Mijn eigen waarde

Er is maar één waarde

Vergelijken

Zodra mensen met het waarderen van zichzelf of anderen beginnen is dat altijd gebaseerd op externe normen. Of we vergelijken onszelf met anderen, bijvoorbeeld onze vader of moeder . Of we hanteren schijnbaar objectieve normen als: “Wie rent het hardst op de honderd meter?” Waarbij we voor het gemak vergeten dat er heel veel mensen niet mee rennen, die misschien wel harder hadden kunnen rennen. Maar klopt dat wel dat eigenwaarde van buitenaf bepaald kan worden.

¥ Index

Eigenwaarde

Het gouden ei

Wat is dat nu eigenlijk eigenwaarde? Letterlijk zegt het woord zoiets als:

“Ik bepaal zelf mijn waarde.”

Je kunt je vervolgens afvragen of dat nu wel nodig is, dat je zelf je waarde bepaalt. Want waarom moet je waarde hebben? Wat is het nut van die waarde? Zeker als je bedenkt dat ieder mens gelijk is als het gaat om zijn behoeftes en zijn kwetsbaarheid. Helemaal als je bedenkt dat ieder mens gelijkwaardig is, we worden tenslotte niet met een portemonnee geboren of met de vaardigheid om te kunnen praten vanaf dag één. We kunnen ook niets wat we in de loop van ons leven materieel hebben opgebouwd meenemen in ons graf. Zoals dat zo mooi heet:

“Een doodshemd heeft geen zakken.”

Blijkbaar zijn wij mensen dus niet veel waard als het gaat om de fysiek wereld.

¥ Index

Adviezen

Maar gelukkig zijn er allerlei adviezen over hoe je je eigenwaarde kunt verhogen. De belangrijkste daarbij is het aannamen van een positieve houding tegenover jezelf. Hoewel je je kunt afvragen wat dan de norm is die je moet hanteren tegenover jezelf om jezelf als positief te kunnen beoordelen. Vervolgens komt dan de vraag op:

“Wanneer is iets positief?”

Of de vraag:

“Welke norm moet ik hanteren om te bepalen of iets positief is?”

Zeker als je je bedenkt dat veel van wat wij negatief noemen, naderhand vaak positieve effecten blijkt te hebben. Terwijl veel van wat wij positief noemen, negatieve gevolgen heeft.

¥ Index

Bestaan

Maar je kunt je ook afvragen of er wel een norm is, op basis waarvan je jezelf kunt beoordelen. Want wat is dan de waarde van een mens, als hij of zij pas waarde krijgt als hij of zij voldoet aan een norm. Het is alsof je zegt dat mens zijn niet voldoende is. Je moet meer zijn dan een mens. Maar hoe kan een mens meer zijn dan zichzelf.

¥ Index

Meer mens zijn

Een norm hanteren om jezelf te beoorden op je menszijn, om te kijken of je meer mens bent of meer dan een mens bent, is dus niet de manier om je eigenwaarde op te krikken. Het is alsof je een kat vraagt meer te zijn dan een kat. Het vreemde is, dat we dat niet doen. We vragen dieren zelden meer te zijn, dan ze zijn. Al die dieren die kunstjes kunnen laten zien, laten vaak alleen

Kat

maar kunstjes zien die ze eerst uit zichzelf hebben laten zien en die mensen daarna door beloning en training hebben versterkt. Het kunstjes is dus eigenlijk geen kunstje, zoals een kind dat viool speelt geen kunstje vertoont.

¥ Index

Meer waarde

Eigenwaarde is dus iets wat los staat van een norm, zeker als het om ons menszijn gaat. Toch doen allerlei mensen alsof er verschillende kwaliteiten mensen zijn. Waarbij de ene mens beter is dan de andere. Alsof er hele en halve mensen bestaan. Zoals vrouwen jarenlang tweederangs burgers waren in Nederland en dat in sommige religies nog steeds zijn. Of we doen alsof mensen die extravert zijn beter zijn dan mensen die introvert zijn. Wat we ook nog wel willen doen is mensen die zich op het geestelijke richten beter vinden dan mensen die zich op het lichamelijke richten. Maar hoe kan het dat die tweederangs burgers zich vervolgens een lagere eigenwaarde moeten toekennen. Waarom mag je jezelf niet als heel waarderen terwijl anderen je maar half waarderen? Waarom moet je je eigenwaarde laten bepalen door anderen? Zeker als je bedenkt dat we allemaal op dezelfde manier aan dit leven beginnen, als een zaad- en eicel die samen moeten komen om een volwaardige cel te worden.

Hoe kan onze eigenwaarde dan bepaald worden door anderen of door de normen van anderen?

¥ Index

Waardevol

Steen

Als je kijkt naar het feit dat ieder mens op dezelfde manier begint en toch uniek is, dan zou eigenlijk de conclusie moeten zijn dat ieder mens zijn waarde zelf moet bepalen. Want net zoals de ene steen niet meer waard kan zijn dan de andere steen, zo kan de ene mens niet meer waard zijn dan een ander mens. Die stenen krijgen pas waarde als wij ze waarde geven. Maar zelfs dan nog moet iedereen het er mee eens zijn dat die stenen waarde hebben. Waarbij stenen vaak pas waarde krijgen als we ze kunnen gebruiken. Maar mensen zijn geen stenen, dus je kunt ze als groep geen waarde toekennen, want dan verlaag je ze tot stenen, die pas waarde krijgen als ze functioneel zijn. Maar mensen kunnen zichzelf dus ook geen waarde toekennen op basis van hun functionaliteit, want onze waarde zit in ons menszijn en niet in wat we doen.

Ieder mens is dus waardevol, omdat hij vol waarde is, omdat hij mens is. Mijn eigenwaarde is dus mijn menszijn. Of zoals Jezus dat wat ingewikkeld zei:

“Heb uw naaste lief gelijk uzelf.”

Iets wat je op twee manieren kunt uitleggen:

“Hou van jezelf en hou van je naaste.”

of:

“Hou van je naaste zoals je van jezelf houdt.”

¥ Index

Conclusie

De eigenwaarde van een mens is dus aan ieder mens persoonlijk om te bepalen. Er is ook geen externe norm waarmee je als mens je eigenwaarde kunt bepalen. Als je wel een externe norm zou hanteren om je eigenwaarde te bepalen, dan is het eigenlijk geen eigenwaarde maar andermans waarde die je bepaalt.

Maar dat betekent letterlijk dat eigenwaarde losstaat van wat anderen van je vinden en dat je eigenwaarde losstaat van wat anderen van je kunnen zien of wat je voor anderen doet. Eigenwaarde is dus iets wat je zelf bepaald aan de hand van het feit dat je mens bent. Het feit dat je mens bent bepaald dus je eigenwaarde.

¥ Index