Hoe verloopt een bestraling

Een bestraling

Kanker is een gevreesde maar, helaas, vrij vaak voorkomende ziekte. Door de jaren heen zijn er meerdere behandelingen ontwikkeld die kanker kunnen verminderen of zelfs helemaal genezen. Radiotherapie is een van deze behandelingen. Deze behandeling wordt ook wel een bestraling genoemd. Maar wat is een bestraling precies en hoe verloopt deze behandeling.

Wat is een bestraling?

Een bestraling is een behandeling door middel van straling. Er zijn drie verschillende soorten straling die kunnen worden gebruikt.

Röntgenstraling. Dit is dezelfde straling die voor röntgenfoto’s wordt gebruikt. Bij een bestraling is de dosis straling echter veel hoger. Röntgenstraling wordt altijd uitwendig gebruikt. Dit betekent dat de straling op het lichaam wordt gericht en zo van buitenaf doordringt naar de tumorcellen.
Elektronenstraling. Elektronenstraling wordt ook uitwendig gebruikt. Deze vorm van straling is echter minder sterk dan een röntgenstraling en wordt daarom ook minder vaak toegepast.
Radioactieve straling. Deze vorm van straling wordt vrijwel altijd inwendig toegepast. Omdat deze vorm van straling in het lichaam zit, moeten er veel veiligheidsmaatregelen worden genomen om te voorkomen dat de patiënt zijn omgeving besmet met radioactief materiaal.

Kankercellen zijn veel gevoeliger voor straling dan gezonde cellen. Gezonde cellen kunnen zich namelijk veel beter herstellen terwijl de kankercellen al snel afsterven. Deze eigenschap maakt bestraling zo geschikt voor de behandeling van kanker. Het nadeel is wel dat gezonde cellen ook schade ondervinden waardoor een bestraling vaak bijwerkingen, zoals vermoeidheid, haaruitval en huidproblemen, veroorzaakt.

Hoe verloopt een bestraling?

Een bestraling is vaak een ingrijpende gebeurtenis. Meestal heeft dit te maken met de gevolgen en bijwerkingen van een bestraling. Van de bestraling zelf merk je weinig omdat je straling niet kunt zien, voelen of ruiken. Voorafgaande aan de bestraling wordt een patiënt goed ingelicht over de procedure, het aantal bestralingen en de gevolgen. Een bestraling kan uitwendig of inwendig zijn.

Een uitwendige bestraling

De procedure van een uitwendige bestraling bestaat over het algemeen uit een aantal stappen:

De voorbereiding. Bij de voorbereiding wordt er heel nauwkeurig bepaald waar de bestraling plaats moet vinden. Er wordt bij de voorbereiding nog geen straling gebruikt. Door middel van een simulatie wordt de plaats en de dosis van de straling zo precies mogelijk bepaald. Er wordt ook met behulp van een scanner bepaald waar de tumor zich precies bevindt en hoe omliggende organen het beste tegen de straling beschermd kunnen worden. Doordat de plek van de bestraling heel precies wordt aangegeven, zal de kans op overbodige bestraling sterk worden verminderd. De patiënt zal alleen de straling ontvangen die nodig is om de tumor te behandelen.
De bestraling. De bestraling zelf is pijnloos en de patiënt merkt er eigenlijk niets van. De patiënt ligt gedurende de behandeling op de tafel van het bestralingsapparaat. Er wordt gedurende de bestraling altijd contact gehouden met de patiënt. De laboranten zijn niet in dezelfde ruimte maar houden contact via de intercom. Een bestraling duurt, afhankelijk van de plaats en de dosis, ongeveer 10 tot 20 minuten.
Herhaling van de bestraling. In de meeste gevallen moet een bestraling enkele malen worden herhaald. Meestal moet de patiënt gedurende enkele weken een aantal keer terugkomen. De stap van de bestraling wordt dan herhaald.

Een inwendige bestraling.

Bij een inwendige bestraling wordt er een radioactief materiaal vlak bij de tumor gebracht. Meestal verloopt een inwendige bestraling volgens de volgende stappen:

De voorbereiding. Bij een inwendige bestraling wordt er meestal gebruik gemaakt van bronhouders. Bronhouders zijn holle buisjes of slangetjes die vlak bij de tumor in het lichaam worden gebracht. Bij de voorbereiding zit er nog geen radioactief materiaal in de bronhouders. De bronhouders worden geplaatst waarna er onderzocht wordt of alles optimaal werkt en op de juiste plaats zit. Ook wordt berekend hoe hoog de dosis straling moet zijn.
De bestraling. Na de voorbereiding zal de radioactieve stof in de bronhouders worden geplaatst. De bestraling kan tien minuten maar ook enkele dagen duren. De patiënt voelt niets van de straling zelf. Als de bestraling is afgelopen, wordt de radioactieve stof verwijderd. Gedurende de bestraling verblijft de patiënt in een speciale patiëntenkamer.
Herhaling van de bestraling. Vaak moet een bestraling enkele malen worden herhaald. Meestal moet de patiënt gedurende enkele weken een aantal keer terugkomen.

Tot slot

Hoe een bestraling precies plaatsvindt, is van veel factoren afhankelijk. Belangrijke factoren zijn bijvoorbeeld de leeftijd en het fysieke gestel van de patiënt, het soort tumor en de locatie van de tumor. Een bestraling kan dan ook op veel verschillende manieren verlopen. De hiervoor besproken processen komen het meest voor. Het kan echter heel goed dat een bestraling van deze processen afwijkt. De patiënt wordt door de behandelende arts altijd van tevoren goed ingelicht over de procedure die op hem van toepassing is.