Als niemand je waardeert
Wat doe je dan?
Index
Waardering
Goed bezien zijn er twee vormen om waardering te geven. Je hebt de waardering die je jezelf geeft en de waardering die anderen je geven. De waardering die je jezelf geeft bestaat vaak uit niet meer dan een goed gevoel als je iets hebt gedaan of afgemaakt en je bent er tevreden over. Soms kun je die waardering verbaal uiten als je iets doet waarvan je het idee had dat het heel moeilijk was en je het tot een goed einde brengt. Soms kan de waardering fysiek zijn als je heel erg blij bent met wat je hebt bereikt. Soms is het niet veel meer dan een gevoel van ontspanning als je iets hebt afgemaakt waar je tegenop zag. Waardering voor jezelf kan dus vele vormen aannemen. Maar waardering is vaak wel gekoppeld aan iets wat we doen. Waardering is dus zelden gekoppeld aan dat we zijn. In zekere zin waarderen we onszelf dus omdat we iets gedaan hebben, dat is dezelfde reden waarom anderen ons waardering geven.
Waardering van anderen
Als we waardering krijgen van anderen dan ervaren we dat vaak als iets bijzonders. Vaak niet omdat anderen zo zuinig zijn met het geven van waardering. Maar meer omdat we het bijzonder vinden dat de ander gezien heeft dat we iets doen. Het punt met de waardering van anderen is echter, dat het altijd gaat over het feit dat we iets gedaan hebben. We zijn bijvoorbeeld aanwezig. Of we hebben de ander laten praten en geluisterd. Of we hebben de ander geholpen bij iets. Of we hebben er aan gedacht dat het de ander zijn verjaardag is of dat het onze trouwdag is.
De waardering van anderen is dus gekoppeld aan iets zichtbaars of voelbaars voor de ander. Maar wat die waardering van anderen met ons doet is dat het ons een goed gevoel geeft over wie we zijn. Terwijl het eigenlijk een waardering is voor wat we doen. Dus niet wij worden gewaardeerd, maar ons gedrag. En gedrag is iets wat iedereen zou kunnen. Iedereen had kunnen luisteren, aanwezig kunnen zijn, helpen of er aan denken dat het de trouwdag is.
Index
Waardering ervaren
Het punt met onszelf waarderen en waardering krijgen is dat je het moet herkennen als waardering. Dat betekent dat het gevaar bestaat dat je de waardering niet ervaart omdat je het niet ziet en herkent. Dit effect ontstaat vaak als we iets al veel hebben gedaan. Zoals het steeds moeilijker wordt om een mooie tekening te waarderen naarmate je de tekening vaker hebt gezien. Of je ziet en herkent de waardering niet, omdat het in een vorm aangeboden wordt die je niet kent. Zo kun je bijvoorbeeld een glimlach mislopen, omdat je gewend bent dat mensen je verbaal prijzen voor wat je doet. Of je ervaart het gevoel van voldoening niet als je iets hebt afgemaakt, omdat je geleerd hebt dat je bescheiden moet zijn en niet trots mag zijn op wat je hebt gecreëerd.
Niet ervaren
Het niet ervaren van waardering of dat nu een gevoel van voldoening is of ontspanning of tevredenheid of overwinning is soms een gevolg van een lichamelijk gebrek. Iemand die depressief is of een burnout heeft, heeft bijvoorbeeld moeite om te waarderen dat het leven zinloos is en zinvol gemaakt kan worden. Maar niet ervaren van waardering voor jezelf of voor wat je doet is vaker een gevolg van opvoeding. In Nederland kennen we niet voor niets spreekwoorden als:
“Doe maar gewoon dan doe je al gek genoeg!!!”
“je moet niet naast je schoenen lopen”
“Je kop niet boven het maaiveld uitsteken.”
“Als je voor een dubbeltje geboren bent, dan word je nooit en kwartje”
Allemaal spreekwoorden die aangeven dat trots en zelfwaardering vieze eigenschappen zijn. Waarbij een opvoeding meespeelt waarin ouders alleen waardering tonen voor gedrag dat in hun ogen bijzonder is. Zonder waardering te hebben voor het feit dat hun kind een mens is met zijn eigen persoonlijkheid en vermogens. Iets wat in het onderwijs vaak nog versterkt wordt, omdat leerlingen alleen gewaardeerd worden om het feit dat ze goed werk leveren op gebieden die de leerkracht belangrijk vindt. Het gevolg van die nadruk op bepaald gedrag is dat veel mensen geen waardering meer hebben voor activiteiten of gedrag die afwijken van wat hun geleerd is. Op de enkeling na natuurlijk die zelf bepaalt waar hij waardering voor heeft. Niet omdat hij niet geleerd heeft om alleen bepaald gedrag te waarderen, maar omdat hij geleerd heeft gedrag te waarderen.
Niet accepteren
Naast het niet kunnen ervaren van waardering, omdat je lichamelijk daartoe niet instaat bent of omdat het je geleerd is alleen bepaald gedrag te waarderen. Is er ook nog zoiets als het niet accepteren van waardering. Dit kan samenhangen met wat je geleerd hebt over hoe waardering geuit wordt. Maar het kan ook samenhangen met het feit dat je geleerd is dat je geen waardering mag accepteren.
De andere vorm van niet accepteren is dat je niet geleerd hebt om een bepaalde vorm van waardering te zien. Het meest opvallende voorbeeld is natuurlijk dat van een blinde. Een blinde kan niet zien of iemand het waardeert wat hij doet, dus een blinde moet verbaal waardering krijgen. Dus het opsteken van mijn duim om mijn waardering te laten zien heeft bij een blinde geen zin. Maar als ik niet geleerd heb, dat het opsteken van je duim een uiting van waardering is, dan zal ik dat opsteken ook niet accepteren als waardering. Zo zijn er natuurlijk heel veel manieren om waardering te uiten, waarvan iemand niet kan weten dat het vormen van waardering zijn. Wat tot gevolg heeft dat iemand die vorm ook niet herkent en accepteert als waardering.
Index
Waardering geven
Bij waardering geven zie je eigenlijk een vergelijkbare tweedeling als bij waardering ervaren. Ten eerste kan het zijn dat iemand niet ziet wat je doet, waardoor het ook onmogelijk is om waardering te laten merken. Ten tweede kan iemand vinden dat wat je doet niet bijzonder is en dus geen waardering waard is.
Niet zien
Als iemand niet ziet dat jij iets hebt gedaan, terwijl hij het wel waardeert dat het is gebeurd, dan is het natuurlijk moeilijk om waardering te geven. Dat is natuurlijk één van de redenen waarom veel mannen binnen bedrijven bij iedere gelegenheid die ze krijgen hun baas vertellen wat ze allemaal gedaan hebben. Iemand kan alleen waardering geven aan de juiste persoon als hij weet wie iets gedaan heeft. Maar er is nog een vorm van niet zien wat er is gedaan. Als ik niet weet hoe iets gedaan moet worden, dan kan ik die moeite die ergens in gaat zitten natuurlijk niet waarderen. Als ik bijvoorbeeld niet weet dat een bakker om vier uur ‘s-nachts moet beginnen met bakken om vers brood aan te kunnen bieden om acht uur ‘s-ochtends, dan kan ik die moeite natuurlijk niet waarderen. Of als ik altijd alleen maar kant en klare producten zie in de supermarkt, dan kan het natuurlijk zo zijn dat ik denk dat alles uit de fabriek komt. Ook als het gaat om natuurproducten als melk en kaas, die als basis de koe of de geit hebben. Dan zorgt mijn ontwetendheid er dus voor dat ik niet zie dat iets waardering waard is.
Niet willen geven
In het verlengde van niet zien vind je het dit is geen waardering waard. Als ik bijvoorbeeld zelf iedere nacht om vier uur opsta om naar mijn werk te gaan, dan heb ik natuurlijk stukken minder waardering voor een bakker die ook om vier uur opstaat. Zo bijzonder is dat om vier uur opstaan in mijn ogen dan ook weer niet. Dan zal ik eerder waardering hebben voor iemand die om tien uur ‘s-avonds naar bed gaat om en twee uur ‘s-nachts opstaat om een spoedoperatie te verrichten. Maar het kan ook zijn dat ik geen waardering wil geven, omdat dat volgens mijn cultuur of opvoeding niet hoort. In gereformeerd christelijke kringen hoort het niet om waardering te geven. Talent is namelijk iets dat je gekregen hebt van god om te gebruiken, dus als je iets goed kunt dan is dat niet iets waarvoor je gewaardeerd hoeft te worden. Verder heb je dan natuurlijk nog mensen die gewoon uit jaloezie geen waardering willen geven. Of omdat ze vinden dat iemand pas recht op waardering heeft als hij iets echt bijzonders heeft gedaan. Een voorbeeld van deze vorm van waardering is de Nobelprijs voor natuurkunde, die iemand pas krijgt als een aantal van zijn collega’s zeggen dat hij of zij iets bijzonders heeft gedaan. Waarnaast je dan ook nog mensen hebt die geen waardering geven, omdat ze het als een ruilmiddel zien. Dus zolang zij geen waardering krijgen, geven zij geen waardering. Of ze zien waardering als een chantage instrument. Door waardering te geven op de gewenste momenten, proberen ze gewenst gedrag af te dwingen. Dus zolang je niet het juiste gedrag vertoont, krijg je ook geen waardering.
Index
Waardeer jezelf
In zeker zin kun je je dus afvragen of het niet zinvoller is om jezelf te waarderen omdat je bestaat. Want waardering van anderen is vaak maar zeer oppervlakkig en nog vaker afwezig om wat voor reden dan ook.
Index
Extra
Afbeeldingen
Index van koppen
Wat doe je dan?
Waardering
Waardering van anderen
Waardering ervaren
Niet ervaren
Niet accepteren
Waardering geven
Niet zien
Niet willen geven
Waardeer jezelf
Extra
Afbeeldingen
Index van koppenLinks