Inleiding

Problemen en situaties kun je vanuit verschillende uitgangspunten bekijken. In de wetenschap zie je dit terug in de opdeling van een universiteit in veel verschillende faculteiten en binnen de faculteiten vakgroepen of opleidingen. Zo kun je op een filosofische manier naar een situatie of probleem kijken. Je kunt ook puur inhoudelijk naar het probleem kijken. Je kunt vanuit een sociologisch oogpunt kijken. Maar je kunt ook vanuit een biologisch standpunt kijken. Je kunt ook kiezen voor een politieke kijk. Al die standpunten of bschouwingswijzen zijn niet het probleem. Ons probleem is dat de uitkomsten van die beschouwingen niet bij elkaar gebracht worden.

Beschouwen

We hebben wereldwijd genoeg problemen om op te lossen. Daarbij zie je vaak dat iets wat de één een probleem vindt door de ander als iets positiefs beoordeeld wordt. We hebben er zelfs een spreekwoord voor:

De één z’n dood is de ander z’n brood.

Verschillende standpunten

Maar waar twee mensen een probleem volkomen verschillend kunnen beoordelen, daar kun je ook nog eens op meerdere manieren naar een probleem kijken. Zo kun je vanuit een sociologisch standpunt een probleem bekijken. Oftewel hoe ziet dit probleem er uit vanuit het standpunt van de groep. Zo kan een probleem van één persoon vanuit een sociologisch standpunt gezien worden als een onoplosbaar probleem, omdat het probleem geen gevolgen heeft voor de groep. Terwijl als het probleem vanuit een psychologisch standpunt bekeken wordt, het plots omvangrijk is en vraagt om directe inzet van veel therapeuten en ondersteuners. Zo zal iemands depressie niet veel gevolgen hebben voor andere mensen, maar kost het wel wat werk voor therapeuten en psychiatrische verpleegkundigen om de klachten te helpen te genezen.

Je kunt het probleem van depressiviteit ook bekijken vanuit een financiële positie en tot de conclusie komen dat de gevolgen veel te duur zijn en dat het goedkoper moet. Bijvoorbeeld door mensen bij de eerste signalen medicijnen te laten slikken, die het probleem verbergen. Maar dan kun je het depressiviteitsprobleem ook bekijken vanuit verschillende filosofische of religieuze standpunten. Zo zal een deontoloog vinden dat het de plicht van de maatschappij is om iemand te genezen en niet te verstoppen. Terwijl een utilist zal menen dat het goed is als één persoon door medicijnen te slikken de groep geen overlast bezorgt. Terwijl sommige religieuze stromingen zullen menen dat chemische oplossingen niet gewenst zijn, omdat dat niet de bedoeling was die god met het leven van mensen heeft.

Je kunt er ook naar kijken vanuit een biologische benadering en tot de conclusie komen dat depressie geen probleem is, omdat het een biologisch doel omvat. Waarna je het doorgeeft aan een biochemicus die depressiviteit een uitdaging vindt om er een permanente oplossing voor te vinden.

Zo kun je ieder probleem langs een lange lijst van disciplines voeren en kijken tot welke oplossing iedere afzonderlijke discipline komt.

Oplossingen

Echter het feit dat er meer oplossingen zijn voor hetzelfde probleem, wil niet zeggen dat één van de afzonderlijke oplossingen de beste is. Hoewel veel probleemoplossers deze houding vaak wel aannemen. Vaak worden problemen beter opgelost in samenwerking tussen verschillende disciplines, dan door een discipline zelfstandig. Zo werkt een oplossing waarbij een socioloog en psycholoog samenwerken met een planoloog aan een nieuwe wijkindeling vaak beter, dan wanneer de planoloog in zijn eentje de indeling ontwerpt. Niet omdat de planoloog niet ook iets afweet van sociologie en psychologie, maar omdat beide andere disciplines voor hem slechts ondersteunende vakken zijn.

Verschillende disciplines

Vandaar ook dat je tegenwoordig in veel ontwerpteams voor nieuwe producten een ratjetoe aan disciplines worden opgenomen. Niet omdat het zo leuk is om veel mensen in een team te hebben, maar omdat ieder lid zijn eigen inbreng geeft vanuit zijn eigen discipline.

Eenzijdige oplossingen zijn dan ook misschien leuk als het gaat om één persoon met een eenvoudig probleem. Maar het gevaar aan eenzijdige benaderingen van problemen is vaak dat de oplossing eenzijdig is. Maslow heeft dat ooit eens mooi gezegd:

If the only tool you have is a hammer, every problem you encounter becomes a nail.

Hoewel de meeste adviseurs dat niet toegeven, is er af en toe eentje die eerlijk is en gewoon toegeeft dat als een probleem niet binnen zijn straatje past, dan weet hij het wel zo te formuleren dat zijn oplossing past. Dat is natuurlijk geen oplossing, ook al brengt het geld op. Misschien is dat ook wel één van de redenen waarom wij vaak problemen laten oplossen om er vervolgens achter te komen dat het probleem niet is opgelost of dat het probleem slechts een uiting was van het echte probleem dat nu zichtbaar is geworden. Iets wat je waarschijnlijk van tevoren had kunnen voorkomen, door meerdere uitgangpunten in te nemen, voordat je besloot om je probleem op te lossen.

Conclusie

Een probleem kun je vanuit veel verschillende disciplines bekijken, iets wat je ook terugziet in het feit dat universiteiten bestaan uit faculteiten met ieder hun eigen aandachtsgebied en binnen die faculteiten vakgroepen. Het oplossen van problemen kun je echter ook beter doen vanuit het combineren van veel verschillende disciplines, omdat je anders het gevaar loopt het probleem niet op te hoeven lossen omdat het niet gezien wordt als een probleem, of omdat je anders ontdekt dat het probleem dat je hebt opgelost slechts een afgeleidde was van het echte probleem.