Hoe vindt warmteafgifte plaats bij de mens

Inleiding

Je lichaam is een wonderlijke machine. De hele dag door vinden er tientallen processen plaats die ervoor zorgen dat je in leven blijft. Zo heb je de voedselvertering, de transport van zuurstof, het genezen van wondjes, bestrijden van ziekteverwekkers enzovoorts. De lijst met functies van je lichaam is eindeloos lang. Je lichaam zorgt ook nog voor warmteafgifte. Dit zorgt ervoor dat je lichaam niet oververhit raakt. In dit artikel zullen verschillende vormen van warmteafgifte besproken worden.

Homeostase

Om goed te kunnen blijven functioneren, is het belangrijk dat je een constant intern milieu hebt. Dat wil zeggen dat zaken als het zuurstofgehalte in je bloed altijd ongeveer gelijk is en bijvoorbeeld dat je lichaamstemperatuur altijd rond de 37 graden Celsius schommelt. Alle processen samen die zorgen voor een constant intern milieu worden homeostase genoemd. Een constante lichaamstemperatuur behoudt je door de productie en afgifte van warmte. Als je bijvoorbeeld buiten bent wanneer het vriest, moet voorkomen worden dat je lichaam zich aan die temperatuur aan gaat passen. Je lichaam gaat dan extra warmte produceren zodat je lichaamstemperatuur gelijk blijft. Wanneer je echter in een hele hete omgeving bent, is het belangrijk dat je lichaam een hoop warmte kwijtraakt zodat je het niet te warm krijgt en oververhit raakt.

Warmteafgifte

Bij warmteafgifte wordt er dus warmte van de ene plek afgegeven aan de andere plek. Vaak is het zo dat warmte vanuit je lichaam aan de omgeving wordt afgegeven zodat je lichaam wat afkoelt. Hieronder worden de vier manieren van warmteafgifte beschreven. 

Straling

In dit geval geeft het lichaam warmte af aan een voorwerp zonder er direct mee in contact te staan. Warmte is een vorm van elektromagnetische straling. Dit wil zeggen dat warmte zich door lucht kan voortbewegen. Wanneer de warmte dan aankomt bij een voorwerp, zal dit voorwerp warm worden. Om het wat duidelijker te maken, kun je het vergelijken met een kachel. Als jij je hand voor een kachel houdt, merk je dat na een tijdje die hand warmer wordt. Dat komt door warmtestraling van de kachel.

Geleiding

Bij warmtegeleiding wordt warmte van de ene plek in het lichaam afgegeven aan een andere plek in het lichaam. De warmte beweegt zich dus voort door het lichaam. In het grootste deel van de gevallen gaat warmte van het binnenste van het lichaam naar het onderhuidse bindweefsel, een deel van je huid. In dit deel van je huid zitten veel vetcellen en die kunnen warmte erg goed vasthouden. Door geleiding vormt je huid dus een erg goede isolatielaag voor warmteveranderingen van de buitenwereld.

Stroming

Er is sprake van warmtestroming, als warmte je lichaam verlaat doordat het meegevoerd wordt met de lucht om je lichaam heen. Als je bijvoorbeeld aan het rennen bent, breng je de luchtdeeltjes om je heen in beweging. Warmte kan door deze luchtdeeltjes meegenomen worden en zal zo je lichaam verlaten. Als je kippenvel krijgt, gaan je haren rechtop staan. Hierdoor wordt lucht tussen de haren vastgehouden en zal warmte dus niet worden meegenomen. Door kippenvel wordt warmtestroming dus beperkt. Bij mensen zijn de haren echter te klein en te gering aanwezig om van effect te zijn op de warmtestroming.

Verdamping

Verdamping vindt plaats wanneer er zweet op je huid ligt. Door bijvoorbeeld zonlicht zal zweet verdampen: het gaat dan over van vloeistof naar gas. Zo verlaat het zweet je huid en hierbij komt warmte vrij. Zweet bestaat vooral uit water en zouten.

Conclusie

Warmteafgifte speelt een belangrijke rol bij het constant houden van de lichaamstemperatuur van de mens. Warmteafgifte is een deel van alle homeostatische regelmechanismen van het menselijk lichaam. Er zijn vier vormen van warmteafgifte: straling, geleiding, stroming en verdamping. 

Bronnen afbeelding: Wikimedia Commons, Michiel1972