Een goed glutenvrij ontbijt

Inleiding

Iedereen heeft er wel eens van gehoord, een glutenvrij dieet of glutenvrij brood. Sommige mensen kunnen niet tegen gluten, maar wat zijn gluten nu eigenlijk en waar zitten ze in? Hoe kunnen mensen met een gluten-allergie toch een goed ontbijt eten?

Wat zijn gluten

zorgen ervoor dat deeg gomachtig en elastisch is. Het zijn lange eiwitketens, die een gerezen brood mogelijk maken.

Bij het maken van deeg maak je gebruik van bloem en water. In bloem zitten kleine glutenine- en gliadine-eiwitten, die zodra ze in aanraking komen met water, lange ketens vormen. Je krijgt dan lange, samengestelde glutenmoleculen. Doordat deze glutenmoleculen spiraalvormig zijn en veel kronkels bevatten is het deeg elastisch. Dit deeg is de basis voor pasta, brood, gebak, koek en pizzabodems.

Wat is een gluten-allergie?

Afb.1. Aangetaste darmvlokken bij een gluten-allergie!

Bij mensen met een gluten-allergie maakt het lichaam antistoffen tegen de gliadine-eiwitten in tarwe, gerst, rogge en haver. Normaal gesproken zijn antistoffen er om lichaamsvreemde indringers aan te pakken, maar in dit geval wordt een onschadelijk eiwit aangevallen. In dit geval wordt nog niet eens het eiwit zelf aangevallen, maar de darmcellen die het voedsel op willen nemen.

Als meerdere darmcellen kapot gaan, kunnen er geen voedingsstoffen meer worden opgenomen en uiteindelijk een tekort ontstaan. Aan afbeelding 1 is te zien dat de darmvlokken, bestaande uit darmcellen kapot gaan en dat er veel lymfocyten (gespecialiseerde witte bloedcellen) aanwezig zijn in de darmvlokken.

Het enige wat mensen met gluten-allergie kunnen doen is gluten mijden. Er zijn echter een aantal granen die geen gliadine-eiwitten bevatten, die kunnen daarom gewoon gegeten worden. Voorbeelden hiervan zijn mais, rijst, amarant, boekweit, gierst, quinoa, sorghum en teff (zie afbeelding 2).

Welke glutenvrije granen kennen we?

Mais en rijst kennen de meeste mensen wel, maar hoe zit dat met de andere granen?

Afb.2. Teff is een graan dat gegeten kan worden met een gluten-allergie!

Te beginnen met de pseudo-granen. Amarant, boekweit en quinoa zijn geen leden van de grassenfamilie en daarom geen granen. Zaden van deze planten lijken wel op graankorrels.

Amarant komt uit Zuid- en Midden-Amerika, en wordt verwerkt in bakproducten, ontbijtgranen en hapjes. Amarant bevat meer calcium en magnesium dan koemelk.

Boekweit komt uit Centraal-Azie en werd in China en India veredeld, en bevat het eiwit globuline. Boekweit wordt in delen van China, Korea en Nepal als basisvoedsel gebruikt. In de VS maken ze er pannekoekjes mee en in Nederland zit het wel eens in poffertjes.

Quinoa, wordt ook wel Inca-rijst genoemd en komt uit Zuid-Amerika. Het is voedzamer dan rijst, maar wordt wel op dezelfde manier klaargemaakt. Het zaad zwelt op terwijl het langzaam gekookt wordt. Quinoa bevat een volwaardig eiwit, dat veel makkelijker te verteren is dan vleeseiwit.

De echte granen, gierst, sorghum en teff, komen voornamelijk uit Afrika. Van gierst wordt pap, brood, mout en bier gemaakt. Gierst is rijk aan ijzer, magnesium, kalium, de vitamine B en E en ondersteunt het spijsverteringskanaal.

Sorghum bestaat uit hele kleine korrels en kan gekookt worden als rijst, of verwerkt als pap, plat brood, couscous en bier.

Van teff wordt vaak een plat bood gemaakt of pannekoekjes. Teff is rijk aan eiwit, bevat flink wat calcium, magnesium en ijzer. Het is een goede zoutvervanger, omdat teff veel kalium bevat.

Wat is een goed glutenvrij ontbijt

Een goed glutenvrij ontbijt bestaat uit granen die geen gliadine-eiwitten bevatten. Belangrijk is dat je veel andere eiwitten binnen kijgt, die zorgen voor een langer vol gevoel dan alleen koolhydraten.

Kies bijvoorbeeld voor een lekkere pap van bovenstaande granen of plat brood met beleg naar keuze. Ook is het niet vreemd om een pannekoekje als ontbijt te nemen. Quinoa is lekker als rijstvervanger maar meer geschikt voor bij het avondeten.

De granen zonder gliadine-eiwitten zijn te koop bij natuurwinkels.

Enkele belangrijke leveranciers van glutenvrije producten zijn Allergento, Bezgluten, CVV glutenvrij, EKO plaza, Glunix en ZIZO.

Wil je helemaal geen granen als ontbijt, kies dan voor een lekkere fruitmix of yoghurt.

Links

Wil je graag glutenvrij door het leven? Probeer dan eens, die je tips en recepten zonder gluten biedt.

Enkele links naar leveranciers van glutenvrije producten:

http://www.allergento.nl

http://www.bezgluten-nl.com

http://www.cvvglutenvrij.nl

http://www.ekoplaza.nl

http://www.glunix.nl

http://www.zizo-glutenvrij.nl