Wat zijn de oorzaken en gevolgen van obesitas

Inleiding

Nederland en België zijn landen met een relatief hoge welvaart. Het overgrote deel van de bevolking heeft bijvoorbeeld voldoende toegang tot verschillende soorten voedsel. Dit is heel mooi natuurlijk, maar het heeft ook een negatieve kant. Er zijn namelijk steeds meer mensen die te veel ongezond voedsel kopen en eten. Het aantal mensen met obesitas groeit daardoor gestaag. Maar wat zijn nou eigenlijk precies de oorzaken en gevolgen van die aandoening?

Wat is obesitas

Obesitas is een moeilijkere naam voor zwaarlijvigheid. Bij deze aandoening heeft een persoon een overmatige hoeveelheid vet in zijn of haar lichaam. De persoon wordt hierdoor vaak veel te zwaar. Obesitas kan een gevaar vormen voor de gezondheid. Door de steeds betere toegang tot (ongezond) voedsel, lijden wereldwijd steeds meer mensen aan obesitas. Sommige artsen noemen obesitas zelfs een epidemie. Ook onder kinderen is obesitas een groot probleem. In de periode 1997 – 2004 is het aantal kinderen met overgewicht namelijk ruim verdubbeld. De Overheid doet haar best om obesitas te bestrijden, maar aan de cijfers is nog geen succes van deze acties af te lezen. Nog steeds zou zo’n 10% van de bevolking obesitas hebben. In de Verenigde Staten van Amerika is het probleem nog groter dan in Nederland. Volgens recente schattingen zou maar liefst 30,6% van de bevolking, dat zijn ruim 85 miljoen mensen, aan zwaarlijvigheid lijden.

Oorzaken

Er zijn verschillende factoren die meehelpen aan het ontstaan van obesitas. Een eerste is de aanleg voor obesitas. Risico op zwaarlijvigheid is namelijk genetisch bepaald. Wanneer je ouders te dik waren, is de kans groter dat ook jij later te maken krijgt met overgewicht. Obesitas is vaak echter niet alleen maar aan je genen toe te schrijven. Ook je eigen gedrag bepaalt voor een groot deel de hoeveelheid vet die je met je mee moet dragen. Zo zorgt te weinig lichaamsbeweging ervoor dat te weinig vet wordt verbrand. Als je dan ook nog eens onregelmatig en te ongezond eet, is gewichtstoename al gauw het logische gevolg. Beter gezegd: komt er meer vet bij dan je verbrandt door beweging, dan word je dikker. Ongebruikt vet wordt namelijk opgeslagen in je lichaam.

Er zijn echter ook oorzaken voor obesitas te vinden waarbij de ‘’schuld’’ voor het probleem niet direct naar de persoon zelf toegeschoven kan worden. Er kan namelijk ook een lichamelijk probleem aanwezig zijn, zoals een fout in je hormoonhuishouding. Ook kunnen bepaalde medicijnen ervoor zorgen dat je dikker wordt. Voorbeelden hiervan zijn antidepressiva en corticosteroïden (bijvoorbeeld ontstekingsremmers).

Gevolgen

Wellicht kun je je indenken dat het hebben van overgewicht niet heel erg gezond is voor je lichaam. Je lichaam kan namelijk niks met die overmatige hoeveelheid vet en daarom kan het ook erg belastend zijn voor je lichaam. Een ernstig gevolg van obesitas kan vroegtijdig overlijden zijn. Bij mensen met obesitas zou het volgens onderzoek drie keer zo waarschijnlijk zijn om jong te overlijden dan mensen zonder obesitas. Dat komt doordat bij te dikke mensen het bloed meer vet bevat. De kans is groot dat dit vet wordt tegen de randen van de bloedvaten waardoor de kans op bijvoorbeeld een hartinfarct significant groter wordt. Ook hebben mensen met obesitas vaker een te hoge bloeddruk.

Verder staat vast dat obesitas de kans op colonkanker vergroot. Dat is een kanker in een deel van de dikke darm. Het eventuele verband met andere kankers is nog niet aangetoond. Een andere ziekte waar zwaarlijvige mensen meer kans op hebben, is diabetes type 2. 60 tot 90 procent van de mensen met deze aandoening is te zwaar. Verder ontstaat door het teveel aan vet vaak schade aan de gewrichten, worden de ‘’slachtoffers’’ kortademig of ze krijgen een slaapapneu. Hierbij stopt een mens tijdens zijn slaap een paar seconden met ademen. Dit kan leiden tot onder andere hartklachten, oververmoeidheid en prikkelbaarheid. Tenslotte is obesitas ook psychisch gezien erg zwaar. Te dikke mensen worden vaak vreemd aangekeken, buitengesloten of beledigd.

Behandeling

Gelukkig is obesitas niet een aandoening waar een patiënt zijn gehele leven last van hoeft te hebben. Er zijn verschillende behandelmethodes die een persoon kunnen helpen afvallen. Dit is echter vaak wel een erg zwaar proces, zowel fysiek als mentaal.

Een persoon met zwaarlijvigheid moet tijdens het afvalproces altijd onder begeleiding staan van een dokter. Deze arts kan precies uitleggen wat voor een patiënt de beste manier is om af te vallen. Bijvoorbeeld hoeveel er gesport moet worden en wat de desbetreffende persoon op een dag moet eten. Ook geeft de dokter een streefgewicht aan. Vaak is ook psychologische begeleiding noodzakelijk om een persoon te helpen goed af te kunnen vallen. Sommige mensen zijn namelijk te dik omdat ze uit verdriet of verveling heel erg veel gaan eten. Een psycholoog kan ervoor proberen te zorgen dat de patiënt niet meer uit verdriet of verveling gaat eten maar deze gevoelens op een andere manier uit. Een andere taak van een psycholoog is vaak om er voor te zorgen dat de patiënt weer eer positief zelfbeeld krijgt, dat de persoon weer van zijn of haar lichaam gaat houden.

Sommige mensen kiezen voor een ingrijpende operatie om te kunnen afvallen. Ze laten bijvoorbeeld een maagband plaatsen. Hierdoor kan de maag nog maar hele kleine beetjes voedsel aan en zal een persoon eerder stoppen met eten. Ook na het afvalproces kan een persoon ervoor kiezen onder het mes te gaan om overtollige huid te laten verwijderen.

Conclusie

Obesitas ofwel zwaarlijvigheid is een aandoening waarbij een man of vrouw te veel vet in het lichaam heeft en daardoor dus te dik is. Deze aandoening kan genetisch bepaald zijn, maar ook door het gedrag van de persoon zijn ontstaan. Te veel suikers eten, te weinig bewegen of het gebruik van bepaalde medicijnen zijn risicofactoren. De gevolgen van obesitas kunnen ernstig zijn: vroeg overlijden, diabetes, slaapapneu en ga nog maar even door. Het behandelproces van een obesitaspatiënt duurt vaak lang en is zwaar.

Bronnen afbeeldingen: Wikimedia Commons, Jacob Windham