Zijn Rusteloze Benen te behandelen

Rusteloze benen of RBS

Hoe worden rusteloze benen behandeld

Opmerking vooraf: omdat de inhoud te omvangrijk werd, is het artikel ingedeeld in 2 delen:

1) Deel 1: Zijn rusteloze benen te behandelen? Link naar dit artikel: zie onderaan,

2) Dit deel: behandeling en medicatie.

1. Bestaat er een behandeling?

Alleen in het geval van secundaire RBS, dus als de onderliggende oorzaak bekend is, is genezing van RBS mogelijk. In alle andere gevallen kunnen alleen de symptomen behandeld worden.

1. Voeding:

Meestal wordt aangeraden om koffie en andere caffeïnehoudende producten (zoals chocolade, thee en frisdranken) te vermijden.

Alcohol heeft bij de meeste patiënten tot gevolg dat de klachten langer aanhouden of intenser zijn.

2. Vitaminen/mineralen:

Als een ijzer- of vitaminegebrek wordt vastgesteld, kunnen de symptomen worden bestreden door ijzer-, vitamine B12- of folaatsupplementen. Het is alleszins aangeraden om de serum-ferritineconcentratie te controleren (om na te gaan hoeveel ijzer er is opgeslagen) en een ijzersupplement te gebruiken indien de ferritineconcentratie lager is dan 40 mg/ml.

3. Slaaphygiëne:

Omdat vermoeidheid en slaperigheid de symptomen van RBS vaak verergeren, is een goede slaaphygiëne erg belangrijk. Dat betekent o.m.:

• een koele, rustige en comfortabele slaapomgeving;

• elke avond op dezelfde tijd naar bed gaan en elke ochtend op dezelfde tijd opstaan;

• voldoende uren slaap per nacht om uitgerust wakker te worden;

• pas uw slaapritme aan, aan wat u zelf best voelt. Misschien zal dat betekenen dat u 's avonds wat later naar bed gaat, en 's morgens wat langer slaapt.

4. Lichaamsbeweging:

► Regelmatige, niet al te intensieve lichaamsbeweging zou kunnen helpen. Over het ideale tijdstip lopen de meningen uiteen. Soms wordt afgeraden om kort voor het slapen gaan veel te bewegen, terwijl anderen blijkbaar voordeel hebben bij bewegen (wandelen, fietsen op de hometrainer) vlak voor het slapen gaan.

► Ook enkele minuten isometrische oefeningen (bv. met de rug tegen de muur staan met de knieën gebogen alsof je op een stoel zit) zou een positief effect hebben.

► Erg intensieve sport 1 à 2 uur voor het slapen zou de rusteloosheid echter vergroten. Experimenteer met een aantal oefenprogramma's en kies wat voor u het beste werkt.

5. Niet-farmacologische methoden:

Niet-farmacologische behandelingsmethoden (zoals massage, biofeedback, meditatie, yoga, acupunctuur, acupressuur enz.) worden vaak aangeraden. Bij gebrek aan betrouwbaar wetenschappelijk onderzoek vallen daarover echter geen algemene uitspraken te doen.

6. Varia:

♦ Aanpassingen (bv. rechtstaand werken, een speciale stoel waarop men voortdurend kan bewegen enz.) kunnen helpen om de klachten overdag te voorkomen.

♦ Sommige mensen hebben goede ervaringen met een warm of koud bad, warme of koude kompressen.

♦ Ook zou het soms helpen om op momenten dat u lang moet zitten (bv. op reis) de geest bezig te houden met een spannend boek te lezen, te concentreren op ingewikkeld handwerk, of een computerspelletje.

2. Bestaat er medicatie voor?

In dit artikel worden een aantal geneesmiddelen genoemd maar het advies is IN ELK GEVAL: BESPREEK UW PROBLEEM MET UW ARTS! Er zijn 4 groepen geneesmiddelen die bij RBS worden gebruikt:

1. Geneesmiddelen tegen Parkinson

• Sinemet (CR)®, Permax® en Parlodel® die inwerken op het dopaminerge systeem in de hersenen. Ze zijn zeer effectief gebleken bij de behandeling van RBS. Indien ze niet werken, moet zelfs overwogen worden dat het om een andere aandoening gaat.

• Probleem is evenwel dat ze nogal wat nevenwerkingen kunnen hebben. Voor al deze medicijnen geldt dat er begonnen moet worden met zeer lage doseringen die zeer langzaam moeten worden opgevoerd, om de eventuele bijwerkingen zo gering mogelijk te houden.

• Een groot probleem bij deze producten is het optreden na verloop van tijd van wat augmentatie wordt genoemd: de gebruikelijke dosis geeft voldoende verlichting om 's nachts goed te slapen maar het onaangename gevoel, de drang tot bewegen en de rusteloosheid komen vaak heviger dan tevoren op een vroeger tijdstip ('s middags of soms zelfs al 's ochtends). Als augmentatie optreedt, heeft het weinig zin om de dosis te verhogen omdat dit de klachten eerder verergert dan vermindert.

• Het augmentatie-effect is het sterkst met Sinemet: 85% van de RBS-patiënten zou op termijn te maken krijgen met dit fenomeen, tegenover slechts 10 à 15% bij Permax.

• Onderzoeken naar de werkzaamheid van Parlodel® leverden tegenstrijdige resultaten op.

• Van nieuwere producten zoals Mirapex® en Requip® is momenteel nog te weinig bekend om ze reeds op grote schaal te gebruiken. Vooral Mirapex® zou zeer effectief zijn voor de bestrijding van alle symptomen en relatief weinig bijwerkingen hebben.

2. Slaap- en kalmeermedicijnen

Hebben waarschijnlijk geen specifiek effect bij RBS maar worden wel gebruikt om de slaapproblemen te behandelen. Omwille van de bijwerkingen (zoals slaperigheid of verwardheid overdag), maar vooral omwille van het risico op gewenning en verslaving (waardoor steeds hogere doses nodig zijn en men het middel niet meer kan missen), wordt het gebruik van benzodiazepines echter afgeraden voor chronische, lang aanslepende slaapproblemen. Het gebruik van benzodiazepines dient alleszins zeer nauwgezet te worden gevolgd door de huisarts.

3. Pijnstillers

• Pijnstillende, verdovende middelen (opiaten) worden toegepast bij mensen met ernstige en aanhoudende symptomen van RBS bij wie de andere geneesmiddelen niet helpen. Naast hun verdovend effect zouden ze ook een specifieke werking hebben op het dopamine-systeem in de hersenen.

• Omwille van de bijwerkingen (o.m. duizeligheid, verdoving, misselijkheid, overgeven, verstopping, hallucinaties en hoofdpijn) en het ernstige risico op afhankelijkheid en verslaving, moeten deze producten met de grootste omzichtigheid worden gebruikt en onder strict toezicht van de huisarts.

4. Geneesmiddelen tegen epilepsie (anticonvulsiemiddelen)

• Verscheidene anti-convulsiemiddelen zijn getest voor toepassing bij de behandeling van RBS. Anti-convulsiemiddelen blijken te werken door het onaangename gevoel in de benen en de drang tot bewegen te verminderen.

• Er zijn een aantal studies bekend met Tegretol® waarvan een matig effect is aangetoond. Recent zijn enkele veelbelovende studies verschenen met Gabapantin (Neurotin®). Mogelijke bijwerkingen van Neurotin® zijn duizeligheid, slaperigheid, vermoeidheid, een grotere eetlust en evenwichtsstoornissen.

• De verdovende eigenschappen van anticonvulsiemiddelen kunnen van invloed zijn op het vermogen om auto te rijden of machines te bedienen.

Links

Omwille van de verwijzingen in dit artikel: zie ook Rusteloze benen deel 1

Shoppingtips

, 

Voor Belgie: