Kinderdepressies

Depressieve kinderen

Kinderen kunnen net als volwassenen een depressie krijgen, maar de symptomen verschillen nogal. De depressie wordt makkelijk over het hoofd gezien omdat andere klachten op de voorgrond staan. De fase van ontwikkeling van het kind bepaalt mee de manier waarop een depressie tot uiting komt.

Dertig jaar geleden kwam dit ziektebeeld niet voor in de handboeken. Tegenwoordig wordt de diagnose regelmatig gesteld. Men schat dat 1 op de 20-40 kinderen op de basisschool een vorm van depressie heeft, vergelijkbaar met de frequentie van ADHD. Terwijl ouders of leerkrachten de laatste diagnose regelmatig overwegen, wordt de eerste moeilijker herkend.

Dit wordt geen vrolijk artikel. De winst van het lezen ervan zit hem vooral in het mogelijk herkennen van het ziektebeeld bij uw of andere kinderen. Zij zijn erbij gebaat.

Symptomen

Hele jonge depressieve kinderen blijven achter in groei en ontwikkeling zonder dat er een lichamelijke oorzaak voor kan worden gevonden. Ze huilen veel, slapen slecht, eten weinig terwijl contact maken moeilijk is. Door het kind geduldig te observeren en te letten op gelaatsuitdrukking en gedrag, zijn de symptomen van een depressie te zien.

Peuters en kleuters die depressief zijn, huilen ook veel, zijn gauw geïrriteerd en vertonen weinig interesse voor de omgeving. Ze kunnen driftig reageren, wat rondhangen zonder te spelen, weinig eten en slaapproblemen ontwikkelen.

Pas met het achtste jaar beginnen depressieve kinderen wat op depressieve volwassenen te lijken. Ze zijn immers beter in staat hun gevoelens onder woorden te brengen, zoals “ik voel me rot” of “ik ben snel boos de laatste tijd”. Buikpijn of hoofdpijn kan een uiting van een depressie zijn. Het kind heeft geen zin meer in school, verveelt zich en ergert zich snel. Dat gedrag roept negatieve reacties op bij ouders of leerkrachten of medeleerlingen waardoor een vicieuze cirkel kan ontstaan.

Depressieve tieners en adolescenten zijn vooral somber en lusteloos. Tijdens de puberteit is een humeurige of geïrriteerde stemming niet ongewoon zodat de mogelijkheid van een depressie automatisch wat lager staat in het rijtje mogelijke diagnoses. En tieners kunnen hun depressieve stemming verbergen achter asociaal gedrag, spijbelen of drugsgebruik. Ook hier zijn slaapstoornissen en eetproblemen een belangrijk alarmsignaal.

Depressies gaan soms gepaard met andere psychiatrische problematiek, zoals angsten, dwangstoornissen, ADHD e.a. Doodswensgedachten komen zowel bij jonge als bij oudere depressieve kinderen voor en verdienen serieuze aandacht.

Oorzaken

Ook gezonde kinderen voelen zich wel eens een periode somber. Soms zijn daar goede redenen voor. Er gebeurt immers van alles in de wereld om hen heen, ook vervelende, verdrietige of angstige gebeurtenissen, dichtbij of verder weg. Er zijn kinderen die zo gevoelig zijn, dat er niet eens zoveel hoeft te gebeuren of ze zijn van slag. Van een echte depressie is echter pas sprake als bovenbeschreven symptomen langere tijd bestaan en het gewone dagelijkse leven in behoorlijke mate beïnvloeden.

Erfelijke factoren spelen een duidelijke rol. In bepaalde families komen depressies veel vaker voor. Kinderen van een depressieve ouder lopen sowieso een groter risico een depressie te ontwikkelen. Dat kan te maken hebben met tekort schietende zorg of met de manier waarop het kind in het gezin leert omgaan met teleurstellingen, zorgen en conflicten.

Behandeling

De behandeling wordt op meerdere fronten uitgevoerd. Er zijn goede medicijnen, zowel bij een huisarts als een homeopathisch arts. Maar daarnaast kan een therapie die gericht is op ontdekkende en steunende gesprekken met het kind en met andere gezinsleden heel effectief zijn. Vaak is het verstandig de school te betrekken bij de aanpak. Het hangt van de ontwikkelingsfase van het kind af welke benadering(en) gekozen worden.

De kans op een terugval is helaas nogal groot. Na een periode van twee jaar zien we bij 40% opnieuw depressieve stoornissen ontstaan. Na vijf jaar loopt dat risico op tot 70%, aldus onderzoekers.