Onbewust gestresst
Brein
Mensen geloven dat de zaken waar ze zich niet bewust van zijn geen invloed op ze hebben. Maar het feit dat werknemers last hebben van burn-out en dat we vaak vreemd reageren op gebeurtenissen, maakt duidelijk dat het juist de onbewuste zaken zijn die invloed hebben. Dat is ook hoe ons brein werkt. Het grootste deel van de tijd is het onbewust actief en als er iets in beeld verschijnt dat bewust behandeld moet worden wordt het overgegeven aan ons bewustzijn.
Onbewust
Het menselijke brein is altijd actief. Zelfs als we slapen is ons brein actief. Een logisch gevolg van het feit dat de wereld groter is dan wat wij kunnen zien en ruiken. Maar ook eenvoudig te bevatten als je bedenkt dat we altijd aan het luisteren zijn, maar weinig bewust horen. Zelfs als we onze vingers in onze oren stoppen horen we nog steeds allerlei geluid, ook al is het stukken zachter.
Ons brein is dus altijd actief om ons te beschermen tegen onverwachte zaken. Een logisch gegeven als je bedenkt dat we afstammen van prooidieren. De prooidieren die zichzelf het beste wisten te beschermen kregen nakomelingen. Waardoor hun nakomelingen de eigenschappen kregen die hun voorouders beschermden tegen roofdieren. Vandaar dat ons brein nu constant actief is, zonder dat we ons daar bewust van zijn. Slechts als ons brein het echt nodig vindt dat we bewust ergens op reageren wordt het in ons bewustzijn gebracht. Zodat we een vlucht- of aanvalsplan kunnen maken. We zijn dus in een constante staat van alertheid, zonder dat we ons daar echt bewust van zijn. In de psychologie en medische wetenschap heet een langdurige verhoogde staat van alertheid tegenwoordig stress.
Stress
Nu kent ons brein een constante staat van alertheid, maar die stress wordt van twee kanten beïnvloed. De ene kant is onze omgeving. Door de informatie uit onze omgeving die binnenkomt via onze zintuigen en die onbewust beoordeeld wordt op bedreigingsniveau is onze alertheid van wisselend niveau. Het ene moment zijn we zwaar gestresst. Het volgende moment zitten we op ons basisniveau van alertheid. Dan als we ons ontspannen zakt ons niveau van stress onder het gemiddelde en schrikken we als we iets horen dat we niet verwachten. Zo zijn we de hele dag aan het schommelen als het gaat om alertheid. Er zijn zelfs momenten waarop onze alertheid volledig onderdrukt wordt, omdat we ons volledig concentreren op een taak die we leuk en uitdagend vinden.
Maar niet alleen onze omgeving veroorzaakt stress. Ook onze hogere breinfuncties, de neo-cortex met zijn fantasie en plannenmakerij veroorzaakt stress. Simpelweg door het maken van plannen of fantaseren kunnen wij ons stressniveau opjagen tot gevaarlijke hoogtes. Als we bijvoorbeeld nadenken over hoe onze baas zal reageren op ons werk en we er geen vertrouwen in hebben dat hij positief zal reageren stijgt onze stress.
Het gevolg van deze twee ingangen naar onze alertheid zorgt voor constante stress en als een gevolg daarvan ziektes.
Invloed
Toch denken wij dat wat onbewust is geen invloed op ons heeft. We geloven dat alleen de zaken waar we bewust mee bezig zijn of die we bewust ondergaan gevolgen voor ons hebben. We denken dat we geen last van stress hebben, omdat er niets is dat ons bewust angst aanjaagt. Maar het simpelweg denken dat je geen fouten mag maken of dat je baas boos op je zal zijn als je je werk niet goed doet, creëert een angstsignaal in ons lichaam dat constant actief is. We zijn constant alert en schrikken bij de minste of geringste onverwachte gebeurtenis of geluid.
Constante alerheid is dan ook zwaar vermoeiend, omdat ons lichaam voortdurend klaar staat om te vluchten of te vechten. De stresshormonen die door ons lichaam stromen zorgen voortdurend voor een toegenomen spierspanning en een constante afnamen van de suikers in ons lichaam, waardoor we het gevoel krijgen moe te zijn.
Angst
Hoewel we ons dus niet bewust zijn van onze constante staat van alertheid, blijkt het wel uit het feit dat steeds meer mensen steeds jonger last krijgen van burn-out verschijnselen. Was het dertig jaar geleden zo rond je veertigste of vijftigste dat je problemen kreeg die terug te voeren waren op stress. Tegenwoordig hebben dertigers en laat twintigers er last van.
Maar alertheid duidt op een constante aanwezige angst. Wat tegenwoordig wel logisch is, omdat we ook constant bezig zijn met de buitenwereld. Wat zullen mijn familie en vrienden van me denken? Wat zullen mijn collega’s en baas vinden? We willen zelfs weten wat er aan de andere kant van de wereld gebeurt ook al ondervinden we er geen enkele vorm van invloed van, behalve dat het ons angst inboezemt. Het gevolg is dat we eigenlijk voor alles bang zijn en voortdurend op onze qui vive. We zijn de hele tijd gestresst om het maar zo goed mogelijk te doen. Want onze grootste angst is om niet perfect te zijn in de ogen van anderen.
Oplossing
Het vreemde is wel dat we helemaal niet zo voortdurend in angst hoeven te leven en gestresst te zijn. Het begint met je bewust te worden van het feit dat menszijn betekent dat je niet perfect kunt zijn. Je kunt niet perfect zijn in je eigen ogen en niet in die van anderen. Maar de volgende stap is om je bewust te worden van alles wat stress bij je veroorzaakt. Een mogelijke aanpak daarvoor is het gebruik van
meditatie. Het voordeel van meditatie is zelfs dubbel. Je wordt bewust van wat stress veroorzaakt, maar je komt ook nog eens bewust tot rust. Door je simpelweg volledig te concentreren op bijvoorbeeld je ademhaling verlaag je tegelijkertijd je alertheidsniveau en kom je tot rust. Met als gevolg dat je ook nog eens rustiger kunt denken. Maar niet alleen meditatie werkt, ook flink sporten, waardoor je je lichaam uitput, dwingt je lichaam zich te ontspannen. Het verschil tussen sporten en meditatie is echter dat je zodra je weer genoeg energie hebt opgebouwd je lichaam weer naar het oude alertheidsniveau gaat. Terwijl bij meditatie het dan vaak voldoende is om je even op iets te concentreren om je te ontspannen.
Nog gezonder is het natuurlijk om zowel te mediteren als te sporten, bijvoorbeeld in de vorm van yoga.
Extra
Afbeeldingen
Via cepolina en via imageafter