Antioxidanten

Recent onderzoek naar antioxiderende suplementen in de vorm van pillen heeft tegenstrijdige resultaten opgeleverd, maar één ding is zeker: het is verstandig om veel produkten te eten die rijk zijn aan antioxidaten zoals felgekleurde groente en fruit. Onderzoek toont aan dat de redenen hiervoor toenemen naarmate men ouder worden. Iedereen van ons heeft ten alle tijden zowel antioxidanten als vrije radicalen in het lichaam. Sommige antioxidanten worden aangemaakt door het lichaam zelf, terwijl we anderen van onze diëten moeten krijgen door hoge antioxidante voedingsmiddelen te eten. Onze lichamen produceren ook vrije radicalen als bijproducten van cellulaire reacties. Bijvoorbeeld, de lever produceert en gebruikt vrije radicalen om het lichaam te ontgiften, terwijl witte bloedcellen vrije radicalen sturen om bacteriën, virussen en beschadigde cellen te vernietigen.

Wat zijn de feiten en wat is de hype ?

Er zijn honderden studies die groenten en fruit die veel oxidanten bevatten in verband brengen met een kleinere kans op hartaandoeningen, kanker en tal van andere ziekten. Maar waarom is het eten van groenten en fruit zo gezond? Komt dat door specifieke stoffen die in plantaardige produkten voorkomen of is het een speciale combinatie van voedingstoffen? Of eten mensen die veel groente en fruit eten minder vlees of krijgen ze over het algemeen minder calorieen binnen ?

Instabiliteit: Vrije radicalen

Hoe dan ook, de antioxidantentheorie vraagt om meer onderzoek. Net zoals een brandend vuur zuurstof nodig heeft, heeft ook iedere cel in ons lichaam een constante toevoer van zuurstof nodig om energie uit verteerd voesel te halen. Zuurstofverbruik heeft echter een prijs: er komen vrije radicalen vrij. Dat zijn onstabiele moleculen die gezonde cellen kunnen beschadigen. Vrije radicalen zijn zeer reactief omdat ze een ongepaard electron bevatten. Electronen behoren het liefst tot een paar. Deze vrije radicalen gaan dus op zoek naar een molecuul waarvan ze een electron kunnen stelen. Vervolgens gaat het moleculaire slachtoffer op zoek naar een electron om in dt tekort te voorzien.

Dit leid tot een kettingreactie in het lichaam waardoor er nog meer vrije radicalen ontstaan. Een molecuul dat op deze manier electronen is kwijtgeraakt wordt geoxideerd genoemd. Hoewel alle gezonde cellen kleine hoeveelheden vrije radicalen vormen, kunnen diverse factoren de vorming van vrije radicalen in het menselijk lichaam bevorderen, zoals zonlicht en x-stralen, sigarettenrook, alcohol, en millieuverontreinigende stoffen.

Stabiliteit: Antioxidanten

Een overmaat aan vrije radicalen kan DNA en ander genetisch materiaal beschadigen. Het immuunssteem van het lichaam probeert deze gemuteerde cellen te vernietigen, net zoals het lichaamsvreemde organismen bestrijdt. Naarmate men ouder wordt werkt dit mechnisme steeds slechter en wordt het lichaam gevoeliger voor schade door vrije radicalen.

Antioxidanten zijn moleculen die vrije radicalen stabiliseren en schade voorkomen die deze zouden kunnen veroorzaken. Onderzoekers hebben honderden oxidanten in ons voedsel ontdekt, waaronder vitamine C en E, selenium en carotenoiden, zoals betacaroteen. Er zijn vele andere fytochemicalien.

Zonder de neutraliserende werking van antioxidanten kunnen vrije radicalen cellen na verloop van tijd onherstelbaar beschadigen.

Gevolgen supplementen

Het effect van antioxiderende supplementen op de gezondheid is minder duidelijk. Hoewel de onderzoeken doorgaan, hebben recente, grootschalige klinische studies tegenstrijdigheden opgeleverd. Bij verschillende klinische onderzoeken de laatste 10 jaar naar effecten van antioxidanten op kanker, varieerden de resultaten van minder gevallen van maagkanker tot een mogelijke toename van longkanker.

Een rapport over meer dan 25 onderzoeken naar het gebruik van antioxidanten om de kans op kanker en hartkwalen te beperken, kwam men tot het besluit dat mensen die antioxiderende supplementen slikken om hartkwalen te beperken en kanker te voorkomen, in feite dure urine produceren. Het is gebleken dat vitamine E geen gezondheidsvoordelen biedt aan mensen met hart en vaatziekten en dat betacaroteensupplementen het risico in feite vergroten. 

Tot slot: Een laatste gedachte op antioxidanten en hoge antioxidant voedingsmiddelen

Antioxidanten onderdrukken oxidatie in het lichaam, ook wel vrij radicale schade genoemd, die verbonden is aan stress. We krijgen de meeste antioxidanten van onze diëten, die helpen bij het tegengaan van effecten van een ongezonde levensstijl, zoals versnelde veroudering, beschadigde of gemuteerde cellen, gebroken weefsel in de huid of ogen, de activatie van schadelijke genen binnen DNA en lage immuniteit. Enkele opmerkelijke hoge antioxidante voedingsmiddelen, kruiden en supplementen omvatten bladgroene groenten, artisjokken, cacao, wilde bessen, groene thee, kaneel, kruidnagel, zee groenten zoals kelp, spirulina, quercetine of luteïne supplementen, en essentiële oliën zoals lavendel en wierook.