Hoe wordt je (on)gelukkig

Wat is geluk?

Het geluk is een gevoel en gevoel zit in de buik. Met het hoofd, de tegenhanger van de buik, kunnen we van alles bedenken, maar we voelen niet.

Erkenning en afwijzing

Er zijn twee basisemoties, erkenning en afwijzing. In onze vroege jeugd hebben we erkenning gevoeld door knuffelen, voeden en het krijgen van aandacht. Al snel echter kregen we te maken met afwijzing doordat we te horen kregen dat we niet alles mochten. We raakten ervan overtuigt dat we op een of meerdere vlakken niet goed waren. Je wordt weer afgewezen, maar dit keer door jezelf. Op dat moment wordt je somber, onzeker, verdrietig: ongelukkig.

Wanneer we dan weer erkenning kregen, voelden we ons weer beter. Het gevoel van ongeluk verdween stukje bij beetje naar de achtergrond en wanneer we veel erkenning in de vorm van positieve aandacht kregen, voelden we ons zelfs gelukkig. We waren weer tevreden, misschien zelfs trots op onszelf. De erkenning kwam dan ook van binnenuit.

Het eigenbeeld

Door aanleg en al onze ervaringen in onze jeugd gaat een van beide emoties, erkenning of afwijzing, overheersen. Die erkenning of afwijzing gaat dan gelden over alle verschillende delen van ons zijn of kunnen. We vinden onszelf dus misschien erg verstandig, maar niet erg slim. Intelligentie wordt daardoor een zwak punt, we raken op dat punt snel geraakt.

Iemand die ervan overtuigt is dat hij of zij okay is, terecht of onterecht, kan heel veel afwijzing verdragen. Hij kan alle afwijzing rechtvaardigen door daartegenover voldoende positiefs te zetten. De kleinste erkenning wordt opgezogen en toegevoegd aan de grote hoop zelf-erkenning. Deze persoon zal redelijk tot erg gelukkig zijn.

Als precies diezelfde persoon ervan overtuigt zou zijn dat hij niet okay is, gebeurt het tegenovergestelde. Hij heeft dan zeer gevoelige voelsprieten voor afwijzing. Alle afwijzing, meestal non-verbaal, wordt grif opgezogen en hard gevoeld. Het geeft een pijnlijke bevestiging van het niet okay-zijn. Erkenningen daarentegen worden veelal niet eens opgemerkt of niet serieus genomen. Het strookt niet met het eigenbeeld, het zal dus niet waar zijn. Juist dit soort mensen heeft veel behoefte aan erkenning, maar omdat die veel te weinig komt, voelt dit soort mens zich vaak niet begrepen en alleen. Dit soort mensen bestaan in verschillende degradaties: emotioneel, snel gekwetst, onzeker, zwaarmoedig of misschien zelfs depressief of agressief.

Zelf bevestigende voorspelling

Hetgeen hierboven staat, betekent dus dat wat je denkt over jezelf, vanzelf waar wordt, al is het in beginsel niet waar.

Een voorbeeld. Stel iemand vindt jou aardig en vertelt je dat. Je krijgt dus erkenning. Jij denkt 'dat kan niet, want ik ben niet aardig'. Je reageert daarom onzeker, ongelovig, bot misschien wel, je wimpelt het weg. Zelfs al probeer je met woorden aardig te zijn, non-verbaal uit je een afwijzing. Deze afwijzing is bedoeld voor jouzelf, maar wordt door de ander makkelijk opgepikt als afwijzing voor hem of haar. Je zult in ieder geval de erkenning niet open en hartelijk retourneren. De ander voelt de afwijzing en jouw ongemak en gaat zich ook afgewezen en ongemakkelijk voelen. Deze persoon zal afstand nemen en jou vervolgens afwijzen om niet nogmaals door jou afgewezen te worden. Wat jij dacht, maar niet waar was, is dus toch waarheid geworden.

De uitweg

Om uit een negatieve impasse te komen, kun je natuurlijk allerlei therapieën, boeken en andere omwegen proberen. Je kunt het geluk zoeken in geld, een auto of nieuwe schoenen. Je kunt je omgeving verwijten dat zij jou de kans niet geven. Maar dat werkt niet.

Wat je wel kunt doen, is de situatie erkennen zoals ze is. Niemand kan jou kwalijk nemen dat je in een dergelijke positie gekomen bent. Ook jij kan jezelf niets kwalijk nemen, je hebt immers niet bewust voor deze weg gekozen. Het is echter zoals het is en niet anders … nu tenminste. Ertegen vechten of jezelf of een ander iets kwalijk nemen heeft weinig zin. Ertegen vechten heeft juist een averechts effect. Het leidt af van wat je werkelijk doen moet: accepteer dat geluk in jezelf zit en dat jij geprogrammeerd bent om dat niet te zien. Meer hoef je in eerste instantie niet te doen.

Keuze en zelfsabotage

Zodra je werkelijk weet dat het geluk in jezelf zit, kun je ervoor kiezen dat geluk ook na te streven. Je moet dan wel op je hoede zijn. Je negatieve zelfbeeld is niet makkelijk uit te roeien en zal uit alle macht proberen je goede pogingen te saboteren. Je zult dan weer mislukking voelen en afwijzing van jezelf. Laat je daardoor niet ontmoedigen, dat hoort erbij. Als jij de keuze voor geluk gemaakt hebt, zal het geluk komen. Het begin is het moeilijkste en in dit geval misschien ook het pijnlijkste, omdat het extra pijnlijk is te denken dat er een uitweg is om vervolgens tegen een muur te lopen. Accepteer het, besef dat het zo is, maar dat het niet een muur is zonder deuren. Jij kunt, nadat je je wonden gelikt hebt, deze deuren openen en besluiten weer een stapje in de goede richting te doen. De aanhouder wint.

Er moet best veel gebeuren om uit je negatieve cirkel te komen, maar dat hoef je niet te zien als vervelend. Sterker nog, het is een persoonlijke groei, een spannend proces, met pijnlijke teleurstellingen, maar ook met glorieuze successen, met als doel: gelukkig worden, oftewel acceptatie van mijzelf!!

En dan

Zie hiervoor de volgende te publiceren artikelen in Leerwiki. Deze zullen onder andere gaan over en communiceren en omgaan met kritiek.