Oorzaken hoge bloeddruk
Wat is bloeddruk?
Gemiddeld 60 tot 80 keer per minuut trekt de hartspier samen, hierdoor wordt het bloed continu door de bloedvaten gepompt. De bloeddruk is de kracht waarmee het bloed tegen de wanden van de bloedvaten wordt gedrukt. Wanneer het hart samentrekt verhoogt de druk op de vaatwanden. Dit wordt bovendruk genoemd. Tussen twee hartslagen ontspant de hartspier zich en neemt de druk weer wat af. Deze druk heet onderdruk.
Wanneer heb je een hoge bloeddruk?
De bloeddruk schommelt bij gezonde mensen in de loop van de dag vaak en afhankelijk van de situatie. In de ochtend en in de avond is de druk vaak wat lager dan 's middags. Door sport, beweging, praten en emoties kan de bloeddruk tijdelijk stijgen. De meeste artsen zullen pas de diagnose van een te hoge bloeddruk stellen wanneer er bij iemand op tenminste 6 verschillende momenten op de dag een te hoge bloeddruk is gemeten. Als richtlijn voor hoge bloeddruk wordt meestal genomen: een bovendruk hoger dan 140 mmHg of een onderdruk hoger dan 90 mmHg. Een uitzondering wordt gemaakt voor mensen van 60 jaar en ouder, die verder wel gezond zijn. Voor deze groep mag men een bovengrens voor de bovendruk van 160 mmHg hanteren. Dan pas is er sprake van een hoge bloeddruk.
Wat zijn oorzaken van hoge bloeddruk?
Er kunnen duidelijke oorzaken zijn van een hoge bloeddruk, zoals ziekte aan de bijnieren, aangeboren nierafwijking, nierontsteking, vernauwing van de grote lichaamsslagader (aorta) of een vernauwing van een nierslagader. Dit is echter vrij zeldzaam; in 95% van de gevallen is de oorzaak niet precies bekend. Er zijn wel risicofactoren bekend die een rol kunnen spelen voor het veroorzaken van een hoge bloeddruk, zoals overgewicht, veel zout eten, gebruik van veel alcohol en suiker, stress en erfelijke factoren. Ook diabetes, nierziekten en zwangerschap kunnen een hoge bloeddruk veroorzaken. Bij kinderen komt een hoge bloeddruk nauwelijks voor. Op jonge en middelbare leeftijd hebben doorgaans meer mannen dan vrouwen last van een te hoge bloeddruk. Op latere leeftijd hebben zowel mannen als vrouwen ongeveer evenveel last van een hoge bloeddruk.
Wat zijn doorgaans de gevolgen van hoge bloeddruk?
Bij iemand met een hoge bloeddruk is de kracht op de vaatwanden veel groter dan normaal. Hierdoor kunnen op termijn de wanden van de bloedvaten erg beschadigd raken, dit proces heet aderverkalking. Aderverkalking zal zich vaak als eerste openbaren in de kleinere vaten van het lichaam. Als de vaten beschadigen en vernauwen wordt het wat moeilijker voor het hart om bloed door de vaten te pompen. Het hart krijgt dan een stuk meer te verduren, en dit kan gevolgen hebben voor het goed functioneren van het hart. Een hoge bloeddruk geeft op de langere termijn ook een verhoogde kans op hart- en vaatziekten, zoals een hartinfarct of een beroerte. Ook nierziekten en netvliesbeschadiging kunnen ontstaan door een te hoge bloeddruk.
Wat kan ik zelf doen om een hoge bloeddruk te verlagen?
Wie last van een hoge bloeddruk heeft doet er verstandig aan zijn of haar dieet- en leefgewoonten aan te passen. Denk hierbij aan de volgende punten:
- eet niet te veel zout (chips, drop, soepen uit blik e.d.)
- eet voldoende groente en fruit
- neem voldoende beweging
- zorg voor voldoende ontspanning en rust
- probeer gewicht kwijt te raken als je te zwaar bent
- volg een cholesterolverlagend dieet als je cholesterol hoog is
- rook niet
- zorg voor voldoende nachtrust.
Omega-3 vetzuren zijn goed voor onder andere hart en bloedvaten en de verlaging van bloedvetten. Deze essentiele vetzuren zijn te vinden in met name vis(olie).
Een bijzondere vorm van hoge bloeddruk is pulmonale hypertensie (PH). Hierbij is de druk in de longslagader en een deel van het hart verhoogd. Het is een zeldzame, progressieve en ongeneeslijke ziekte die voornamelijk bij vrouwen voorkomt.
Hoe merk ik of ik een hoge bloeddruk heb?
Meestal kun je niet voelen dat je een te hoge bloeddruk hebt, en er zijn verder geen duidelijke verschijnselen. Alleen een buitengewoon hoge bloeddruk gaat gepaard met hoofdpijn, kortademigheid, problemen met het zicht of duizeligheid. Ook al merk je er niks van, op lange termijn is hoge bloeddruk zeer schadelijk voor het lichaam. Vaak blijkt dat een te hoge bloeddruk pas ontdekt wordt als de schade al is ontstaan. Een aanhoudende hoge bloeddruk moet absoluut niet genegeerd worden. Bij twijfel is het sterk aan te raden de bloeddruk te (laten) meten om er achter te komen of re sprake is van een hoge bloeddruk.