Angst als adviseur
De baas
Mensen denken dat ze hun angst altijd onder controle hebben. Maar de meeste mensen hebben helemaal niet geleerd om om te gaan met angst. Angst wordt namelijk gezien als een taboe emotie. Angst is dus een emotie met een negatieve connotatie en moet het liefst vermeden of onderdrukt worden. Want van angst word je slachtoffer en in onze huidige maatschappij mag je geen slachtoffer zijn. Maar je wordt pas slachtoffer van angst als je niet weet hoe je er mee om moet gaan.
Angst
In beginsel is angst een goed lichamelijk gevoel dat je beschermt tegen de wereldse gevaren. Zo kun je maar beter bang zijn voor die leeuw of beer en als hij je nog niet gezien heeft voorzichtig bij hem wegsluipen. In sommige gevallen is het bijvoorbeeld zelfs beter om je helemaal stil te houden. Angst is het middel dat ons helpt om deze beslissingen op de voorgrond in ons bewustzijn te plaatsen. Dat doet angst door een hormoon (cortisol) vrij te maken dat ons lichaam klaarmaakt om te vechten of te vluchten. Helaas bestaat de mogelijkheid dat we door onze angst volkomen het overzicht verliezen. Dan slaat onze angst om in blinde paniek en gaat ons lichaam over op ondoordacht zichzelf redden, met het gevaar dat de oplossing gevaarlijker is dan het gevaar.
Voorbeelden van hoe gevaarlijk paniek is, zien we regelmatig als grote groepen mensen samenkomen en er iets gebeurd waar we bang voor zijn. Het meeste recente voorbeeld is de loveparade in Duisburg. Op dat soort momenten is onze angst een slechte adviseur.
Index
Adviseur
Als adviseur heeft onze angst dus een slechte reputatie. Maar zoals met alle advies is het niet de adviseur die slecht is, maar de gebruiker van het advies. Te vaak zien we als gebruikers van advies niet de volledige reikwijdte van het advies. Het gevolg is dat we het advies gebruiken zoals we denken het te moeten gebruiken. In het geval van de angst als adviseur zie je dan ook vaak dat alleen het vlucht of bevries deel wordt gebruikt zonder na te denken. Zeker in paniek situaties met veel mensen in paniek leidt dit tot rampen. Omdat de ene vluchtende de andere verstarde persoon omver loopt.
Wat dus van belang is om angst als adviseur te kunnen gebruiken is het leren omgaan met het advies van de angst. Daarvoor moet je echter leren hoe je niet toegeeft aan je angst. Wat wij in het westen onze kinderen echter vaak leren is niet omgaan met hun angst, maar het verstoppen. Want we moeten moedig zijn en dapper, dat is namelijk positief.
Met angst leren omgaan
Om met angst te leren omgaan moeten we net als met vaardigeheden als schrijven en lopen gewoon oefenen. Voor een deel doen we dat al door bijvoorbeeld regelmatig onszelf bang te maken door enge verhalen te vertellen of naar enge verhalen te kijken. Maar om echt met angst om te leren gaan is een ander soort oefening nodig. Een oefening waarbij de angst een metgezel wordt en niet de baas. Die oefening begint wel met het vertellen van enge verhalen, waarin angst de hoofdrol speelt. Maar wat wij dan vaak niet doen is de angst aanspreken die het verhaal oproept. Als ouder proberen we dan alleen maar te beschermen en niet te ontdekken wat de angst veroorzaakt en hoe met die angst omgegaan kan worden.
Hans en Grietje
Als je bijvoorbeeld het verhaal van Hans en Grietje voorleest dan spreekt dat de angst van kinderen aan voor verlating en vreemde mensen die net zo vriendelijk doen als hun ouders. Als ouder moet je dan in zo’n veilige situatie van het vertellen niet net doen alsof er geen gevaar is. De angst van het kind is namelijk echt. Het brein maakt namelijk geen onderscheidt tussen echte ervaringen en virtuele, dezelfde gebieden in het brein zijn actief. Vandaar ook dat virtuele oefenen gebruikt kunnen worden om mensen te leren werken met vliegtuigen of angstsituaties.
Dat betekent dus dat je een verhaal kunt gebruiken om in een veilige situatie te leren omgaan met angst.
- Waarvoor ben je bang?
- Hoe is die angst ontstaan?
- Wat zou je kunnen doen om de angst te gebruiken om jezelf te beschermen?
- Welke effect zou die aanpak hebben?
- Wanneer ga je die aanpak gebruiken?
Bescherming
Door alleen maar beschermend op te treden, wat natuurlijk een lekker gevoel geeft, je kind helpen, leer je je kind echter niet voor zichzelf zorgen. Want wat heeft het geleerd als het in een situatie terechtkomt waar het bang van wordt? Het heeft geleerd dat de ouder voor de bescherming zorgt. Maar wat nu als er geen ouder in de buurt is om te beschermen. Wat moet zo’n kind doen als het verwacht dat iemand anders hem zal beschermen tegen zijn angst? Maar nog veel belangrijker om te beseffen als ouders is de vraag:
"Wat zal zo'n kind doen, als er niemand is om het te beschermen, terwijl het dat wel verwacht?"
Index
Met angst omgaan
Hoewel we vaak het idee hebben dat we na een bepaalde leeftijd niet meer met onze emoties om kunnen leren gaan, blijkt uit het feit dat legers en diensten als politie en brandweer mensen leren om hun werk te doen ondanks hun angst dat we tot op hoge leeftijd met onze emoties kunnen leren omgaan. Het is dus nooit te laat om te leren met angsten om te gaan. Zelfs voor fobieën hebben we oplossingen bedacht als gedragtherapie.
We kunnen dus altijd leren om onze angst als adviseur te leren gebruiken. Het is gewoon een kwestie van de juiste oefeningen vinden.
Index
Extra
Afbeeldingen
- Schedel door ppdigital
- Enge maskers door xenia
- Brandalarm door natas
- Brandweer oefening door penywise
Index van koppen
De baas
Angst
Met angst leren omgaan
Hans en Grietje
Bescherming
Met angst omgaan