Macht corrumpeert
Absolute macht
De Engelse Lord Acton, een historicus uit de negentiende eeuw, schreef ooit eens: Power corrupts, absolute power corrupts absolutely. Waarmee hij zoveel wilde zeggen als hoe sterk iemand ethisch ook mag zijn, hoe goed ook zijn morele besef, zodra hij de absolute macht krijgt gaan ethiek en moraal het raam uit. Dat wij Nederlanders dat enigzins beamen kun je zien aan ons gezegde: Het zijn sterke schouders die de weelde kunnen dragen. Waarmee we willen zeggen dat overvloed te vaak en bij te veel mensen leidt tot wangedrag. Want we weten allemaal hoeveel moeite we hebben om ons te gedragen als we winnen of als we ons rijker of beter voelen dan anderen.
Macht
Het principe van macht is dat anderen doen wat jij wilt. Tegenwoordig hebben we begrepen dat dat samenhangt met het feit dat anderen ervoor kiezen om te doen wat wij willen. Het is dus niet zo dat wij een bijzondere kracht of eigenschap hebben waardoor anderen doen wat wij willen. Dat betekent echter niet dat als anderen doen wat wij willen wij dit niet naar onszelf toerekenen. Het gevolg van macht is dan ook vaak dat wij gaan denken dat wij anderen kunnen laten doen wat wij willen. Waarbij we dan vaak de motivatie van de ander achter zijn keuze vergeten. Zo kiezen veel mensen ervoor om te doen wat anderen willen, omdat ze bang zijn voor hun eigen veiligheid of geen honger willen leiden. Of mensen zijn bang voor de afkeuring die hun omgeving zal uitspreken als ze zich niet gedragen zoals van hun verwacht wordt.
Macht is dus eigenlijk het gevolg van de keuzes die anderen maken op basis van hun eigen voorstelling van de toekomst als ze bepaald gedrag vertonen. Waarbij ze vervolgens ervoor kiezen om de wensen van anderen uit te voeren en niet hun eigen wensen na te streven. Of dat nu komt doordat de andere partij ons bedreigt of omdat wij denken dat als we niet doen wat de ander wil wij gevaar lopen, maakt niet uit.
Corruptie
Het probleem met macht is echter niet dat anderen doen wat wij willen, omdat zij ervoor kiezen. Het probleem met macht is dat wij denken dat ons gedrag gelegitimeerd wordt door het meegaande gedrag van anderen. Het gevolg is dan ook vaak dat wij ons eigen gedrag, ook als het nadelig is voor anderen, gerechtvaardigt vinden. Wat vaak weer leidt tot corruptie.
Waarbij corruptie het gedrag is dat we anderen die aan ons zijn overgeleverd verschillend behandelen afhankelijk van hoe zij ons behandelen. Zo zullen wij bijvoorbeeld iemand die ons extra geld toestopt of ons beloont met een leuk uitje naar een leuk vakantie oord eerder helpen of rechten geven die we anderen die dat niet doen niet geven. Corruptie is dus een speciale vorm van discriminatie op basis van voordelen die anderen ons bezorgen in plaats van op basis van uiterlijkheden.
Voor een deel wordt corruptie mogelijk gemaakt door het feit dat onze hersenen altijd instaat zijn om ons gedrag goed te praten. Bijvoorbeeld als iemand ons geld toestopt om sneller geholpen te worden of om ons minder goed onderzoek te laten doen. Dan rechtvaardigen we ons gedrag bijvoorbeeld door te zeggen dat we het geld nodig hebben voor de studie van onze kinderen. Of we zeggen tegen onszelf dat we het geld aan een goed doel zullen geven. Of we menen dat het maar goed is dat wij het doen, want als iemand anders de goedkeuring geeft dan mag de omkoper alles doen waar hij zin in heeft. Vaak vinden we van onszelf als corrupte dat wij de enige zijn die in een corrupte wereld voor een klein beetje goeds kunnen zorgen.
Macht corrumpeert
Als het gaat om de corrumperende werking van macht dan kun je echter twee vormen van corruptie zien. De ene vorm bestaat uit mensen die macht hebben, bijvoorbeeld omdat ze rijk zijn of geweld durven te gebruiken, die menen dat ze daarom mogen doen wat ze willen. De andere vorm bestaat uit mensen die macht hebben omdat anderen hun die macht hebben gegeven, bijvoorbeeld in de vorm van regels of omdat ze gekozen zijn tot volksvertegenwoordigers. Beide partijen worden echter als snel door die macht gecorrumpeerd. In het geval van de rijke of gewelddadige omdat hij of zij meent het recht te hebben om goed voor zichzelf te zorgen, ook als dat ten koste gaat van anderen. In het geval van de gereguleerde of gekozen machtige omdat hij of zij meent op die manier het beste te kunnen doen wat goed is voor anderen. Waarbij zij vaak ook nog menen dat zij de enige zijn die kunnen weten wat goed is voor anderen en dat zij daarom recht hebben op een extra beloning.
Conclusie
De reden dat macht dus corrumpeert is niet dat mensen zo graag corrupt zijn, maar dat we nog te vaak denken dat we geen rekening hoeven te houden met anderen. Waarbij we ook nog denken dat als anderen het niet goed vinden wat we doen ze ons wel zullen tegenhouden. Even voor het gemak vergetend dat anderen misschien wel zien dat we onze macht misbruiken, maar er om verschillende redenen niets van zeggen. Zo zullen er mensen zijn die het systeem in stand willen houden om er in de toekomst zelf voordeel van te hebben. Terwijl andere mensen er niets van zeggen omdat ze bang zijn voor de gevolgen als ze in opstand komen tegen corruptie.
De kunst is dan ook om te leren omgaan met macht, door niet te denken dat je meer mens bent omdat je macht hebt. Maar door je te beseffen dat macht iets is wat je gegeven wordt door andere mensen om die mensen te helpen.
Extra
Afbeeldingen
Index van koppen
Absolute macht
Macht
Corruptie
Macht corrumpeert
Conclusie
Extra
Afbeeldingen
Index van koppen