Wat onze verwachtingen met ons doen
Wat zijn verwachtingen
De dag van morgen bestaat alleen in onze gedachten, dus kunnen we er allerlei verwachtingen aan verbinden. Eigenlijk kunnen we aan alles wat in onze toekomst ligt verwachtingen koppelen. Dus wat zijn verwachtingen eigenlijk, maar vooral wat doen ze met ons.
Verwachtingen
Een simpele definitie van het begrip verwachting is:
Alles wat in de toekomst ligt en waar we over nadenken of fantaseren met het idee dat er iets positiefs of negatiefs uit kan voortkomen of gebeuren.
Nu zou ik ook nog even moeten definiëren wat toekomst, nadenken, fantaseren, positief, negatief, idee, voortkomen of gebeuren betekent, maar dat laat ik hier achterwege, omdat dat duidelijker wordt in de rest van het artikel. Waar het in deze definitie omgaat is dat verwachtingen zowel positieve als negatieve ideeën over de toekomst kunnen zijn.
Positieve verwachtingen
Een positieve verwachting is bijvoorbeeld ons idee dat onze verjaardag iets bijzonders en leuks zal zijn of dat we voor sinterklaas of kerst speciale en leuke cadeaus zullen krijgen. Vandaar dat we niet kunnen wachten tot we jarig zijn of tot het sinterklaas of kerst is. We verwachten iets positiefs, maar alleen als we positieve ervaringen hebben gehad in het verleden of als iemand ons iets positiefs verteld heeft.
Want iets dat je niet kent, daar heb je geen verwachtingen over. Als we dat wel hebben, dan is het eigenlijk geen verwachting te noemen maar een projectie of zoals dat zo mooi heet met een wetenschappelijke term een extrapolatie. Dan projecteren we onze kennis over een bepaalde situatie op een komende situatie waarvan we denken dat zij vergelijkbaar is. Zo kunnen we bijvoorbeeld positieve verwachtingen hebben van een vakantie in Thailand, omdat we goede ervaringen hadden tijdens een vakantie in Singapore. Of we hebben positieve verwachtingen van een vakantie in Singapore, omdat onze buurman vol lof en passie vertelt over zijn vakantie in Singapore.
Negatieve verwachtingen
Negatieve ideeën over een toekomstige gebeurtenis zijn een gevolg van negatieve ervaringen of negatieve verhalen van anderen. Als we gaan solliciteren bij een nieuwe werkgever, waar we iemand kennen die ons negatieve verhalen heeft verteld over de nieuwe werkgever, dan zullen we geen positieve verwachtingen hebben. Behalve natuurlijk als we zelf slechtere ervaringen hebben bij onze huidige werkgever.
De gevolgen van verwachtingen
Het punt met verwachtingen is echter niet dat het simpelweg droom ideeën of mooie of lelijke fantasieën zijn. Het punt met verwachtingen is, dat ze onze houding en dus ons gedrag beïnvloeden. Zo zorgen positieve verwachtingen ervoor dat we met een positieve houding en dus vriendelijk en aardig gedrag voor de dag komen. Terwijl negatieve verwachtingen ons een negatieve houding geven waardoor we afwachtend en teruggetrokken gedrag gaan vertonen.
Het gevolg van positieve of negatieve verwachtingen is dus dat we de wereld anders bekijken maar ook anders behandelen. Met als gevolg dat onze verwachtingen een wereld creëren die we misschien helemaal niet wilden creëren.
Een voorbeeld uit onderwijs onderzoek
Een voorbeeld van dit effect is een onderzoek in het onderwijs naar het effect van verwachtingen van leerkrachten op hun gedrag jegens leerlingen. Het bleek mogelijk leerkrachten positief gedrag te laten vertonen, door hun aan het begin van het jaar positieve verwachtingen te geven van bepaalde gewone leerlingen. Dat werd simpelweg bereikt doordat de onderzoekers zeiden dat uit onderzoek was gebleken dat de genoemde leerlingen de beste leerlingen waren van de klas. Vervolgens behandelden de leerkrachten de leerlingen anders. De leerkracht stelde ze vaker vragen, ze kregen meer oefenstof en de leerkracht was sneller bereid om vragen van deze positief gewaardeerde leerlingen te beantwoorden. Met als gevolg dat deze gewone leerlingen, plotseling echt de betere leerlingen van de klas werden. Terwijl ze het jaar daarvoor helemaal niet iets bijzonders hadden gepresteerd. Maar dit is niet het enige voorbeeld te noemen van onderzoek dat bewijst dat onze verwachtingen belangrijk zijn.
Nog een voorbeeld
oplossingsgerichte psychologie gebaseerd. Als ik namelijk een positieve ervaring uit het verleden met iemand, waar ik altijd moeilijk mee samenwerk, neem om mijn houding te bepalen tegenover die persoon, dan zal de samenwerking natuurlijk veel makkelijker zijn. Het zal in ieder geval makkelijker gaan dan wanneer ik denk dat het deze keer ook wel moeilijk zal zijn om met iemand samen te werken. Of als ik mezelf voorstel dat in een toekomstige gebeurtenis al mijn problemen op mijn werk zijn opgelost, dan zal mijn houding en gedrag tegenover mijn werksituatie veranderen. Met als gevolg dat mijn problemen op het werk minder worden of zelfs helemaal verdwijnen.
Conclusie
Onze verwachtingen kunnen positief of negatief zijn. Maar wat verwachtingen vooral zijn, zijn ideeën over toekomstige situaties gebaseerd op ervaringen uit het verleden of verhalen van anderen over vergelijkbare situaties. Of onze verwachtingen positief of negatief zijn hangt dus af van onze ervaringen of de verhalen die we gehoord hebben. Vervolgens zorgen die verwachtingen dat we met een positieve of negatieve houding aan de situatie beginnen, waardoor de situatie vervolgens positief of negatief uitpakt en beoordeeld wordt.
Maar het feit dat we positieve of negatieve verwachtingen kunnen hebben ten aanzien van een situatie maakt ook duidelijk waarom we positief verrast of negatief teleurgesteld kunnen zijn. We hadden gewoon iets anders verwacht.