De schijf van vijf
De Schijf van Vijf voor gezonde voeding
Wie kent hem niet? De Schijf van Vijf!
De Schijf van Vijf is gemaakt als hulpmiddel voor gezonde voeding. Het is een schijf of een cirkel die is opgedeeld in vijf vakken waaruit je elke dag zou moeten eten. Ook geeft de grote van het vak aan hoeveel je moet eten uit dat bepaalde vak. Zo moet je meer eten uit het vak groente en fruit dan uit het vak wat vooral producten met vetten bevat. Daarnaast staan er regels binnenin de Schijf van Vijf.
Lees hier alles wat je moet weten over de Schijf van Vijf!
Wanneer is de Schijf van Vijf ontstaan
De Schijf van Vijf stamt uit het jaar 1953 en is ontworpen door het Voorlichtingsbureau voor de voeding in Nederland. Sinds het jaar 2000 is dit het Voedingscentrum geworden. In andere landen is de Schijf van Vijf minder bekend en wordt gebruikt gemaakt van voedingspiramides. Binnenin de Schijf van Vijf staan vijf regels ofwel aanbevelingen voor gezonde voeding.
De vijf groepen voedingsmiddelen uit de Schijf van Vijf
De Schijf van Vijf bestaat uit vijf groepen;
- Groente en fruit, deze groep levert voornamelijk vitamines, zoals vitamine C en foliumzuur en mineralen, zoals kalium. Daarnaast leveren groente en fruit vezels wat bevorderlijk is voor de darmwerking.
- Brood, pasta en peulvruchten, welke met name koolhydraten leveren. De koolhydraten gebruikt het lichaam als brandstof. Daarnaast levert deze groep wat vezels en eiwitten.
- Zuivel, vlees, vis, ei en vleesvervangers. Deze groep levert met name eiwitten. Eiwitten zijn de belangrijkste organische bouwstof voor het lichaam. Verder levert deze groep mineralen, zoals calcium en ijzer.
- Vetten en olie. Spreekt voor zich, deze groep levert met name vetten. Deze worden gebruikt als brandstof, maar ook als bouwstof, denk daarbij aan de opbouw van membranen van cellen. En als laatst, niet geheel onbelangrijk, kun je door vetten de vitaminen A, D en E opnemen, want deze zijn niet oplosbaar in water.
- Water. Veel drinken, want water is de belangrijkste anorganische bouwstof van het lichaam, dat voor 66% uit water bestaat.
De regels binnenin de Schijf van Vijf
Binnenin de Schijf van Vijf staan vijf regels, die het eten van gezonde voeding makkelijker maken.
Deze regels zijn;
- Eet gevarieerd.
- Eet niet teveel en beweeg.
- Gebruik minder verzadigd vet.
- Eet veel groente, fruit en brood.
- Ga veilig met voedsel om.
Deze regels vragen om de nodige toelichting.
Gevarieerd eten houdt in dat je uit elk vak eet. Dus niet de hele dag brood eten of fruit, juist de combinatie van de verschillende vakken is gezond.
Eet niet teveel, voorkomt dat je dik wordt of in gewicht toeneemt. Door te bewegen verbruik je meer energie en blijf je in balans. Het Voedingscentrum heeft aanvullende richtlijnen voor de hoeveelheden die per dag gegeten mogen worden.
Verzadigde vetten zijn ongezond. Ze zorgen voor een hoger cholesterolgehalte en uiteindelijk aderverkalking. Onverzadigde vetten zijn wel goed voor je. Je kunt dit onthouden met behulp van het volgende ezelsbruggetje; O = ok. Kies dus vooral producten met onverzadigde vetten erin, zoals 20+ kaas in plaats van 48+ kaas. Ook kun je kiezen voor halvarine in plaats van roomboter.
Veel groente, fruit en bruin brood zorgen voor vele vezels, die nodig zijn om je darmen in goede conditie te houden. Ze verminderen obstipatie en zorgen voor een regelmatige stoelgang.
Veiligheid en hygiëne van voedsel
De laatste regel uit de Schijf van Vijf gaat eigenlijk over besmetting en hygiëne. Bijvoorbeeld als je rauwe kip aan het snijden bent, mag je niet met hetzelfde mes later de groente schoonmaken of dezelfde vieze snijplank gebruiken. Deze is dan besmet met bacteriën,waardoor een zogeheten kruisbesmetting tussen producten kan optreden.
Daarnaast dien je je handen te wassen na een toiletbezoek en het eten goed te verhitten. Soep moet je juist snel af laten koelen omdat bacteriën anders gifstoffen kunnen produceren. Deze giftige stoffen blijven vervolgens aanwezig, ook al kook je de soep de volgende dag.
Tot slot
De Schijf van Vijf is een vrij duidelijke schijf met daarin richtlijnen voor gezonde voeding. Ook de regels die in de schijf staan geven aan wat je moet eten en hoe je moet leven. Deze regels zijn makkelijk toepasbaar in het dagelijks leven, wat deels het succes van de Schijf van Vijf verklaart.
Wil je meer lezen over wat er gebeurd als je niet veilig met voedsel om gaat? Lees dan verder in; Wat te doen bij voedselvergiftiging.