Een nieuwe heup voor de patient

Een nieuwe heup krijgen

Je hoort het dikwijls tegenwoordig: ik moet een nieuwe heup. Vooral de zeventig plussers lijken er niet aan te ontsnappen. Op jongere leeftijd krijg je ook wel een nieuwe heup als het echt niet anders meer kan. In het algemeen wordt een heupprothese zo lang mogelijk uitgesteld door de artsen. Dat betekent een lange pijnperiode voorafgaandelijk aan de operatie. Wat wil je weten van een dergelijke ingreep?

De heup en een lesje biologie

• Om het nakende optreden van de chirurg goed te begrijpen: wat is een heup? De heup is een kogelgewricht dat bestaat uit een bol die past in de heupkom. Die bol hoort bij het dijbeen. Het heupgewricht is eigenlijk de verbinding tussen het bekken en het dijbeen (bovenbeen).

• De verbinding tussen de heupkom en de dijbeenbol bestaat uit kraakbeen. Dit zorgt ook voor de schokdemping. Bij een ‘versleten’ heup is dit kraakbeen geheel of gedeeltelijk verdwenen (artrose) en dat zorgt voor pijn. Om de operatie zo lang mogelijk uit te stellen, schrijft de arts eerst pijnstillers voor. Krijg je steeds meer pijn en moeite met lopen, pijn in de lies, pijn in het bovenbeen en zelfs pijn in de knie, dan probeert men eerst nog met injecties. Ten lange laatste is het écht tijd voor een nieuwe heup…

Wanneer een nieuwe heup?

Naast het afgesleten of zelfs verdwenen kraakbeen zijn er nog enkele oorzaken:

• reuma,

• aangeboren misvorming die in de loop der tijden opspeelt,

• heupbreuk als gevolg van een val.

Soorten heupprothesen

Het is mogelijk dat je maar een ‘gedeeltelijke’ heupprothese krijgt. In dit artikel behandelen we de ‘totale heupprothese’. Dit wil zeggen: zowel de kop van het dijbeen als de bekkenkom wordt vervangen.

Garantie?

De levensduur van een prothese is moeilijk voorspelbaar omdat verschillende factoren een rol spelen:

• gewicht: heb je overgewicht of niet?

• levensstijl: hoe is de belasting achteraf? Welke sporten doe je?

• werk: als je nog actief bent: hoe groot is de belasting tijdens je werk?

De huidige prothesen zijn vervaardigd uit kwalitatief hoogwaardige materialen. De levensduur van een prothese is dan ook vaak 15 jaar of langer.

Voor de operatie

Voor de ziekenhuisopname moet u nog enkele onderzoeken ondergaan:

Een hartfilmpje (cardiogram of ECG);

Eventueel wordt er een foto van de longen gemaakt;

Bloedonderzoek.

Afhankelijk van uw gezondheidstoestand op dat ogenblik kunnen er nog andere onderzoeken nodig zijn. Van belang is ook of u al dan niet bloedverdunners slikt (Cardio-aspirine®, Asaflow®, Marevan®, Plavix®, Sintrom®, Ticlid®, Marcoumar®). Is dit wel het geval dan moet u daar één week van tevoren mee stoppen. Ook wordt gevraagd om de dag van uw opname krukken te voorzien.

De opnamedag

• Vergeet niet om mee te nemen: uitslagen van de voorafgaandelijke onderzoeken (indien u die meer naar huis hebt gekregen) zoals röntgenfoto’s, bloeduitslag, krukken en de medicatie die u thuis inneemt. Laat juwelen en geld thuis!

• De avond voor de operatie krijgt u (waarschijnlijk) een klein lavement.

• Ook is het in sommige z iekenhuizen gebruikelijk dat de anesthesist (= de dokter die voor de verdoving zorgt) langs komt om de verdoving te bespreken.

• Vanaf middernacht moet je nuchter blijven.

De operatie zelf

♦ Net voor de operatie zal de verpleegkundige de heupstreek scheren en krijgt u een niet al te modieus operatiehemd aan. Uw gebit moet ook uit!

♦ De operatie zelf duurt ongeveer 1 uur maar is ook afhankelijk van de ernst van uw heupprobleem.

♦ De ‘versleten’ heupkop wordt weggenomen, het aangetaste kraakbeen wordt verwijderd en de nieuwe heupkom wordt verankerd. Daarna wordt de steel in het dijbeen geplaatst met de nieuwe kop. Je houdt wel een litteken van ca. 10 tot 20 centimeter over als herinnering.

Na de operatie

• Na de operatie wordt u naar de ontwaakkamer gebracht waar u de eerste uren intensief gecontroleerd wordt. U zult merken dat u een infuus heeft en een blaassonde. Mogelijk, maar niet altijd, heeft u ook 1 of 2 drains: slangetjes die bloed en wondvocht afvoeren.
• Na enkele uren mag u naar uw kamer.

De volgende dagen

♦ De kinesitherapeut/fysio komt vanaf de eerste dag dagelijks langs om te oefenen: spierversterkende oefeningen en stimulatie van de bloedsomloop.

♦ Daarnaast krijgt u ook dagelijks een bloedverdunnend spuitje in de buik.

♦ Op de 2de dag wordt de wonde verzorgd en de slangetjes verwijderd. Het is ook de bedoeling dat u reeds even uit bed komt en gaat zitten in de stoel naast het bed.

♦ De volgende dagen zal u moeten (leren) stappen met een met behulp van een looprekje of met krukken.

♦ Vanaf dag 4 à 5 moet u ook weer uw bloedverdunners innemen.

♦ Afhankelijk van uw algemene toestand en uw herstel kan u meestal tussen de 6de en de 12de dag na de operatie naar huis. Afhankelijk van de chirurg (en uw thuissituatie) wordt u eventueel meteen naar een revalidatiecentrum gebracht. Dit is niet verplicht (althans niet in België) en duurt ca. een week. Hier krijgt u dagelijks intensieve begeleiding (o.a. veel trappen lopen) en uitleg hoe u in de toekomst allerlei dingen moet doen: kousen aantrekken, gaan zitten, een loopstok moet gebruiken, en een strenge uiteenzetting van wat u vooral NIET meer mag doen (diep hurken, op de hielen gaan zitten enz…).

Terug thuis: nazorg

De bloedverdunnende spuitjes in de buik moet u ook thuis krijgen (thuisverpleegkundige). Ook fysio is nog nodig.

Mogelijke verwikkelingen

Er kunnen enkele ongemakken optreden na de ingreep, waaronder:

nabloeden (dan krijgt u een grote gezwollen, blauwe plek rond de wonde);

korte perioden van koorts;

Huidirritatie.

Daarnaast kunnen ernstigere verwikkelingen optreden bij het plaatsen van een heupprothese maar deze zijn zeldzaam. Voor de volledigheid wensen wij ze toch op te noemen:

1. Infectie (urinewegen, longen, huid) of besmetting;
2. Flebitis en trombose: hierbij ontstaat een stolsel in een bloedvat. Het onderbeen is dan pijnlijk, zwelt op en wordt lichtrood en glanzend. Wanneer een bloedstolsel naar de longen gaat, wordt dit een longembolie genoemd. Om dit te voorkomen krijgt u die bloedverdunnende spuitjes.
3. Heupontwrichting (luxatie): de heupkop schiet uit de kom. Dit kan veroorzaakt worden door een bruuske of verkeerde beweging (zoals bv. het kruisen van de benen of diep hurken) in de eerste weken na de operatie.
4. Beenlengteverschil: het is mogelijk dat een klein lengteverschil optreedt na de operatie. Dit verschil kan indien nodig opgevangen worden door een verhoogde schoenzool.
5. Zenuwinklemming: de kans hierop is echter zeer klein.

Tenslotte nog enkele tips

→ 4 tot 6 weken na de operatie mag u weer auto rijden.

→ De eerste 6 weken slaapt u best niet op de geopereerde zijde.

→ U mag wandelen, zwemmen en fietsen (in het begin bij voorkeur op een damesfiets).

Tip

Operaties zoals ze echt worden uitgevoerd! Kies als taal Nederlands