De knie - meniscus
Inleiding
Klachten aan de knie zijn een veel voorkomend fenomeen in de nederlandse praktijk. Na rugklachten komen knieklachten het meest voor. In ongeveer 3% van de gevallen bij knieklachten, gaat het om het zogeheten meniscusletsel. Een vervelende en pijnlijke klacht, welke voor langdurige beperking in dagelijkse functioneren kan zorgen. Maar, wat is nu precies een meniscusletsel en wat kan er aan gedaan worden?
Het kniegewricht - meniscus
In ieder kniegewricht zitten twee meniscii. Dit zijn twee halvemaanvormige 'kussentjes', die ervoor zorgen dat het contactoppervlak van het bovenbeen en het contactoppervlak van het onderbeen beter op elkaar passen. Ook verdeelt de meniscus het gewicht van het bovenbeen op het onderbeen èn heeft het een belangrijke functie in de stabiliteit van het kniegewricht. Samen met de kniebanden en kruisbanden zorgen zij ervoor dat het bovenbeen en onderbeen een stabiel gewricht vormen.
De meniscusscheur
De meniscus is een soort kraakbeenachtig materiaal. Het is vrij stevig en rubberachtig bij jongeren en jong-volwassenen, maar de stevigheid neemt af naarmate we ouder worden. Je kunt dit het best vergelijken met een post-elastiek. Een al wat oudere post-elastiek vertoont aan de randen vaak wat kleine scheurtjes. Als je de elastiek nu probeert uit te rekken, is de kans groot dat deze kapot knapt. Dit is ook het geval bij de 'oudere' meniscus.
Meestal scheurt de 'jonge' meniscus door een trauma, waarbij veel krachten op de knie komen. Dit kan bijvoorbeeld komen door tijdens het voetballen met je schoen 'vast' te blijven staan in het gras en de rest van je lichaam wegdraait. Zeker voor jongere voetballers is het dus van belang, dat zij op zo veel mogelijk noppen spelen om de kans op het 'vast' komen te staan in het gras te verkleinen (meer noppen per schoen betekent minder gewicht per nop).
De 'oude' meniscus kan al scheuren bij het door de knieën gaan. Een oorzaak hier van zou kunnen liggen in het feit dat de 'oudere' knie ook vaak al vormen van artrose vertoont, waardoor het 'glijden' van het gewricht wat moeizamer gaat.
Behandeling
Als een (para)medicus (huisarts, specialist, fysiotherapeut) de diagnose heeft gesteld, dan zal meestal in de eerste dagen rust en koelen worden voorgeschreven. Door meerdere malen per dag ijsapplicaties aan te brengen, wordt de zwelling zoveel mogelijk tegengegaan. Ook helpt ijs tegen het verminderen van de pijn. Rust betekent zo min mogelijk gewicht op het kniegewricht zetten door bijvoorbeeld krukken te gebruiken tijdens het lopen en zo veel mogelijk met het been omhoog zitten, zodat het vocht kan terugstromen naar de lymfeklieren.
Als de klachten blijven aanhouden, kan een operatie uitkomst bieden. De orthopedisch chirurg zal dan kijken of scheur gerepareerd kan worden of dat (een deel van) de meniscus moet worden verwijderd. Na operatie zal de chirurg in de meeste gevallen doorverwijzen naar een fysiotherapeut om de 'echte' revalidatie te starten. Op basis van gegevens uit de operatie en een bewegingsonderzoek, zal de fysiotherapeut een behandelprogramma opstellen.
Door thuis veel met de opgegeven oefeningen aan de slag te gaan, wordt het genezingsproces bevorderd. Hierdoor kan er al snel weer deelgenomen worden aan de dagelijkse activiteiten.Voorbeelden van oefeningen kunnen zijn:
- zittend op een tafel/stoel het been schommelen als een pendelklok
- staand voor een trap de eerste trede aantikken met de voet
- in ruglig (steunend op de ellebogen) met een rolletje onder de knie het been strekken
- staand de knie omhoog brengen
Al deze oefeningen kunnen in de eerste weken van het ongeval of operatie worden uitgevoerd. Begin niet met te veel herhalingen, omdat het lichaam hiervan moet kunnen herstellen. Gaan de oefeningen een paar dagen achter elkaar zonder problemen, dan kan het aantal herhalingen worden opgevoerd.