Wat is jicht

Jicht en andere pijntjes

Halfweg de 19de eeuw werd pas ontdekt welke de oorzaak is van jicht: een te hoog urinezuurgehalte in het bloed. Jichtaanvallen kunnen daar het gevolg van zijn. In de volksmond wordt ook 'het pootje' geroepen in het kader van jicht. In het algemeen wordt, of moeten we zeggen 'werd', jicht beschouwd als een mannenziekte.

Jicht en urinezuur

Urinezuur is een afbraakproduct. In het lichaam worden voortdurend cellen afgebroken en vervangen door nieuwe. Bij dit afbraakproces komt uiteindelijk urinezuur vrij. Slechts 10% van urinezuur komt via de voeding in het lichaam.
Het te veel aan urinezuur wordt normaal afgevoerd via de urine. Een hoog gehalte urinezuur in het bloed is meestal aangeboren en erfelijk bepaald.
Een stijging kan in de hand gewerkt worden door bepaalde geneesmiddelen (vb. plaspillen), bepaalde ziekten of door voeding, met name orgaanvlees, vis, schaaldieren, gevogelte, linzen en alcohol.
Wanneer het urinezuurgehalte van het bloed permanent te hoog ligt, worden urinezuurkristallen gevormd die neerslaan in de gewrichten, de pezen, de nieren, enz. De witte bloedcellen proberen deze kristallen op te ruimen. Wanneer ze hier niet in slagen, ontstaat een ontstekingsreactie die een paar dagen aanhoudt. Dit is een jichtaanval.
Negen keer op tien treedt zo’n aanval op in de grote teen die rood opzwelt en zeer pijnlijk aanvoelt. Omwille van de lokalisatie in de grote teen wordt de ziekte in de volksmond ook het pootje genoemd.

Jicht: een typische mannenziekte?

Ook vrouwen krijgen deze de ziekte maar dan meestal nog op oudere leeftijd, na de menopauze.
Kinderen en jonge vrouwen worden quasi nooit door jicht getroffen.
Bij mannen treedt jicht meestal op tussen 35 en 55 jaar.

Symptomen

In het beginstadium veroorzaakt jicht geen symptomen. Meestal wordt deze aandoening pas ontdekt bij de eerste jichtaanval. Een acute jichtaanval wordt meestal aangekondigd door een hinderlijk gevoel in het gewricht, krampen, nervositeit, vermoeidheid, slapeloosheid, rillingen, misselijkheid, sterke drang om te plassen…
Klachten bij een jichtaanval:

Meestal `s nachts optredende hevige pijn aan de basis van de grote teen of een ander gewricht.
Roodheid, zwelling en warm aanvoelen van het betreffende gewricht;
Koorts;
Misselijkheid en braken;
Knobbels: ten gevolge van de ophoping van de gekristalliseerde natriumzouten (urinezuur) kunnen zich na verloop van tijd onder de huid nabij de betreffende gewrichten, zogenaamde 'jichtknobbels' ontwikkelen. Dit zijn makkelijk herkenbare verdikkingen die dikwijls uiterlijk zichtbaar zijn aan de vinger- en teengewrichten, de ellebogen en aan het kraakbeen van het oor. Ze zijn meestal niet pijnlijk maar wel hinderlijk en niet zo fraai om zien. Als ze te veel hinder veroorzaken, kunnen ze chirurgisch verwijderd worden.
Niet alle jichtlijders krijgen dergelijke knobbels maar eens er een is, blijft hij groeien en komen er meestal nog andere bij.
Vele jichtlijders krijgen na verloop van tijd ook last van nierstenen of nierinsufficiëntie. Of dat laatste een gevolg is van de jicht is echter niet zeker. Vermoedelijk wordt deze aandoening veroorzaakt door een onderliggende kwaal zoals een hart- of vaatziekte die bij veel jichtlijders wordt vastgesteld.

Diagnose

Raadpleeg een dokter wanneer u minstens 2 van volgende symptomen vertoont:

a. pijn waardoor u het gewricht niet meer normaal kunt bewegen,

b. sterke zwelling,

c. roodheid van de huid,

d. verhitting van de huid ter hoogte van het pijnlijke gewricht.

1. Om zeker te zijn dat het om jicht gaat, zal de arts eerst het bloed laten onderzoeken. Een volgende stap kan eventueel zijn (ter bevestiging van de diagnose) om wat vocht uit het gewricht halen en dit te laten analyseren. Als de gewrichtsvloeistof urinezuurzouten bevat, gaat het om jicht. Het vocht moet tijdens een aanval worden genomen en dat is niet altijd mogelijk is.

2. Andere elementen waarmee de arts zal rekening houden om een diagnose te stellen zijn o.m. een familiale voorgeschiedenis van jicht, een hoge urinezuurspiegel, aanwezigheid van een jichtknobbel enz. Wanneer de patiënt zich snel beter voelt na het innemen van colchicine (zie verder) dan is het ook bijna zeker dat het om jicht gaat.

Behandeling

1. Acute aanvallen Jicht die niet behandeld wordt, leidt op de duur tot ernstige misvormingen van de gewrichten. Zo ver hoeft het nochtans niet (meer) te komen. Jicht is vandaag één van de best behandelbare reumatische ziekten.

Sinds de jaren ‘50 beschikt de geneeskunde namelijk over efficiënte geneesmiddelen die de urinezuurspiegel in het bloed onder controle houden en aanvallen voorkomen. Jichtlijders die zich aan hun behandeling houden (één tabletje per dag, levenslang) hoeven voor de rest van hun leven geen aanvallen meer te vrezen.
Wie toch nog jichtaanvallen heeft, wordt niet goed behandeld of volgt de raad van zijn arts niet goed op.
Bij een acute aanval zal de dokter ontstekingsremmende middelen zoals colchicine voorschrijven. Dit geneesmiddel moet onmiddellijk bij het begin van de aanval worden ingenomen. Het heeft enkele vervelende bijwerkingen zoals diarree, maagklachten, braken…

2. Onderhoudsbehandeling

De onderhoudsbehandeling bestaat erin dat men het gehalte aan urinezuur in het bloed vermindert. Na ongeveer één jaar blijven de aanvallen uit. De behandeling moet wel voor de rest van het leven worden volgehouden.
Het meest gebruikte geneesmiddel is allopurinol dat de productie van urinezuur vermindert. Soms zal de arts een geneesmiddel (Desuric®) voorschrijven dat de uitscheiding van urinezuur bevordert. De combinatie van beide geneesmiddelen (Comburic®) heeft weinig zin.

Dieet: een oplossing?

Als je weet dat je erfelijk belast bent met jicht, is het verstandig alle risicofactoren te vermijden.

Mensen met overgewicht moeten afvallen en zorgen voor voldoende lichaamsbeweging. Dit moet onder medische begeleiding gebeuren omdat snel afvallen het gehalte aan urinezuur kan verhogen en tot een nieuwe aanval leiden.
Zeer purinerijke voedingsmiddelen zijn o.m. gans, wild, sardines, haring, ansjovis, forel, zalm, kabeljauw, zeevruchten (mosselen, kreeft, oesters), orgaanvlees, peulvruchten en spinazie.
Volgende voedingsmiddelen hebben een gemiddeld gehalte aan purines: rund, kalf, konijn, schaap, kip, kalkoen, eend, duif, schaaldieren, asperges, bloemkool en paddestoelen.
Weinig of geen purine: bladgroenten, fruit, melk, kaas, eieren, rijst en andere granen, deegwaren, aardappelen, brood, jam.
Alcohol vermindert de afscheiding van urinezuur door de nieren. Jichtlijders moeten daarom matig omspringen met alcohol maar wel heel veel water drinken.

Jicht en alcohol

Het idee dat jicht vooral voorkomt bij drinkebroers en in het bijzonder bij liefhebbers van ‘zware wijnen' (Bourgogne en porto) is een misverstand. Jicht wordt niet veroorzaakt door overmatig alcoholgebruik. Het is wel zo dat alcohol de urinezuurspiegel tijdelijk verhoogt. Bij mensen die reeds te veel urinezuur in het bloed hebben, kan een hoge alcoholconsumptie dan de druppel zijn die de emmer doet overlopen.

Conclusie

Jicht is vervelend als je ermee geconfronteerd wordt. Het is een kwestie van erfelijke aanleg (het zit in de familie?) en levensstijl. Het goede nieuws is dat dank zij de moderne medische wetenschap deze ziekte vrij goed onder controle te houden is maar het is wel een 'levensopgave' eens je de diagnose jicht hebt gehoord van je behandelende arts!

Online bestellen in NEDERLAND

, ,

Online bestellen in BELGIE

, Pijnklachten?,