Hoe is een zenuw opgebouwd
Inleiding
Een zenuwinzinking? Een zenuwtrekje? Zenuwachtig voor een bepaalde gebeurtenis? We gebruiken vaak het woord zenuwen, maar wat weten we er eigenlijk vanaf?
Hoe zijn zenuwen gebouwd? Welke typen zenuwcellen zijn er en wat is het verschil tussen de verschillende zenuwcellen?
Hoe is het zenuwstelsel opgebouwd
Het zenuwstelsel bestaat uit het centraal zenuwstelsel en het perifere zenuwstelsel. Het centraal zenuwstelsel bestaat uit de grote hersenen, de kleine hersenen, de hersenstam en het ruggenmerg. Het perifeer stelsel bestaat uit zenuwen. Zenuwen komen overal in het lichaam voor en verbinden het centraal zenuwstelsel met de rest van het lichaam.
Om alle impulsen door te geven zijn er drie verschillende typen zenuwcellen.
De bouw van zenuwcellen
Het zenuwstelsel bestaat uit zenuwen, ook wel neuronen genoemd.
Elke zenuwcel heeft een cellichaam en uitlopers. Het cellichaam bevat onder andere de kern en andere organellen. De uitlopers geleiden de impulsen. Een uitloper die impulsen naar het cellichaam toe leiden heten dendrieten. Uitlopers die impulsen van het cellichaam afleiden heten axonen of neurieten.
Delen van zenuwcellen buiten het centraal zenuwstelsel hebben een myelineschede. De myelineschede zorgt ervoor dat impulsen sneller doorgegeven kunnen worden. Dit gaat zonder myelineschede drie meter per seconde, terwijl het met myelineschede wel 120 meter per seconde kan zijn.
Typen zenuwcellen
Er zijn drie typen zenuwcellen. Die hieronder apart benoemd worden.
De gevoelszenuwcel
Het eerste type is de gevoelszenuwcel ofwel sensorische zenuwcel. Dit type zenuwcel geleidt impulsen van een zintuigcel naar het centraal zenuwstelsel. Een gevoelszenuwcel heeft een lange dendriet en een korte neuriet. Het cellichaam ligt buiten het centraal zenuwstelsel. Sommige gevoelszenuwcellen kunnen wel een meter lang zijn.
De schakelcel
Schakelcellen liggen in hun geheel in het centraal zenuwstelsel. Ze krijgen impulsen van gevoelszenuwcellen binnen en geven ze door aan bewegingszenuwcellen. Schakelcellen kunnen ook impulsen ontvangen van andere schakelcellen.
De bewegingszenuwcel
De bewegingszenuwcel ofwel motorische zenuwcel geleidt impulsen van het centraal zenuwstelsel richting spieren of klieren. De cellichamen van dit type zenuwcel liggen in het centraal zenuwstelsel. Een bewegingszenuwcel heeft korte dendrieten en een lange neuriet.
De bouw van zenuwen
De uitlopers van gevoels- en bewegingszenuwcellen liggen bij elkaar in zenuwen. Om de zenuwen ligt een laagje bindweefsel dat de zenuwen beschermt. Net als dat er drie typen zenuwcellen zijn, zijn er ook drie typen zenuwen.
Gevoelszenuwen, met daarin alleen uitlopers van gevoelszenuwcellen. Bewegingszenuwen met daarin alleen uitlopers van bewegingszenuwcellen en als laatst de gemengde zenuw. Deze bevat zowel uitlopers van de bewegingszenuwcellen en de gevoelszenuwcellen.
De meeste zenuwen zijn gemengd. Voorbeelden hiervan zijn zenuwen die de armen en benen met het ruggenmerg verbinden.
In het boek de , kun je de mooiste plaatjes vinden van ons zenuwstelsel.
Hoe lopen impulsen door de zenuwcellen
Een impuls ontstaat meestal in een zintuig. Het zintuig vangt een prikkel op en de aansluitende gevoelszenuwcel zet het om in een impuls. De impuls wordt doorgegeven aan een schakelcel. De impuls kan hierna meteen worden doorgegeven aan een bewegingszenuwcel zodat er actie in een spier of klier ontstaat. Dit wordt een reflex genoemd. De actie die ontstaat is er eerder dan dat je er bewust van wordt.
Vaak geven de schakelcellen de impulsen eerst door aan de grote hersenen, waar je je bewust wordt van de prikkels uit de omgeving. Hierna volgt een actie. Bijvoorbeeld als je geduwd wordt door iemand, kun je zelf besluiten of je terug wilt duwen of niet. De impulsen zijn hiervoor eerst in de grote hersenen aangekomen.
Verder lezen
Wil je meer weten over cellen en hun organellen? Lees dan verder in; Cellen en hun organellen .
Wil je meer weten over impulsen? Lees dan verder in; Wat is een impuls .