Een puntknie: wat en hoe
Een puntknie
De ziekte van Osgood-Schlatter wordt ook puntknie genoemd. Het is een vervelende knieblessure, ontdekt door de doktoren Robert Osgood en Carl Schlatter. Uitwendig zie je dus echt een punt aan de voorkant van de knie. Deze knieaandoening komt meer en meer voor en dit zowel bij jongens als bij meisjes. Vooral de leeftijdsgroep van elf tot zestien jaar blijkt opvallend gevoelig voor puntknieën. Daarom dit artikel over de puntknie.
Wat is een puntknie nou eigenlijk?
♦ De anatomische/medische uitleg: bovenop het scheenbeen (tibia), net onder de knieschijf (patella) zit een 'heuveltje'. Op die plek hecht de bovenbeenspier vast op het bot. Bij een puntknie is die plek (enkele centimeters onder de knieschijf dus) geïrriteerd.
♦ Opvallend hierbij is dat 'Osgood-Schlatter' één van de meest voorkomende oorzaken van knieklachten is bij jongeren tussen de 11 en 16 jaar oud. Minder goed nieuws voor jongens: zij hebben vaker Osgood-Schlatter dan meisjes. Maar... omdat meisjes tegenwoordig ook meer sporten en hun lengte toeneemt, krijgen ook de meisjes meer last puntknieën.
Wat is de oorzaak?
De plek waar de bovenbeenspier aan het bot vastzit is overbelast en geïrriteerd. De bovenbeenspier gebruik je bij het strekken van de knie, bijvoorbeeld om een bal te schoppen. Dit veroorzaakt de pijn en zwelling. Die overbelasting kan ontstaan wanneer een snel groeiend kind veel aan sport doet. De blessure heeft te maken met de groei. Kraakbeen van de groeikern van de tuberositas tibiae (de knobbel net onder de knie) kan minder belasting verdragen dan bot. Zodra de groeikern dicht is en al het kraakbeen is omgezet in bot, zullen de klachten definitief verdwenen zijn.
Welke klachten?
De klachten kunnen zowel plotseling als geleidelijk ontstaan en zijn vaak wisselend aanwezig.
- Pijn vlak onder de knie, meestal aan één been, soms aan beide en vooral pijn tijdens of na het sporten.
- Drukpijn en soms pijn bij het strekken van de knie.
- Soms is het botheuveltje waar de bovenbeenspier aan vastzit, verdikt en voelt het warm aan.
Welke sporten houden risico's in?
Alle sporten waarbij gerend, gesprongen en geknield wordt: sporten waarbij de spieren aan de voorzijde van het bovenbeen veel kracht, via de knieschijf, op de aanhechting uitoefenen. Door het buigen, wordt de kracht nog groter. Fietsen, traplopen, starten, stoppen, sprinten, springen, diepe kniebuigingen, tennis en het op de knieën zitten zijn meestal pijnlijk.
Kun je er zelf iets aan doen?
Osgood-Schlatter gaat, ook als je niets doet, vanzelf overeens de groei voorbij is.
- Als je na het sporten veel last hebt, kun je tijdelijk wat ijs (of een ice-pack) tegen het botheuveltje houden om de pijn te verzachten. Wikkel het ijs in een handdoek om de huid tegen bevriezing te beschermen.
- Als de pijn tijdens of na het sporten duidelijk erger wordt dan moet je de knie minder belasten.
- Als je veel pijn hebt, kan het helpen gedurende één tot 3 maanden minder aan die sport te doen die de pijn uitlokt of de training aan te passen. Vooral sprint- en sprongoefeningen moeten worden geschrapt. Forceer niet: ga niet door met sporten als je pijn hebt. Het is wel goed om voorzichtig in beweging te blijven. Als de klachten zijn verminderd, kun je geleidelijk weer meer gaan sporten.
- Gebruik tijdens het sporten eventueel een brace. Hierdoor wordt de (punt)belasting op de aanhechting van de kniepees over een groter gebied verspreid.
- Bij het naar school gaan liefst een fiets met versnelling nemen. Zet de fiets in de lichtste versnelling en gebruik een hoge trapfrequentie: dit geeft de minste belasting van de knieën.
- Vermijd lang met opgetrokken knieën zitten en lang in dezelfde houding zitten.
Conclusie
Osgood-Schlatter of de 'puntknie' is geen drama voor je kids: het is te behandelen en gaat, mits een beetje geduld, vanzelf weer over!