Wat is dyscalculie

Een specifieke leerstoornis

Wanneer een kind moeite heeft met een bepaald onderdeel op school, kan het zijn dat er sprake is van een specifieke leerstoornis, een leerstoornis die zich beperkt tot 1 gebied. De bekendste specifieke leerstoornis is tegenwoordig dyslexie, waarbij een kind moeite heeft met het lezen en schrijven. De tegenhanger van dyslexie is dyscalculie. Dyscalculie, de specifieke leerstoornis waarbij een kind moeite heeft met cijfers en dus met rekenen, is echter veel minder bekend. Wat is dyscalculie precies, wat zijn de oorzaken en kenmerken van de stoornis en wat kan eraan gedaan worden.

Wat betekent dyscalculie?

Het woord dyscalculie is een combinatie van het Griekse woord “dys”, wat “slecht” betekent en het Latijnse woord “calculare”, wat “rekenen” betekent. Dyscalculie is een complexe leerstoornis, waarbij het kind problemen heeft met het aanleren van de rekenkundige basisvaardigheden. Vaak komen deze problemen vooral tot uiting bij het leren rekenen op school, hoewel kinderen met dyscalculie ook vaak problemen hebben met klokkijken, het aanleren van volumebetekenissen en ruimtelijk inzicht. Een voorwaarde voor het stellen van de diagnose “dyscalculie” is dat het kind alleen moeite heeft met rekenkundige gebieden. Wanneer een kind een heel laag IQ heeft (lager dan 70) is het moeilijk om dyscalculie te diagnosticeren, omdat het kind dan in de categorie “moeilijk lerend” valt en er dus geen sprake is van een specifieke leerstoornis. Ongeveer 5% van de bevolking heeft dyscalculie.

Wat zijn de oorzaken van dyscalculie?

De oorzaken van dyscalculie zijn lange tijd onbekend geweest, maar er worden steeds meer bewijzen gevonden die ondersteunen dat dyscalculie voor een gedeelte erfelijk is en dat het veroorzaakt wordt door een neurologisch defect. Wetenschappers hebben aangetoond dat er bij kinderen met dyscalculie sprake is van afwijkingen in bepaalde hersengebieden. Vaak is er bij kinderen met een rekenstoornis ook sprake van problemen met het korte termijngeheugen, waardoor ze de berekeningen die ze in hun hoofd maken niet kunnen onthouden en daarom geen complexe sommen kunnen uitrekenen.

Wat zijn de kenmerken van dyscalculie?

Dyscalculie kan al op jonge leeftijd zichtbaar worden, bijvoorbeeld wanneer een kind moeite heeft met het tellen en vaak getallen overslaat of omdraait. Ook kan het kind moeite hebben met gesproken of gedachte getallen om te zetten in geschreven getallen. Daarnaast is de rekenstoornis vaak het best zichtbaar op school, waar al op redelijk vroege leeftijd kan worden opgemerkt dat een kind moeite heeft met het aanleren van rekenkundige basisvaardigheden en strategieën. Vaak begrijpen kinderen met dyscalculie de waarde van getallen en maten niet. Daarnaast hebben ze vaak problemen met hun korte termijn geheugen, waardoor hoofdrekenen vaak moeilijk gaat. Er wordt vaak nog op de vingers geteld bij het rekenen, waardoor de sommen uitzonderlijk langzaam worden opgelost. Bijkomend hebben kinderen met een rekenstoornis vaak problemen met klokkijken, ruimtelijke oriëntatie en ruimtelijk inzicht, het interpreteren van kaarten en tabellen en moeite met het begrijpen van de volgorde wanneer er bijvoorbeeld een som systematisch moet worden opgelost, maar ook wanneer er een recept moet worden uitgevoerd. Als gevolg van alle problemen die een kind met dyscalculie ervaart, heeft het kind vaak een hekel aan rekenen en kan er sprake zijn van faalangst of een negatief zelfbeeld.

Wat te doen bij dyscalculie?

Er bestaat geen behandeling die dyscalculie direct aanpakt. Wel zijn er methoden ontwikkeld om kinderen die rekenproblemen hebben, te helpen. Vanuit scholen wordt er vaak remedial teachers aangeboden, waarbij kinderen hulp krijgen bij de dingen die ze moeilijk vinden. Remedial teachters maken bij kinderen met dycalculie vaak gebruik van bepaalde methodes of programma’s die kinderen trainen in 1 bepaalde oplossingsstrategie bij het rekenen. Daarnaast kunnen ouders van kinderen met een rekenstoornis thuis ook activiteiten aanbieden om de problemen, veroorzaakt door de dyscalculie, te verminderen. Zo zijn er diverse spelletjes die bijdragen aan de vaardigheden waaraan het kinderen met een rekenstoornis vaak ontbreekt. Voorbeelden hiervan zijn geheugenspelletjes, mastermind, rummikub en puzzelen, waarmee onder andere het geheugen, het herkennen van patronen en het ruimtelijk inzicht worden getraind.