Wat is coeliakie

Inleiding

Coeliakie is een chronische ziekte van de darmen. Als je coeliakie hebt dan betekent dit dat je overgevoelig bent voor gluten. Met andere woorden je kunt gluten niet verdragen. Dit wordt ook wel glutenintolerantie genoemd. Gluten komt voor in rogge, tarwe, haver en gerst.

Bij gezonde mensen is de dunne darm aan de binnenkant bekleed met vlokken. Deze vlokken zijn weer bekleed met cellen. Die cellen maken stoffen aan en die stoffen zijn weer nodig om het voedsel te verteren. De dunne darm is dan ook een heel belangrijk deel van het spijsverteringskanaal. De dunne darm is heel erg groot en heeft allemaal plooien en daarin zitten dan dus de vlokken.

Wat er nu gebeurt met mensen die coeliakie hebben is het volgende. Deze mensen kunnen dus niet tegen gluten. Dit betekent dat indien zij toch gluten eten de darmvlokken langzaam maar zeker kapot gaan en deze in heel erge gevallen zelfs kunnen verdwijnen. Als de darm langdurig wrdt blootgesteld aan gluten kunnen voedingsstoffen dus minder goed worden opgenomen.

Het is een ziekte die moeilijk te ontdekken is bij volwassenen omdat de klachten zoals diarree, buikpijn, gewichtsverlies, moeheid, humeurigheid en bloedarmoede vrij algemeen zijn. Bij kinderen heb je ook te maken met weinig eetlust, groeiachterstand, ondergewicht en een opgezette buik.

Geschiedenis van coeliakie

Coeliakie is ontdekt door een Nederlandse kinderarts, Karel Dicke. De ziekte is ontdekt in de tweede wereldoorlog. Omdat er tijdens deze oorlog weinig voedsel was werd er ook veel minder brood gegeten. Voor sommige mensen was dit juist goed omdat ze dus ongemerkt glutenvrij aten. Na de oorlog was er weer meer eten en kregen deze mensen hun klachten, zoals diarree en buikpijn, weer terug. Coeliakie is een ziekte die vooral in de Westerse wereld voorkomt.

Wat moet je nu doen als je coeliakie hebt?

Aangezien je niet tegen gluten kunt, zal je een glutenvrij dieet moeten volgen. Dus geen rogge, tarwe, haver en gerst, maar ook geen producten waar deze in verwerkt zijn. Een voorbeeld hiervan is zetmeel. In sommige producten zit zetmeel en dit wordt weer gemaakt van granen. Als je het glutenvrij dieet goed volgt zal de darmwand zich herstellen en daardoor zullen ook de klachten afnemen. Tegenwoordig is er meer aandacht voor de ziekte en zijn in veel winkels producten te koop die glutenvrij zijn.

Bij een glutenvrij dieet zijn ook spelt en kamut verboden omdat ze gluten bevatten. Haver daarentegen is in principe glutenvrij maar is eigenlijk altijd verontreinigd met tarwe. Hierdoor bevat het toch gluten en mag je het als je coeliakie hebt niet eten. Tegenwoordig wordt er ook gecontroleerd haver verbouwd, vervoerd en opgeslagen om bevsmetting met tarwe te voorkomen. Hierdoor blijft het product glutenvrij. Deze haver wordt in glutenvrije dieetproducten toegepast maar eigenlijk (bijna) niet in de 'normale' voedingsmiddelenindustrie.

Erfelijkheid

In Nederland komt coeliakie ongeveer bij 1 op de 1500 mensen voor. Als er in je directe familie (ouders, broer, zus) de ziekte voorkomt dan heb je een verhoogde kans van 5% om coeliakie te krijgen. Als het dus in je directe familie voorkomt is het verstandig om een onderzoek te laten doen. Dit bestaat uit een lichamelijk onderzoek en een bloedonderzoek (bepaling van antistoffen), gevolgd door een scopie-onderzoek.

Coeliakie is geen allergie

Coeliakie is een intolerantie voor gluten. Als iemand dus overgevoelig is voor gluten zul je daar nooit overheen groeien. Dat is dus gelijk ook het verschil met een allergie, daar bestaat wel de mogelijkheid om er overheen te groeien. Een voedselintolerantie is dus ook iets anders dan een voedselallergie. Een voedselallergie is een niet normale reactie van het afweersysteem op bepaalde allergenen. Bij een voedselintolerantie is het afweersysteem echter niet direct betrokken. Een voedselintolerantie wordt ook wel een niet allergische overgevoeligheid van voedsel genoemd.