Wat kun je wel en niet zien als je kleurenblind bent

Inleiding

Een groep Nederlanders lijdt aan ‘’kleurenblindheid’’. Over deze aandoening bestaan erg veel fabeltjes en verzinsels. Zo wordt er weleens gedacht dat iedereen met een vorm van kleurenblindheid helemaal geen kleuren meer waarneemt en dus alles in zwart-wit ziet. In dit artikel wordt het begrip ‘’kleurenblindheid’’ weer even verhelderd. Wat kun je nou precies wel en niet zien aan kleuren als je (een bepaalde vorm van) kleurenblindheid hebt? Ook kun je hier testen of je zelf kleurenblind bent.

Kleurenblindheid in het algemeen

De opbouw van je ogen is redelijk ingewikkeld te worden. In je oog zitten onder andere een pupil, iris, de gele vlek en de blinde vlek. Niet dit alles hoef je te weten om kleurenblindheid te begrijpen. Wat je moet weten is dat je een netvlies hebt. Dit is een laag achterin je oog waar het licht uit de buitenwereld op terecht komt. Op je netvlies liggen kegeltjes en staafjes, dit zijn de cellen die het licht opvangen. De kegeltjes verwerken het licht zo dat je kleuren kunt zien. De staafjes zorgen ervoor dat je verschillende niveaus van lichtintensiteit kunt onderscheiden.

Er bestaan drie soorten kegeltjes. Dit zijn de S-kegeltjes, M-kegeltjes en L-kegeltjes. Grof gezegd detecteren de S-kegeltjes blauw licht, de M-kegeltjes groen licht en de L-kegeltjes rood licht. Met een combinatie van deze drie kunnen alle kleuren worden gemaakt. Deze drie soorten kegeltjes zorgen er dus gezamenlijk voor dat we alle kleuren kunnen zien. Kegeltjes zorgen er dus voor dat wij kleuren kunnen waarnemen. Het is dus best logisch dat bij kleurenblinden iets mis is met de kegeltjes.

Wat zie je wel en niet als je kleurenblind bent

Er zijn verschillende soorten kleurenblindheid. De meeste echte vorm, échte kleurenblindheid, houdt in dat alle kegeltjes in je netvlies niet werken. Dit betekent dus dat je geen enkele kleur kunt waarnemen. Dit heet achromatopsie en is erg zeldzaam. Slechts 1 op de 40.000 personen heeft hier last van. Mensen met achromatopsie zien alles in grijstinten.

De meeste mensen echter die zeggen kleurenblind te zijn, bedoelen eigenlijk kleurenzwakte. Dit houdt in dat bepaalde kleuren niet goed of minder goed gezien kunnen worden. Stel bijvoorbeeld bij iemand de L-kegeltjes minder goed of helemaal niet functioneren. Deze persoon kan dan minder goed of helemaal geen rood meer zien. Een rode roos zien zij dan in grijstinten. Ook andere kleuren kunnen deze mensen minder goed zien. Geel is bijvoorbeeld een mengsel van groen en rood. Kijkt een ‘’rood-kleurenblinde’’ bijvoorbeeld naar een geel boterbloempje, dan zal deze persoon die als groen zien. Een rood-kleurenblinde kan namelijk de kleur rood niet verwerken. Zo zal er alleen groen overblijven waardoor het boterbloempje voor deze persoon groen lijkt.

Wat een kleurenblinde ziet, hangt er dus vanaf waarvóór die persoon precies blind is. Als de persoon geheel kleurenblind is, ziet hij helemaal geen kleuren. Bij andere personen werken één of meerdere van de drie groepen kegeltjes niet meer of minder, waardoor de desbetreffende kleuren niet meer gezien zullen worden.

Interessante feitjes

• 1 op de 12 mannen lijdt aan rood-groenkleurenblindheid tegenover slechts 1 op de 250 vrouwen
• Er zijn op internet verschillende plekken waar je kunt testen of je een vorm van kleurenblindheid hebt, bijvoorbeeld hier en hier.
• Kleurenblindheid kan tegelijkertijd gepaard gaan met dingen als verminderd scherptezicht en moeilijkheden met het focussen op een voorwerp

Conclusie

Ieder mens heeft op zijn netvlies in zijn oog staafjes en kegeltjes liggen, lichtgevoelige cellen. De drie verschillende groepen kegeltjes zorgen ervoor dat we de kleuren rood, groen en blauw kunnen waarnemen. Deze kleuren gemengd maken alle kleuren die wij kunnen zien. Er zijn verschillende vormen van kleurenblindheid. Bij algehele kleurenblindheid werken geen van alle kegeltjes waardoor geen enkele kleur waargenomen wordt. Deze personen zien de wereld dus in grijstinten. Bij andere ‘’kleurenblinden’’ werken slechts bepaalde van de drie groepen kegeltjes niet, waardoor slechts bepaalde (mengsels van) kleuren niet gezien zullen worden.