Wat is Legionella

Legionella en de veteranenziekte

Legionella verwierf bekendheid als veroorzaker van de veteranenziekte. De veteranenziekte is een gevaarlijke vorm van een longontsteking die soms met de dood eindigt. Doordat de ziekte  ernstige gevolgen kan hebben, krijgt een uitbraak van de veteranenziekte vaak veel aandacht. In Nederland is er in 1999 in Bovenkarspel een uitbraak van de veteranenziekte geweest waarbij 32 mensen omkwamen. De meeste mensen weten wel dat de veteranenziekte door Legionella wordt veroorzaakt. Maar wat is Legionella precies en waarom heeft een besmetting met deze bacterie soms zulke ernstige gevolgen?

Wat is Legionella?

Legionella is een bacteriegroep die uit ongeveer 40 verschillende soorten bestaat. De soort Legionella bacterie die meestal verantwoordelijk is voor de veteranenziekte heet Legionella pneumophila. De Legionella pneumophila is een bacterie met een complexe levenswijze. Deze bacteriën leven in zoet water. Een groot deel van het leven van de Legionella pneumophila speelt zich parasitair af. Legionella pneumophila bacteriën dringen namelijk protozoa binnen. Protozoa zijn micro-organismen die zich in het water bevinden. De bacteriën die de protozoa zijn binnengedrongen, kunnen zich gaan vermenigvuldigen door te delen. De voedingsstoffen die ze nodig hebben, vinden ze in de protozoa. Als de protozoa sterft, komen de bacteriën vrij in het water. De Legionella pneumophila kan zich ook in het water vermenigvuldigen mits er voldoende voedingsstoffen aanwezig zijn.

Waarom is Legionella zo gevaarlijk

Legionella leeft in zoet water. Als een hoeveelheid zoet water langere tijd stilstaat, zal de hoeveelheid Legionella pneumophila blijven toenemen. Het resultaat is een zeer hoge hoeveelheid bacteriën in het water. Als dit water bijvoorbeeld in de waterleidingen zit, zal het op een gegeven moment in contact komen met mensen. Het water kan bijvoorbeeld worden gebruikt voor een bad of een douche. Bij het inademen, kunnen kleine hoeveelheden van de Legionella pneumophila in de longen terechtkomen. In de longen bevinden zich veel alveolaire macrofagen. Dit zijn speciale cellen die de taak hebben om binnendringende micro-organismen op te ruimen voordat er een ontsteking ontstaat. De Legionella pneumophila kan echter op dezelfde manier in deze cellen binnendringen en overleven als bij de protozoa wordt gedaan. De alveolaire macrofagen zijn hierdoor niet in staat om de bacteriën op te ruimen maar zorgen juist voor een omgeving waarin de Legionella pneumophila goed kan vermenigvuldigen. Het resultaat is een flinke longontsteking die het lichaam maar moeilijk de baas kan blijven. Doordat de bacteriën de longcellen aantasten, krijgt de patiënt op een gegeven moment niet voldoende zuurstof binnen en zal komen te overlijden. Bij een juiste diagnose kan een besmetting met Legionella pneumophila echter heel goed met antibiotica worden behandeld.

Hoe kan een besmetting met Legionella worden voorkomen?

Besmetting met Legionella pneumophila kan in principe worden vermeden door de leidingen regelmatig door te spoelen door simpelweg de kraan open te zetten. Bij normaal gebruik van douche en bad zullen de bacteriën geen kans krijgen om te vermenigvuldigen. Als je langere tijd weg bent geweest, kun je de kranen beter een tijdje open zetten voordat je het water gebruikt voor een douche of bad. Bovendien overleven Legionella bacteriën niet bij een temperatuur van 60°C of hoger. Goed heet water door de leidingen laten stromen is dus ook een goede optie.