Wat is coaching

Inleiding

Coaching is een specifieke vorm van begeleiding, waarmee de degene die gecoacht wordt, dat wil zeggen de cliënt, zelf leert zijn of haar (werkgerelateerde) problemen op te lossen. Een coach leert met andere woorden de klant te leren. Veelal gaat het daarbij om de cliënt bewust te maken van de gevolgen van zijn eigen (ineffectief) gedrag en/of om hem of haar nieuwe vaardigheden en competenties aan te leren.

Welke vormen van coachen zijn er?

Er zijn veel soorten coaching, te veel om in dit artikel uitgebreid te behandelen. Bekende vormen zijn: loopbaancoaching, persoonlijke coaching, teamcoaching, coaching als managementstijl, life coaching, business coaching, mental coaching enz. De aard van de problemen en de context waarbinnen de problemen zich voordoen, zijn bepalend voor de meest geschikte vorm van coaching. In dit artikel staat vooral de persoonlijke coaching centraal. Aan de orde komt een algemeen toepasbaar model.

Ontwikkelingsniveaus

Effectief coachen doe je door aan te sluiten bij de oorzaak van het probleem. De oorzaak kan gelegen zijn in de omgeving, het gedrag en de competenties van de cliënt. Dieperliggende problemen, die in dit artikel niet aan bod komen, hebben achtereenvolgend betrekking op de overtuigingen van iemand, de identiteit en de spiritualiteit. Bij problemen die hun oorzaak vinden in de omgeving, gaat het er vooral om na te gaan of we de omgevingsfactoren zo kunnen veranderen, dat de problemen verdwijnen. Bij problemen ten aanzien van het gedrag gaat het vooral om de vraag welke acties de cliënt zou moeten ondernemen om de problemen op te lossen. Wanneer problemen hun oorzaken vinden in de aanwezige competenties van de cliënt, is het van belang te kijken naar de wijze waarop de cliënt activiteiten onderneemt om ervaren problemen te voorkomen of op te lossen.

Algemene aanpak

Startgesprek

Tijdens dit gesprek stellen de coach en de cliënt zich voor en bespreken ze samen de doelen, de te leveren prestaties en het verloop van de coaching. Er wordt nadrukkelijk stilgestaan bij de vertrouwensrelatie: de gesprekken vinden plaats onder vier ogen. Er wordt geen informatie naar buiten gebracht. Respect, open staan voor de cliënt, acceptatie van de cliënt zoals die is, zijn kernbegrippen.

Gewenste situatie en huidige situatie

Coachen is vooral vragen stellen en afstemmen op de cliënt, het in eigen woorden uitspraken van de cliënt samenvatten en evalueren, de cliënt ondersteunen en begeleiden. Advies geven hoort daar in beginsel niet bij. Je moet, anders gezegd, als coach niet het probleem van een cliënt overnemen. We beginnen als eerste met het vragen naar de gewenste situatie. Door te vragen hoe de situatie zou zijn wanneer er geen problemen meer zijn, ga je uit van een positief streefbeeld. Dit streefbeeld vormt een contrast met de huidige, problematische situatie, die vervolgens aan de orde komt. Door het streefbeeld en de probleemsituatie tegenover elkaar te stellen, ontstaat als het ware een te overbruggen kloof. Deze kloof werkt motiverend: hoe fijn zou het zijn, wanneer er geen problemen meer zijn? Besteed aandacht aan de ontwikkelingsniveaus (omgeving, gedrag en competenties).

Belemmeringen wegnemen

Na de gewenste en huidige situatie in kaart te hebben gebracht besteden we aandacht aan de belemmeringen die de cliënt tegenhouden de gewenste situatie te bereiken en aan de mogelijkheden om de belemmeringen weg te nemen.

Evaluatie en nazorg

Tijdens deze fase staan de coach en de cliënt stil bij het verloop van de coaching en de bereikte verbetering. Zonodig worden nieuwe afspraken gemaakt. Uiteraard kan ook tussentijds worden stilgestaan bij het verloop van de coaching.