Je fouten verbergen

Fouten

Kind verbergt zich achter eigen armen

We weten het allemaal fouten maken is menselijk. Toch zijn de meeste mensen liever voor hun idee foutloos dan toe te moeten geven dat ze fouten hebben of maken. Maar dat is eigenlijk al de eerste fout die we als mensen maken, we denken dat we fouten hebben. Alsof we een apparaat zijn dat niet werkt omdat er een fout aanzit. Maar het enige dat mensen hebben zijn onvolkomenheden. Eén van die onvolkomenheden is onze gewoonte om fouten te willen verbergen.

⬇ Index

Verbergen

We hebben dus geen fouten maar onvolkomenheen. Toch zijn we in de loop van de tijd onze onvolkomenheden als fouten gaan ervaren, alsof we een kapot of slecht werkend apparaat zijn. Het gevolg is niet dat we proberen om die fouten te repareren, maar we proberen ze te verbergen. Alsof dat kapotte apparaat wel zal werken als niemand weet dat het kapot is. Voordat verbergen hebben we een paar aardige trucs bedacht. Zo hebben we bijvoorbeeld de regel bedacht dat je alleen iets mag zeggen over de onvolkomenheden van anderen als je zelf geen fouten hebt. Even vergetend dat het juist het feit is dat we onvolkomenheden hebben waardoor we zien dat anderen ook niet perfect zijn. De regels dat je alleen als je perfect bent iets tegen een ander die fouten maakt mag zeggen hebben we verwoord in de zin:

“Wie zonder zonden is werpe de eerste steen!”

Een variant is:

“Als je niets positiefs kunt zeggen dan zeg je maar niets.”

Beide zinnen maken het echter onmogelijk voor de onvolkomene om te ontdekken welke onvolkomenheden hij of zij allemaal heeft. Maar daarnaast leiden beide regels ertoe dat mensen liever doen alsof ze perfect zijn, zodat ze anderen kunnen vertellen wat ze verkeerd doen. Maar dit is nog de meest simpele manier om onze onvolkomenheden te verbergen. Want als ik een ander niet mag aanspreken op het feit dat zijn onvolkomenheden mij pijn doen, hoe kan de ander dat dan weten als hij zelf plezier beleeft aan die onvolkomenheid. Zoals het voor iemand die op de rug van een ander zit altijd prettiger is dan voor degene die iemand op zijn rug draagt.

⬇ Index

Verbergen twee

Een veel gemenere vorm van onze eigen onvolkomenheden verbergen is de ander die ons op onze fouten wijst vertellen dat hij zelf ook fouten heeft. Waarna je het bekende welles/nietes spelletje kunt gaan spelen. Waarbij we vergeten dat de ander en wijzelf nu niets meer kunnen leren en niet meer kunnen werken aan onze onvolkomenheden. We vervangen namelijk onze zoektocht naar de verbetering voor de ruzie over wie de minste fouten heeft. Alsof alleen degene die het dichts perfectie benaderd anderen mag vertellen wat ze fout doen. Waarmee onze onvolkomenheid ‘niet tegen kritiek kunnen’ ons tegenhoudt om te leren met behulp van anderen.

⬇ Index

Verbergen drie

Een derde manier om onze onvolkomenheden te verbergen is het opstellen van regels voor wat fouten zijn. Dus als ik mensen voortdurend vertel dat ze fouten maken, zonder ze te helpen die fouten te verbeteren, dan is dat mijn onvolkomenheid. Maar als ik dan ga zeggen dat je moet werken aan je fouten omdat je anders fout bezig bent, dan verberg ik mijn eigen fouten achter de regels die ik maak. Mijn regels bieden mij namelijk de mogelijkheid om anderen aan te spreken, zonder ze te hoeven helpen met hun fouten. Ik vergeet echter dat ik nu degene ben die bepaald wat fout is, zonder dat de ander weet waarom. De ander heeft mij nu nodig om aan zijn onvolkomenheden te werken, want alleen ik kan zien wat de ander fout doet. Het zijn tenslotte mijn regels. Maar omdat ik de ander niet help met verbeteren kan hij zijn fouten niet verbeteren en kan ik hem blijven bekritiseren.

⬇ Index

Verbergen vier

Een variant op fouten verbergen drie is mensen vertellen dat je ze zult helpen. Dat impliceert natuurlijk dat jij weet wat precies goed of fout is en hoe je van fout naar goed komt. Dit noemen we ook wel de wijshied in pacht hebben. Of zoals de Engelstaligen dat zo mooi zeggen:

“Who died and made you king?”

De onvolkomenheid die we hier achter verbergen is dat we zelf denken te weten hoe het leven in elkaar zit voor onszelf en voor anderen. Met daarbij de onvolkomenheid in onze gedachtengang dat alleen wij dat kunnen weten en dat anderen niet kunnen weten wat wij weten. Wat leidt tot de onvolkomenheid dat we denken beter te zijn dan anderen en dus perfect moeten zijn. Wat natuurlijk een fout is omdat mensen nu eenmaal niet perfect zijn, maar fouten maken.

⬇ Index

Verbergen vijf

Al deze technieken van verbergen van onvolkomenheden verbergen echter niet alleen onze eigen onvolkomenheden, maar ook onze mogelijkheid om inzicht te ontwikkelen door van elkaar te leren. Daarnaast verbergt het het feit dat het onze onvolkomenheden zijn die het mogelijk maken om te leven. Zonder onvolkomenheden zou het leven een verzameling van perfecte handelingen zijn. Maar aan perfectie is geen plezier te beleven. Kijk maar naar het feit dat de meeste competitie winnaars na een aantal keer winnen niet meer de motivatie kunnen opbrengen om te blijven winnen. Het zijn juist de onvolkomenheden die het leven leuk maken. Het zijn de onvolkomenheden die het mogelijk maken om het leven te ervaren als iets dat waarde heeft. Het zijn de onvolkomenheden die ieder mensenleven uniek maken. Daarmee is natuurlijk niet gezegd dat je niet zou mogen werken aan het realiseren van perfectie. Maar dat moet dan wel in het begrip dat menselijke perfectie inhoud dat je onvolkomenheden hebt. Het gaat uiteindelijk dan ook niet om het realiseren van perfectie maar om het ervaren van het leven. Iets wat alleen kan als je fouten hebt. Want het is het contrast tussen goed en fout dat zichtbaar maakt dat we leven. Anders wordt het leven niets ander dan een reeks van zichzelf herhalende perfecte handelingen. Zoals het contrast tussen dag en nacht duidelijk maakt dat er weer een dag voorbij is en we morgen weer kunnen proberen om te werken aan onze onvolkomenheden. Zodat we de tijd kunnen nemen om na te denken over wat we gedaan en ervaren hebben. Of dat nu perfect was of niet.

⬇ Index

Conclusie

Hond die om een hoek kijkt

Mensen hebben nog veel meer oplossingen bedacht om hun onvolkomenheden te verbergen, dan wat ik hier heb opgesomd. Cultuur is bijvoorbeeld een collectieve manier om onze onvolkomenheden te verbergen. We verheffen ze namelijk gewoon tot vokomenheden, door te stellen dat iedereen zich zo moet gedragen. Het resultaat van het verbergen is echter dat we ons niet meer ontwikkelen en zelfs bang zijn om onze onvolkomenheden in ogenschouw te nemen. Met als gevolg dat we allerlei manieren hebben bedacht om onze onvolkomenheden te verbergen.

⬇ Index