Achalasie van de slokdarm, wat is het, hoe ontstaat het en wat is er aan te doen

Wat is achalasie?

Achalasie is een aandoening aan de slokdarm die bij ongeveer 1 op de 100.000 mensen voorkomt. Bij achalasie is er sprake van afwijkingen aan de slokdarm die het slikken bemoeilijken. In de normale slokdarm vindt er na het doorslikken van voedsel een peristaltische beweging plaats waardoor het voedsel als het ware naar beneden geknepen wordt. Vervolgens opent de sluitspier onder aan de slokdarm (lower esophageal sphincter (LES)) zich zodat het voedsel de maag in kan. Bij achalasie is zowel de peristaltische beweging als het openen van de sluitspier verminderd, hierdoor wordt het doorslikken van voedsel bemoeilijkt.

Symptomen van achalasie

• Moeilijk slikken
• Opgeven van onverteerd voedsel
• Gewichtsverlies

Mogelijke oorzaken van achalasie

Bij patiënten met achalasie is het aantal zenuwcellen in de wand van de slokdarm verminderd. Er wordt aangenomen dat het gaat om de cellen die verantwoordelijk waren voor de peristaltische beweging en het openen van de sluitspier. Hoe het komt dat deze zenuwcellen verdwijnen is nog onbekend. Er wordt gedacht aan een virus infectie of een auto-immuun aandoening of een combinatie van de twee.

Hoe wordt de diagnose achalasie gesteld?

Omdat de aandoening vrij zeldzaam is wordt er meestal niet direct gedacht aan achalasie als een patiënt naar de dokter gaat met zijn/haar klachten. De meeste patiënten ondergaan dan ook verschillende onderzoeken voordat een diagnose gesteld kan worden.

Gastroscopie

Vaak wordt er een gastroscopie gedaan waarbij soms ook biopten worden genomen van de slokdarm en maag. Bij een gastroscopie wordt een flexibele slang via de mond in de slokdarm gebracht. In de slang zit een camera, hierdoor kan het slijmvlies van de slokdarm en de maag onderzocht worden. Als er biopten worden genomen worden er kleine stukjes weefsel (2 á 3 mm) afgenomen uit de slokdarm en eventueel de maag. Vervolgens wordt onderzocht of er afwijkingen te zien zijn in de biopten. Een gastroscopie geeft geen uitsluitsel maar wordt gedaan om andere afwijkingen uit te sluiten.

Maagledigingsonderzoek

Bij een maagledigingsonderzoek wordt bekeken hoe snel de maag voedsel verwerkt en vervolgens leegt in de darmen. Bij het onderzoek eet de patiënt een pannenkoek waarin een contrast middel verwerkt is. Vervolgens worden er 1,5 uur lang foto’s gemaakt, op de foto’s is de pannenkoek te zien dankzij het contrastmiddel. De arts kan hierdoor precies zien wat er met de pannenkoek gebeurd vanaf het moment dat deze doorgeslikt wordt. Ook dit onderzoek geeft geen uitsluitsel over de diagnosen en wordt gedaan om andere aandoeningen uit te sluiten.

Slikfoto

Bij een slikfoto drinkt de patiënt een hoeveelheid contrast vloeistof en worden er foto’s of een filmpje gemaakt van de slokdarm. Hierop zijn de bewegingen van de slokdarm en de contrastvloeistof te zien. Bij ongeveer 2/3 van de gevallen kan de diagnose achalasie gesteld worden naar aanleiding van de slikfoto.

Slokdarm manometrie

Bij een slokdarm manometrie wordt de druk op verschillende plaatsen in de slokdarm en de druk van de sluitspier gemeten. Er wordt via de neus een slangetje in de slokdarm gebracht die de metingen verricht. Naar aanleiding van de manometrie kan in de meeste gevallen de diagnose achalasie gesteld worden.

Behandeling van achalasie

Er zijn verschillende behandel methoden voor achalsie, afhankelijk van de klachten en in samenspraak met de patiënt zal een behandel plan opgesteld worden.

Pneumodilatatie van de slokdarm

Bij pneumodilatatie wordt de sluitspier opgerekt. De patiënt krijgt een roesje voor deze behandeling. Via de mond wordt een flexibele slang met een camera in de slokdarm gebracht. Vervolgens wordt een ballonnetje ingebracht, deze wordt ter hoogte van de sluitspier opgeblazen om deze op te rekken. Deze behandeling zorgt er voor dat de sluitspier minder strak aangespannen is waardoor het passeren van voedsel naar de maag makkelijker gaat.

Myotomie

Bij een myotomie wordt de sluitspier een stukje ingesneden, deze lichte operatie gebeurd onder algehele narcose. Deze operatie kan gedaan worden via een laproscopie, hierbij worden slechts kleine incisies gedaan waardoor de instrumenten en een camera in het lichaam gebracht worden. Door het insnijden van sluitspier wordt de druk minder en zal het voedsel makkelijker de maag inkomen.

Botuline toxine

Botuline toxine, ook wel botox, werkt spierontspannend. De botox wordt geïnjecteerd in de spieren in de slokdarm wand. Deze behandeling werkt effectief op de klachten maar is niet blijvend en zal ongeveer om de drie maanden herhaald moeten worden.

Conclusie

Achalasie is een relatief onbekende en zeldzame aandoening aan de slokdarm waarbij de kringspier die de overgang van de slokdarm naar de maag afsluit niet meer goed opent tijdens het slikken. Het belangrijkste symptoom van achalasie is dan ook dat patiënten moeite hebben met slikken. Achalasie is een chronische ziekte wat inhoud dat het niet te genezen is, wel zijn er behandelingen mogelijk die er voor kunnen zorgen dat de symptomen verminderen.