Hypocriet jezelf uitsluiten

Anderen uitsluiten of buitensluiten vinden we als mensen heel normaal. We kunnen voor ons gevoel tenslotte niet iedereen opnemen in onze directe vrienden- en kennissenkring. Daarnaast hebben we geleerd dat niet iedereen te vertrouwen is en mensen die je wantrouwt kun je beter uitsluiten. Maar er is vaak één persoon waarvan we vergeten dat we die buitensluiten als we anderen uitsluiten, namelijk onszelf. De manier waarop we dat uitsluiten van onszelf doen is door hypocriet te zijn.

Hypocrisie

Het begrip hypocrisie houdt in dat je eisen stelt aan anderen, die je vervolgens zelf niet wilt nakomen. Een voorbeeld is de directeur die zijn medewerkers vraagt om mokken mee te nemen naar het werk om koffie te drinken. Maar vervolgens klaagt over het feit dat er geen plastic bekertjes zijn. Hypocrisie betekent ook dat je normen uitspreekt, alsof je je daar aan houdt, maar ze vervolgens bij de eerste de beste mogelijkheid niet hanteert. Denk aan de politicus die zegt dat Nederlanders zich aan de snelheidsregels moeten houden en vervolgens gepakt wordt terwijl hij te hard door de bebouwde kom rijdt. We noemen hypocrisie ook wel meten met twee maten, één maat voor jezelf en een andere maat voor anderen. Hypocrisie is ook het verbergen van je ware gevoelens voor anderen. Hoe vaak glimlachen we niet tegen iemand die we nauwelijks kennen, terwijl we ons boos voelen over wat we zojuist hebben meegemaakt. Maar we noemen hypocrisie, wat eigenlijk een vorm van liegen is, ook wel een smeermiddel voor menselijke samenleving. Want we denken dat zonder hypocrisie de wereld zal vervallen in chaos, maar vooral oorlog.

Maar hypocrisie is naast liegen ook een vorm van buitensluiten. We sluiten anderen uit van wie wij zijn. We laten een sociaal wenselijk persoon zien, omdat we denken dat we dan veilig zijn voor anderen die misschien gevaarlijk zijn. Maar de persoon die we werkelijk zijn, met al zijn gevoelens en eigenaardigheden verstoppen we daardoor. Want het hypocriet zijn gaat vaak volkomen automatisch als we samen komen met andere mensen.

Uitsluiten

Het probleem met anderen uitsluiten is echter dat het vaak niet anders kan. We kunnen niet bevriend zijn met alle mensen die we tegenkomen. Ons brein heeft niet eens de mogelijkheid om automatisch alle mensen die we tegenkomen te onthouden, samen met hun namen en hun eigenschappen en eigenaardigheden. We moeten zelfs allerlei trucs uithalen om snel iemands naam te onthouden als we iemand pas ontmoet hebben. Trucs als de naam in een verhaal zetten of koppelen aan uiterlijke kenmerken van de persoon. Die trucs hebben we helemaal nodig als we meerdere mensen vlak na elkaar ontmoeten, waarvan we de naam willen onthouden.

Maar dat uitsluiten van anderen is wel hypocriet. Het is hypocriet omdat we dan met meerdere maten meten. Namelijk de maat ‘de ander is goed’ en de maat ‘de ander is niet goed genoeg om bevriend mee te zijn’ of ‘de ander is niet goed genoeg om te kennen’. Maar dat zijn niet de enige maten die we hanteren, we nemen namelijk ook onszelf de maat. Namelijk de maat ‘ik ben niet goed’ of ‘ik ben niet goed genoeg om de ander te kennen’ en de maat ‘ik ben goed genoeg om gekend te worden door de ander’. Terwijl noch de ander noch wij de maat van anderen kunnen zijn, mensen zijn tenslotte gelijkwaardig, waarmee ze onmeetbaar worden. We zijn dus ook nog eens hypocriet omdat we denken dat we anderen kunnen waarderen volgens een norm, zodat we hun of onszelf kunnen uitsluiten.

Waardevol

Het punt is echter dat we niet met iedereen bevriend hoeven te en kunnen zijn, dus nemen we bijna automatisch iedereen die we tegenkomen de maat. Waar het om gaat is dat we de ander of onszelf niet uitsluiten omdat we een ander of onszelf de maat nemen. Waarbij hier met uitsluiten bedoeld wordt, dat de ander als minder behandeld wordt omdat hij of zij afgekeurd is als vriend of kennis. Of dat we onszelf als minder behandelen of laten behandelen omdat we onszelf hebben afgekeurd als vriend of kennis. We moeten dus zowel onszelf als de ander in zijn waarde laten, namelijk dat hij of zij en wij mens zijn, niets meer en niets minder. Want dat is pas echt hypocriet als je als mens jezelf of de ander niet ziet als mens.

Conclusie

Als mens vinden we het heel gewoon dat we anderen op basis van een norm de maat nemen. Waarna we op basis van de maat bepalen of we de ander of onszelf uitsluiten van elkaar leren kennen. Wat betekent dat we hypocriet zijn, want om onszelf of anderen buiten te kunnen sluiten meten we met meerdere maten. Maar wat nog hypocrieter is dan meten met meerdere maten is dat we op basis van ons oordeel tot uitsluiten de ander of onszelf als minderwaardig gaan behandelen. Dat is pas echt hypocriet omdat we dan zowel onszelf als de ander waarde ontnemen als mens, terwijl we beide mens zijn. Wat wel een heel vreemd oordeel is, namelijk dat je als mens minder dan een mens kunt zijn.