Hees zijn: wat zeg je

Hees zijn

Het overkomt ons allemaal wel eens: schorre stem, heesheid en in het slechtste geval helemaal geen stem meer hebben. Compleet hees zijn: een ramp voor diegenen die hun brood verdienen met hun stem: zangers, sprekers, TV commentatoren, leerkrachten, gidsen, verkoopsters, callcenterpersoneel, kortom de opsomming is onbeperkt als je erover nadenkt. Welke zijn de oorzaken en behandelingen voor heesheid en/of stemproblemen?

Hees en deskundigen

Bij regelmatige heesheid of langdurige stemproblemen verwijst de huisarts je meer dan waarschijnlijk door naar de KNO-arts en die werkt meestal samen met een logopedist of een specifieke stemtherapeut.

Oorzaken?

Een stem die het laat afweten kan eigenlijk twee oorzaken hebben: ofwel is er fysisch iets mis met het stemorgaan ofwel gebruik je je stem op een foutieve wijze. Uiteraard is een combinatie van deze twee elementen ook mogelijk. In die zin kan iedereen dus stemproblemen krijgen, niet alleen zij die hun stem professioneel elke dag nodig hebben, zoals bijvoorbeeld zangers…
Een eenvoudige verkoudheid kan al voor problemen zorgen.
Andere oorzaken zijn stress, vermoeidheid en natuurlijk intensieve (over)belasting.
Een hese stem is meestal het gevolg van een ontsteking van stembanden of keelholte. Spreken wordt moeilijker en soms zelfs pijnlijk. Heb je op hetzelfde moment een bovenste luchtweginfectie dan is je stemprobleem ongetwijfeld een gevolg van deze infectie. Wanneer je hees bent ten gevolge van een bovenste luchtweginfectie dan is geen verder onderzoek nodig. De heesheid verdwijnt straks weer vanzelf met het verdwijnen van de infectie.
Bij heesheid zonder duidelijke oorzaak moet je echter altijd de huisarts raadplegen. Een hese stem kan immers het eerste teken zijn van keelkanker, vooral wanneer de heesheid voorkomt boven de 50 jaar bij een roker en het probleem langer dan 3 weken duurt.
Is het niet duidelijk waarom je een hese stem hebt dan zal de arts een keelspiegelonderzoek doen. Levert dit onderzoek geen abnormale vaststelling op dan kan een functioneel stemonderzoek worden voorgesteld.
Mogelijke oorzaken van heesheid:

1. Ontstekingen van de bovenste luchtwegen en/of stembandontstekingen,

2. Overmatig roken,

3. Overmatige blootstelling aan rook, stof of andere prikkelende stoffen,

4. Langdurige stress,

5. Verkeerd of geforceerd stemgebruik,

6. Na een operatie onder narcose waarbij men een buisje in de keel kreeg,

7. Keelkanker.

De oorzaak aanpakken

Betreft het een ontsteking dan zullen een pijnstiller, stemrust en (naargelang de ziekteverwekker) een antibioticum helpen.
Rokers kunnen een (nieuwe) poging doen om met roken te stoppen.
Bij keelkanker: de behandeling is afhankelijk van het stadium waarin de kwaadaardige knobbel ontdekt wordt. Hoe eerder men de kanker ontdekt, hoe groter de kans op genezing.
Bij stress moet het onderliggend probleem worden aangepakt of naar manieren om je te ontspannen.
Functionele heesheid als gevolg van verkeerd of geforceerd stemgebruik kan goed behandeld worden door een logopedist.
Eventuele stembandknobbeltjes kunnen zelfs weer verdwijnen wanneer men de stem goed leert te gebruiken.

Praktische tips

Vermijd extreem luid of schor praten, gillen of schreeuwen;
Vermijd op een toon te zingen die voor jou (nog) te moeilijk haalbaar is
Heb je last van een kuchhoest of een kriebel in de keel vermijd dan om de keel te 'schrapen';
Vermijd sigarettenrook.

Meest bekend: heesheid!

Een eerste oorzaak van heesheid heeft te maken met de stemplooien: ze sluiten niet goed of het trillen ervan verloopt niet goed. Neemt het probleem een nog ernstiger vorm aan dan kan de stem zelfs helemaal wegvallen.
Een tweede oorzaak: als je je stem langdurig verkeerd gebruikt, kunnen de stemplooien gaan vervormen. Je krijgt dan stembandknobbeltjes (noduli) of poliepen op de stemplooien… met eveneens heesheid als gevolg.
Ook kinderen kunnen hees worden: bij hen gaat het veelal om een combinatie van een (aangeboren) minder sterk stemorgaan en het overmatig of te gespannen gebruik van de stem (bijvoorbeeld door roepen of het nabootsen van allerlei geluiden).

Jongens in de puberteit

De stemdaling die bij jongens kenmerkend is tijdens de puberteit is een normaal verschijnsel. Gebeurt deze stemverandering echter niet of onvolledig (de stem blijft dan hoog of er zijn voortdurend toonhoogte-uitschieters) dan ook is er sprake van een probleem. Er moet dan wel degelijk gecontroleerd worden of er organisch iets niet in orde is!

Strottenhoofdkanker

Kanker kan ook optreden in het strottenhoofd. De patiënt heeft dan een tumor ter hoogte van het strottenhoofd in de buurt van de stemplooien. Zit het gezwel op of bij de stembanden dan zal de stem heser en heser gaan klinken. Hoe vroeger de tumor wordt opgemerkt, hoe minder schade er kan ontstaan. De diagnose wordt gesteld door weefselonderzoek (kijkoperatie).

Welk is de rol van een logopedist/stemtherapeut?

Begint met een heel nauwkeurig stemonderzoek. Dit begint met een zeer uitgebreide vragenlijst en een intakegesprek. Dan krijg je spreekopdrachten: zacht en luid praten, hoog en laag zingen, een toon aanhouden enz… en hij maakt een behandelingsplan op maat.

België

Nederland

Drogisterij.nl