Wat is borderline
Inleiding
Borderline is een persoonlijkheidstoornis volgens de criteria van het DSM IV. Welke symptomen horen bij Borderline? Wanneer krijg je zo'n diagnose? Hoe vaak komt het voor? Wat betekent dit voor je dagelijkse functioneren? Hulpverlening of toch niet?
Symptomen
Het DSM IV model definieert negen symptomen:
- Verlatingsangst
- Instabiele relaties
- Instabiel zelfbeeld, negatieve eigenwaarde, zwart/wit denken
- Impulsief op meerdere terreinen, minimaal twee
- Wisselend(e) stemmingen, gedachten en gedrag
- Chronische gevoelens van leegheid
- Zelfdestructief gedrag: Bijvoorbeeld automutileren en/of zelfmoord
- Problemen met het reguleren van gevoelens van woede
- Paranoïde ideeën in stresssituaties en dissociatieve verschijnselen
Iemand met borderline is niet stabiel in het gevoelsleven. Het voelen staat weer in sterke verbinding met doen of niet kunnen doen. Deze instabiliteit betreft een aantal aspecten in het leven waar de problemen te ondervinden zijn. Vooral in relaties, werk en/of studie ervaart iemand met Borderline een moeizaamheid. Vandaar dat het betrekking heeft op een stoornis in je persoonlijkheid omdat je vaak in conflict met je zelf bent over je eigen karakter, de relaties met mensen om je heen en het vasthouden aan een studie en/of een baan.
Diagnose
Als je minimaal aan vijf van de negen symptomen voldoet, kun je gediagnosticeerd worden als Borderliner.
De te volgen weg begint doorgaans bij de huisarts. Afhankelijk van de werkwijze van je huisarts vertel je de problemen waar je tegenaan loopt of je zet het op papier. De huisarts verwijst je door zodat je getest kunt worden. Dit kan bijvoorbeeld plaats vinden in een ziekenhuis op de afdeling Psychiatrie. Je krijgt een intakegesprek en vervolgens een afspraak om allerlei testen te komen maken. Aan de hand van de intake en het resultaat van de testen bepaalt de psychiater of de diagnose Borderline is.
Een diagnose hoeft niet zo eenduidig uit te pakken. Een combinatie diagnose komt geregeld voor. Zoals Borderline met een dhysthyme stoornis. Of Borderline kenmerken met ADHD.
Cijfers
In Nederland zijn ongeveer 100.000 mensen met borderline. Dit is een schatting omdat de hulpverlening deze psychiatrische stoornis niet altijd als zodanig herkent.
De meest algemene oorzaken hiervoor zijn:
- overlappingen met andere stoornissen
- wel borderline kenmerken, geen borderline
Uitleg:
Symptomen en kenmerken komen per stoornis in een bepaalde mate voor. Sommige vergelijkbare symptomen en kenmerken zie je bij diverse stoornissen. Dat maakt het lastig te bepalen om welke stoornis het gaat. Zo kan het gebeuren dat psychiaters hierin van mening kunnen verschillen of het daadwerkelijk om Borderline gaat. Op die manier ontstaan ook de eerder genoemde combinatie diagnoses.
Bij wel Borderline kenmerken maar geen Borderline zijn een aantal kenmerken van Borderline aanwezig. De mate waarin is echter niet voldoende om het volgens het DSM model te diagnosticeren als Borderline.
Onder opgenomen mensen met een verslaving heeft 5 tot 22% borderline. Onder psychiatrische patiënten 6 tot 63%. De cijfers lopen ver uit elkaar omdat de manier van diagnosticeren verschilt.
Dagelijks functioneren
Het zal duidelijk zijn dat deze kenmerken je dagelijks leven beïnvloeden. De manier waarop je denkt, voelt en doet hebben invloed op je werk, je functioneren en je relaties.
Iemand met Borderline heeft moeite net zo goed te functioneren als iemand zonder stoornis. Een borderliner moet harder werken aan de aspecten van zijn leven omdat er allerlei belemmeringen en obstakels zijn. Stress situaties hebben veel negatieve invloed. Ze zijn een gevaar omdat iemand met Borderline daar slechter mee om kan gaan. Zaken die stress veroorzaken hakken er hard in. Het veroorzaakt een extra bemoeilijkt functioneren en zo kan een neerwaartse spiraal ontstaan. Hulp is mogelijk en veel mensen met (sluimerende) Borderline komen vroeg of laat in de hulpverlening terecht.
Hulpverlening
Mensen die Borderline hebben, komen bijvoorbeeld na een zelfmoordpoging in aanraking met hulpverlening. Als je in het ziekenhuis belandt na een overdosis pillen, ga je daarna vaak naar een (open) instelling. Je bent niet verplicht daar te blijven. Niet iedereen met Borderline hoeft opgenomen te worden. Een instelling hoeft zeker niet standaard een geijkte oplossing te zijn. Het hangt van de zwaarte van de problematiek af en hoe je leven verloopt.
Als je in de hulpverlening belandt, zijn er verschillende vormen van behandeling:
- Ambulant
- Deeltijd
- Opname
- Cursussen
Je hebt het recht zelf je hulpverlening traject uit te stippelen. Het nadeel hiervan is dat behandelingen vaak standaard pakketten zijn. Mensen zijn meestal niet standaard, vooral niet bij deze problematiek en het kan dat geen passend traject voor handen is. Je hebt dan ook het recht je niet te laten behandelen. Hou hierbij de mate van kunnen functioneren in gedachten. Functioneer je redelijk, probeer dat in stand te houden. Hulpverlening is in die gevallen niet noodzakelijk. Je zoekt alleen hulp als je niet meer naar behoren in jouw situatie kunt functioneren.
Medicijngebruik is een optie die in veel gevallen vroeg of laat aan de orde komt. Dat werkt vaak het beste in combinatie met een behandeling. Soms is alleen medicijngebruik voldoende om je leven weer onder controle te krijgen.
Je kunt ook losse cursussen volgen om te leren omgaan met bepaalde zwakke aspecten van je persoonlijkheid. Op die manier kun je zelf bepalen waaraan je moet werken met hulp en wat je zelf op kunt lossen.
Belangrijk om te onthouden
Alleen een professional zoals een psychiater of gecertificeerde psycholoog kan een (juiste) diagnose stellen. Laat je testen als je het vermoeden hebt aan minimaal vijf van de negen symptomen te voldoen. Neem contact op met je huisarts. Deze kan je verder helpen hiermee.
Mijn andere artikelen over Borderline
De geschiedenis van Borderline