Hoe voorkomen we hoogteziekte

Inleiding

De komende weken trekken weer heel wat landgenoten het hooggebergte in, om er met volle teugen van skipret te genieten. Anderen zoeken het meer exotischer richting Azië, of Zuid en Noord-Amerika. Maar wat als we bij aankomst op onze vakantiebestemming, ons niet in ons sas voelen, en we 's anderendaags bij het ontwaken geplaagd worden door barstende hoofdpijn en misselijkheid? De kans is dan erg groot dat we slachtoffer werden van hoogteziekte. Maar wat is nu precies deze hoogteziekte, en welke tips en voorzorgen kunnen we hierbij in acht nemen om deze aandoening eventueel te voorkomen, of om de gevolgen ervan tot een strikt minimum te beperken?

Verzamelnaam

Hoogteziekte is een verzamelnaam voor allerlei ziekteverschijnselen die kunnen optreden wanneer we ons te snel naar té grote hoogtes verplaatsen. Dergelijke hoogteziekte treedt op vanaf een hoogte van ruim tweeduizend meter. Hoe hoger we trekken, en dan vooral vanaf een hoogte van zo'n 3500 meter, hoe groter de kans op het krijgen van deze hoogteziekte.

Onvoldoende geacclimatiseerd

Tot op een hoogte van zo'n zesduizend meter, treedt deze hoogteziekte vooral op bij diegenen die onvoldoende geacclimatiseerd zijn. Omdat de luchtdruk boven 5500 meter bijna halveert, bevat hetzelfde volume ingeademde lucht op dergelijke hoogte, maar liefst de helft minder zuurstof. Ons lichaam controleert niet onmiddellijk het zuurstofniveau in ons bloed. In plaats daarvan controleert het eerst de hoeveelheid koolzuurgas, een afvalproduct dat moet uitgeademt worden. Bij een verlaagde luchtdruk, is de relatie tussen hoe moeilijk ons lichaam aan zuurstof kan geraken, en hoe moeilijk het is om dit koolzuurgas uit te ademen, danig verstoord. Op die manier ontstaat een ernstig zuurstofgebrek, zonder dat evenwel de concentratie aan koolzuurgas in ons bloed toeneemt.

Tijd nodig

Ons lichaam heeft alvast de nodige tijd nodig om extra rode bloedcellen, nodig om deze hoogteziekte te kunnen overwinnen, aan te maken. Onze nieren maken bij een verlaagde zuurstofspanning het hormoon erytropoëtine aan. Dit hormoon spoort het rode beenmerg aan tot een grotere productie van de rode bloedcellen. Wanneer ons lichaam voldoende geacclimatiseerd is, kunnen we in principe probleemloos op dergelijke hoge hoogten verblijven.

Waterhuishouding overhoop

Wetenschappers vermoeden ook dat het zuurstoftekort een verandering in onze waterhuishouding kan veroorzaken, waardoor we meer vocht ophouden. Een minimale toename van vocht in onze hersenen, kan hevige hoofdpijn veroorzaken. Het risico op hoogteziekte neemt dus toe met de hoogte, én met de tijd die we ons lichaam geven om zich aan de zuurstofarme omgeving aan te passen.

Milde ziekteverschijnselen

Dus hoe hoger we verblijven, hoe ernstiger de aandoening. Symptomen van milde hoogteziekte zijn (lichte)hoofdpijn, duizeligheid, slapeloosheid, slechte eetlust en misselijkheid, slechte conditie, onregelmatige ademhaling, verlaagde urineafgifte, oedeem in vooral handen, voeten en gezicht en tintelende vingers. Bij deze milde hoogteziekte voldoet het dat we, gedurende een tweetal dagen, niet verder stijgen. Op die manier geven we ons lichaam de gelegenheid zich aan de hoogte aan te passen.

Ernstige ziekteverschijnselen

Symptomen van ernstige hoogteziekte zijn zware hoofdpijn die zelfs niet verdwijnt met pijnstillers, oververmoeidheid, ademhalingsmoeilijkheden zelfs bij rust, ophoesten van roze, roestkleurig slijm, verlies van coördinatie, apathisch gedrag, blauwe lippen en nagels en zelfs bewusteloosheid. Bij dergelijke ernstige symptomen, moeten we zo snel mogelijk afdalen. Na een verblijf van enkele dagen op een lagere hoogte, moeten deze ernstige symptomen gedeeltelijk verdwenen zijn. Diamox is een medicijn dat zowel de milde als de ernstige vorm van hoogteziekte kan voorkomen. Dit medicijn kan, als noodmaatregel, gebruikt worden wanneer men, in geval van ernstige hoogteziekte, niet onmiddellijk kan afdalen.