Inleiding

Hoe vaak denken we niet dat onze oplossing de beste is? Zeker als we meer ervaring op een bepaald gebied hebben, dan denken we al snel dat onze oplossing de beste is. We kennen het probleemgebied tenslotte veel beter dan iemand anders. We weten uit ervaring wat wel en niet kan. Dus moet ook onze oplossing beter zijn. Soms denken we dat onze oplossing beter is, omdat we hoger in de hiërarchie staan. Maar dat is vooral een vorm van eigendunk die je eigenlijk los zou moeten laten als leidinggevende. Je bent er tenslotte niet voor de oplossingen, maar voor het leidinggeven.

Problemen

Er zijn genoeg problemen in deze wereld waarvoor we oplossingen nodig hebben. Hoe krijgen we de honger de wereld uit, als die wereld niet groot genoeg is om iedereen dezelfde luxe te bieden? Hoe kunnen we de files verminderen? Hoe kunnen we voorkomen dat kinderen misbruikt worden? Hoe kunnen we iedereen aan werk helpen? Hoe kunnen we voorkomen dat onze luxe levensstijl verloren gaat? Hoe kunnen we een auto maken die milieuvriendelijk is? Hoe kunnen we in vrede samenleven met mensen die een andere cultuur hebben dan de onze?

Zo hebben we genoeg problemen in deze wereld waarvoor we een oplossing nodig hebben. Waarbij we ook nog eens problemen hebben op verschillende niveaus. Want hoe kunnen we voorkomen dat de opwarming van de aarde uit de hand loopt? Dat is een wereldwijd probleem dat we wereldwijd zullen moeten oplossen. Terwijl de vraag: “Hoe kan ik mijn kinderen genoeg te eten geven?”, in sommige gevallen een individueel probleem is of anders een familie probleem. Waarna we ook nog individuele problemen hebben. Is die vlek op mijn arm gegroeid of is het viezigheid?

Oplossingen

Nu is er voor ieder probleem een oplossing. Soms komt het er op neer gewoon te wachten tot het probleem overgaat. Soms is de oplossing onbetaalbaar en is het goedkoper om met het probleem verder te leven. Soms is de oplossing te complex in onze ogen en wachten we liever tot er een eenvoudiger oplossing gepresenteerd wordt. Zo zouden we om de files op te lossen heel Nederland kunnen asfalteren, maar we willen ook graag nog wat groen zien als we stilstaan in de file. Soms is de oplossing in onze ogen onuitvoerbaar, vaak omdat we hem niet snappen, nog vaker omdat hij tenkoste gaat van onze luxe. Zo zouden we het honger probleem in de wereld probleemloos op kunnen lossen als we bereid waren om meer van onze rijkdom te delen met de armen van deze wereld.

Er zijn dus genoeg oplossingen, maar je moet wel de wil hebben om die oplossing te kiezen.

Mijn oplossing is de beste

Maar wat eigenlijk nog vaker ons probleem is als het gaat om het vinden van oplossingen voor onze problemen is dat we vinden dat onze eigen oplossing de beste is. We vinden dat wij een beter inzicht hebben in het probleem, zelfs als wij de oorzaak zijn van het probleem, dus weten wij het beste wat de beste oplossing is. Of we vinden dat wij het beste weten wat de oplossing is voor het probleem, omdat we het probleem al zo lang kennen. Waarbij we dan vaak tot de conclusie zijn gekomen dat er eigenlijk geen oplossing is voor het probleem. Zo lijkt er geen oplossing te zijn voor het file probleem. We kennen het nu pas ongeveer dertig jaar, maar de enige oplossingen die we hebben kunnen bedenken die niet hebben gewerkt zijn meer wegen en hogere belastingen op benzine.

Zo hebben we meer problemen waarvan wij vinden dat we de beste oplossing hebben. Zo lost de wereldhonger zich vanzelf op, als de arme landen net als wij overstappen op het kapitalistische systeem. Want dan hebben ze genoeg geld om genoeg eten te kopen voor zichzelf. Het punt met het kapitalisme is echter, dat het alleen werkt als je het goed reguleert en valsspelen voorkomt. Maar dat kan op wereldschaal niet, want er is geen regering op wereldschaal.

Blijkbaar is ons idee dat wij de beste oplossingen hebben veel te ver gezocht. Misschien dat onze oplossing voor ons goed werkt, maar niet voor anderen. Zo lijkt China een vorm van staatsgestuurd kapitalisme te hebben uitgevonden. Waarbij de staat bepaald hoeveel groei er is en welke onderdelen van de markt mogen groeien en niet de markt. Dat schijnt goed te werken voor China. Er blijken dus meer oplossingen te zijn om hetzelfde probleem op te lossen.

Hoe komen wij dan aan het idee dat “mijn oplossing de beste is” ? Bewijs hebben we er niet voor. Er is zelfs eerder bewijs dat het juist de onwetende, de onervaren probleemoplossers zijn die met de oplossing komen. Zoals de auto de oplossing was voor de dierenmishandeling van trekdieren. Of zoals het vlot de oplossing was voor het oversteken van een ondoorwaadbare rivier. Die oplossingen zijn vast niet bedacht door de mishandelaars en de mannen die de rivieroever afspeurden naar een doorwaadbare plek.

Probleem opgelost

Er blijken dus vaak meer goede oplossingen te zijn, soms zelfs beter dan de mijne. Maar hoeveel bewijs we daar ook voor hebben, we blijven geloven dat onze oplossing beter is dan die van iemand anders. Alsof wij de enige kunnen zijn die een probleem echt begrijpen en dus kunnen oplossen.