag bewust gebruikt worden, bijvoorbeeld bij presentaties.