Ik moet het begrijpen

Dagelijks

Begrip

Hoe vaak komen we deze houding niet tegen bij anderen? Eigenlijk komen we deze houding van “ik moet het kunnen begrijpen” te vaak tegen in het dagelijkse leven. Nu is dat in veel situaties wel te begrijpen. Als ik iets ga kopen dan wil ik wel begrijpen wat me verkocht wordt. Hoewel hoeveel mensen willen precies weten hoe hun auto werkt, van de manier waarop de banden gemaakt worden tot hoe de motor de auto aandrijft voordat ze hem kopen. Het ligt dus ook een beetje aan de situatie.

Index

Begrijpen

Onbegrijpelijk

Begrijpen betekent dat ik het gevoel heb dat ik antwoord kan geven op vragen die mij gesteld zullen worden over een bepaald onderwerp. Zo is geschiedenis begrijpen doodeenvoudig. Wanneer werd Bonifatius vermoord? Wanneer was de slag bij Nieuwpoort? Wanneer werd de vrede van Munster getekent? Maar als iemand mij vraagt waarom het belangrijk is om die jaartallen te kennen, dan merk ik opeens dat ik niets van geschiedenis begrijp, want ik zou geen antwoord kunnen geven. Bij geschiedenis gaat het dus eigenlijk niet om de jaartallen, maar de informatie achter de jaartallen. Wat was de vrede van Munster en waarom is het belangrijk die te kennen? Waarom is het belangrijk om te weten wanneer Bonifatius werd vermoord en waarom?

Begrijpen is dus meer dan simpelweg weten. Begrijpen betekent dus weten en kunnen verklaren. Dan blijkt opeens het weten van de datum van de moord op Bonifatius eigenlijk niet zo belangrijk te zijn als weten wat de gevolgen daarvan zijn. Bijvoorbeeld dat na de moord op Bonifatius de kerstening van Friesland opgang kwam. Maar ook dat het voor iemands heiligverklaring handig kan zijn om in naam van het geloof vermoord te zijn, een martelaar maakt tenslotte meer kans dan iemand die in zijn bed is gestorven.

Begrijpen gaat dus veel verder dan weten, het betekent inzicht hebben in waar je over leest of praat. Het betekent bijvoorbeeld ook kunnen begrijpen wat een ander zegt of niet begrijpt.

Index

Ik moet begrijpen

Het wordt echter wat vreemd als je vindt dat je een ander moet begrijpen, terwijl je er eigenlijk geen enkel belang bij hebt. Er zijn namelijk genoeg situaties waarin we zonder begrijpen iets kunnen gebruiken. Zo kan ik zonder een auto te begrijpen een auto gebruiken. Wat ik namelijk moet begrijpen is hoe ik een auto bedien, ik moet dus het bedienen begrijpen en hoe het verkeer werkt. Maar de precieze interne werking van een auto en hoe de motor samenwerkt met de elektrische onderdelen en met de wielen en remmen, die hoef ik niet te begrijpen om deel te kunnen nemen aan het verkeer door een auto te besturen.

Begrijpen

Er zijn echter situaties waarin mensen plots wel willen begrijpen hoe het mechanisme achter de bediening werkt. Bijvoorbeeld managers die vinden dat ze moeten begrijpen hoe een medewerker aan zijn cijfers komt, ook al kloppen de cijfers perfect. Dat is dus net zoiets als de auto vragen om uit te leggen wat hij aan het doen is, omdat je het anders niet vertrouwt dat de wielen draaien en of de remmen werken. Wat hier uit blijkt is dat mensen meer vertrouwen hebben in materiële zaken dan in andere mensen, want dat is hier het verschil tussen de situatie van met een gerust hart in een auto stappen of het werk van een medewerker controleren.

Index

Wantrouwen

Bij het principe van 'ik moet begrijpen' speelt dus wantrouwen de grootste rol. Kan ik er wel op vertrouwen dat jij je werk goed doet. Dat is ook wat een manager impliciet uitspreekt als hij eist van een medewerker dat hij uitlegt wat hij gedaan heeft, zodat de manager begrijpt wat er gedaan is. Vaak leidt dit wantrouwen er ook toe dat het werk afgekeurd wordt als het niet begrijpelijk uitgelegd kan. Ook al is het niet kunnen begrijpen of de onbegrijpelijkheid van de uitleg een gevolg van het eigen kennis tekort. Want hoe kun je als manager nu denken dat je het werk van een professional kunt begrijpen, als je alle voorkennis mist van het betreffende vakgebied. Toch is deze ontbrekende voorkennis vaak geen enkele reden om te verwachten dat je iets niet zult begrijpen.

Index

Ik wil begrijpen

Afstand

Nu is er natuurlijk wel een verschil tussen moeten begrijpen en willen begrijpen. Iemand die vindt dat hij het moet begrijpen wat hem wordt uitgelegd heeft moeite om anderen te vertrouwen. Iemand die wil begrijpen is geïnteresseerd in wat de ander heeft gedaan en hoe hij dat heeft gedaan. Dit verschil in benadering uit zich vaak in de vorm van de soort vragen. Waar de moeter vaak controlerende vragen stelt.