Hartstilstand

Plotselinge hartstilstand is het plotseling onverwachte verlies van de hartfunctie, ademhaling en bewustzijn. Het is meestal het gevolg van een elektrische storing in je hart die de pompwerking verstoort en de bloedtoevoer naar de rest van je lichaam stopt. Een plotselinge hartstilstand verschilt van een hartaanval die optreedt wanneer de bloedtoevoer naar een deel van het hart wordt geblokkeerd. Een hartaanval kan echter soms een elektrische storing veroorzaken die tot een plotselinge hartstilstand leidt. Het wordt aangemerkt als een medisch noodgeval. Als het niet onmiddellijk wordt behandeld veroorzaakt het een plotselinge hartdood. Met snelle passende medische zorg is overleven echter toch mogelijk. Het toedienen van cardiopulmonale reanimatie (reanimatie), het behandelen met een defibrillator, of zelfs met het uitoefenen van compressies op de borstkas kan de overlevingskans vergroten totdat er noodpersoneel aankomt.

Symptomen

Plotselinge hartstilstandsymptomen zijn onmiddellijk en ingrijpend, ze omvatten:

• Plotseling instorten
• Geen pols
• Geen ademhaling

Verlies van bewustzijn

Soms gaan andere tekenen en symptomen vooraf aan een plotselinge hartstilstand. Deze kunnen vermoeidheid, flauwvallen, black-outs, duizeligheid, pijn op de borst, kortademigheid, zwakte, hartkloppingen of braken omvatten. Maar plotselinge hartstilstand treedt vaak op zonder waarschuwing.

Wanneer een dokter bezoeken

Als je vaak last heeft van pijn op de borst of ongemak, hartkloppingen, onregelmatige of snelle hartslag, onverklaarbare piepende ademhaling of kortademigheid, flauwvallen of bijna flauwvallen, of als u zich licht in het hoofd voelt of duizelig wordt, raadpleeg dan onmiddellijk uw arts. Als deze symptomen aanhouden, moet je medische noodhulp bellen.

Wanneer het hart stopt, kan het gebrek aan zuurstofrijk bloed in slechts enkele minuten tot hersenbeschadiging leiden. Overlijden of blijvende hersenschade kan binnen vier tot zes minuten optreden. Tijd is van cruciaal belang wanneer je een bewusteloze persoon helpt die niet ademt. Onderneem onmiddellijk actie.

Bel het alarmnummer in je buurt als je iemand tegenkomt die is samengevouwen of niet meer reageert. Als de bewusteloze persoon een kind is en je alleen bent moet je CPR of borstcompressies toedienen gedurende twee minuten toe voordat medische noodhulp of voordat je een draagbare defibrillator gebruikt.

Voer reanimatie uit. Controleer snel de ademhaling van de bewusteloze persoon. Als hij of zij niet normaal ademt, begin met reanimatie. Druk hard en snel op de borst van de persoon - met een snelheid van 100 tot 120 compressies per minuut. Als je bent getraind in CPR, controleer dan de luchtweg van de persoon en voer beademing uit na elke 30 compressies.

Als je niet bent getraind, ga dan gewoon door met borstcompressies. Laat de borst volledig stijgen tussen compressies. Blijf dit doen totdat een draagbare defibrillator beschikbaar is of er hulppersoneel arriveert.

Gebruik een draagbare defibrillator als er één beschikbaar is. Als je niet getraind bent in het gebruik van een draagbare defibrillator, kan een eerstehulpverlener je helpen bij het gebruik ervan. Lever een schok zoals geadviseerd door het apparaat en start dan onmiddellijk met reanimatie beginnend met borstcompressies, of geef alleen borstcompressies gedurende ongeveer twee minuten.

Controleer met behulp van de defibrillator het hartritme van de persoon. Indien nodig zal de defibrillator een schok toedienen. Herhaal deze cyclus totdat de persoon het bewustzijn heeft herwonnen of de hulpdiensten het overnemen.

Draagbare geautomatiseerde externe defibrillatoren (AED's) zijn beschikbaar op een toenemend aantal plaatsen, waaronder luchthavens, casino's en winkelcentra. Je kunt ze ook voor je huis kopen. AED's worden geleverd met ingebouwde instructies voor het gebruik ervan. Ze zijn zo geprogrammeerd dat ze alleen een schok toestaan als dat nodig is.

Oorzaken

Kamers en kleppen van het hart

De directe oorzaak van een plotselinge hartstilstand is meestal een afwijking in je hartritme (aritmie), het gevolg van een probleem met het elektrische systeem van je hart. In tegenstelling tot andere spieren in je lichaam die afhankelijk zijn van zenuwverbindingen om de elektrische stimulatie te ontvangen die ze nodig hebben, heeft je hart zijn eigen elektrische stimulator. Een gespecialiseerde groep cellen genaamd de sinusknoop in de rechterbovenkamer (rechter atrium) van je hart. De sinusknoop genereert elektrische impulsen die op een ordelijke manier door je hart stromen om de hartslag te synchroniseren en het pompen van bloed vanuit je hart naar de rest van je lichaam te coördineren.

Elektrische impulsen door je hart

Als er iets misgaat met de sinusknoop of de stroom van elektrische impulsen door je hart, kan er een aritmie ontstaan, waardoor je hart te snel, te langzaam of onregelmatig slaat. Vaak zijn deze onderbrekingen in het ritme tijdelijk en ongevaarlijk. Sommige typen aritmieën kunnen echter ernstig zijn en leiden tot een plotselinge stop in de hartfunctie (plotselinge hartstilstand). De meest voorkomende oorzaak van hartstilstand is een aritmie die ventriculaire fibrillatie wordt genoemd. Dit is wanneer snelle onregelmatige elektrische impulsen ervoor zorgen dat uw ventrikels nutteloos trillen in plaats van bloed te pompen. Meestal komen hart inducerende ritmestoornissen niet vanzelf voor. Bij een persoon met een normaal, gezond hart zal een langdurig onregelmatig hartritme zich waarschijnlijk niet ontwikkelen zonder een trigger van buitenaf, zoals een elektrische schok, het gebruik van illegale drugs of trauma aan de borst op het verkeerde moment in het hart van de hartcyclus (commotio cordis).

Hartaandoeningen die kunnen leiden tot plotselinge hartstilstand

Een levensbedreigende aritmie ontstaat meestal bij een persoon met een reeds bestaande hartaandoening, zoals:

Coronaire hartziekte

De meeste gevallen van plotselinge hartstilstand komen voor bij mensen met coronaire hartziekte. Bij coronaire hartziekte raken uw bloedvaten verstopt met cholesterol en andere afzettingen, waardoor de bloedtoevoer naar je hart wordt verminderd. Dit kan het voor je hart moeilijker maken om elektrische impulsen soepel uit te voeren.

Hartaanval

Als een hartaanval optreedt, vaak als gevolg van ernstige coronaire hartziekte, kan dit ventrikelfibrilleren en plotselinge hartstilstand veroorzaken. Bovendien kan een hartaanval gebieden met littekenweefsel achterlaten. Elektrische kortsluiting rond het littekenweefsel kan leiden tot afwijkingen in uw hartritme.

Verruimd hart (cardiomyopathie)

Dit gebeurt vooral wanneer de gespierde wanden van je hart strekken en vergroten of dikker worden. In beide gevallen is de spier van je hart abnormaal, een aandoening die vaak leidt tot beschadiging van het hartweefsel en mogelijke aritmieën.

Valvulaire hartziekte

Lekkage of vernauwing van je hartkleppen kan leiden tot uitrekking of verdikking van uw hartspier of beide. Wanneer de kamers groter of verzwaard raken vanwege stress veroorzaakt door een strakke of lekkende klep, is er een verhoogd risico op het ontwikkelen van aritmie.

Aangeboren hartafwijkingen

Wanneer een plotselinge hartstilstand optreedt bij kinderen of adolescenten, kan dit te wijten zijn aan een hartaandoening die bij de geboorte aanwezig was (congenitale hartaandoening). Zelfs volwassenen die een correctieve operatie voor een aangeboren hartafwijking hebben ondergaan, hebben nog steeds een hoger risico op plotselinge hartstilstand.

Elektrische problemen in het hart

Bij sommige mensen ligt het probleem in het elektrische systeem zelf, in plaats van een probleem met de hartspier of kleppen. Dit worden primaire hartritmestoornissen genoemd en omvatten aandoeningen zoals het Brugada-syndroom en het lange QT-syndroom.

Risicofactoren

Omdat een plotselinge hartstilstand zo vaak in verband wordt gebracht met een coronaire hartziekte, kunnen dezelfde factoren die je een risico op coronaire hartziekte geven je ook het risico van een plotselinge hartstilstand opleveren. Deze omvatten:

• Een familiegeschiedenis van coronaire hartziekte
• Roken
• Hoge bloeddruk
• Hoog cholesterolgehalte in het bloed
• zwaarlijvigheid
• suikerziekte
• Een sedentaire levensstijl
• Te veel alcohol drinken (meer dan twee drankjes per dag)

Andere factoren die je risico op plotselinge hartstilstand kunnen verhogen, zijn:

• Een vorige episode van hartstilstand of een familiegeschiedenis van hartstilstand
• Een eerdere hartaanval
• Een persoonlijke of familiegeschiedenis van andere vormen van hartaandoeningen, zoals hartritmestoornissen, aangeboren hartafwijkingen, hartfalen en cardiomyopathie
• Leeftijd, de incidentie van een plotselinge hartstilstand neemt toe met de leeftijd
• Mannelijk zijn, mannen hebben twee tot drie keer meer kans op een plotselinge hartstilstand
• Gebruik van illegale drugs, zoals cocaïne of amfetamines
• Voedingsonbalans, zoals lage kalium- of magnesiumgehaltes

Complicaties

Bij plotselinge hartstilstand, zijn je hersenen het eerste deel van je lichaam dat lijdt, omdat het in tegenstelling tot andere organen, geen reserve van zuurstofrijk bloed heeft. Het is volledig afhankelijk van een ononderbroken toevoer van bloed. Een verminderde bloedtoevoer naar de hersenen veroorzaakt bewusteloosheid. Als het hartritme niet snel terugkeert naar zijn normale ritme, treedt hersenbeschadiging op en sterf je. Als een plotselinge hartstilstand meer dan 8 minuten duurt, is overleving zeldzaam. Overlevenden van hartstilstand kunnen tekenen van hersenbeschadiging vertonen.

Preventie

Er is geen enkele manier om het risico op een plotselinge hartstilstand te kennen, dus het verminderen van het risico is de beste strategie. Stappen om te nemen omvatten regelmatige controles, screening op hart-en vaatziekten en een hart-gezonde levensstijl met de volgende benaderingen:

• Rook niet en gebruik alcohol met mate (niet meer dan één tot twee drankjes per dag).
• Eet een voedzaam, uitgebalanceerd dieet.

Blijf fysiek actief

Als je weet dat je een hartaandoening hebt of aandoeningen die je kwetsbaarder maken voor een ongezond hart, kan je arts je aanraden passende maatregelen te nemen om de gezondheid te verbeteren, zoals het nemen van medicijnen tegen hoge cholesterol of het zorgvuldig behandelen van diabetes. Bij sommige mensen met een bekend hoog risico op plotselinge hartstilstand zoals die met een hartaandoening, kunnen artsen anti-aritmica of een implanteerbare cardioverter-defibrillator (ICD) aanbevelen als primaire preventie.

Als je een hoog risico op een plotselinge hartstilstand heeft, kan je ook overwegen om een automatische externe defibrillator (AED) voor thuisgebruik te kopen. Voordat je er één aanschaft, bespreek de beslissing met je arts. AED's kunnen duur zijn en worden niet altijd gedekt door een ziekteverzekering.

Tot slot Cursussen voor reanimatie

Als je met iemand samenwoont die kwetsbaar is voor een plotselinge hartstilstand, is het belangrijk dat je wordt getraind in CPR. Het Rode Kruis en andere organisaties bieden cursussen voor reanimatie en defibrillatoren aan voor het publiek. Getraind worden helpt niet alleen je geliefde, maar ook diegenen in je gemeenschap. Hoe meer mensen weten hoe te reageren op een hartnoodgeval, hoe meer de overlevingskans voor plotselinge hartstilstand kan worden verbeterd.