Hoe kan je medicijnen toedienen via de luchtwegen

Inleiding

In de medische wereld spreekt men over inhaleren. Inhaleren is het toedienen van geneesmiddelen via de luchtwegen. Er zijn verschillende manieren om dit te doen, bijvoorbeeld door middel van vernevelen of verdampen. De informatie in dit artikel is nuttig voor medewerkers in de gezondheidszorg of voor patiënten of hun familie die achtergrondinformatie wensen bij dit onderwerp.

Vernevelen

Vernevelen is een vorm van inhaleren waarbij het medicijn via een nevel wordt toegediend. De vloeistof of opgelost medicijn wordt in de vorm van kleine druppeltjes aan de lucht of aan een gas (mengsel) toegevoegd. Er ontstaat dan een nevel of aerosol. De druppelgrootte bepaalt hoe ver de nevel in de luchtwegen kan doordringen. Kleine druppels hebben de potentie door te dringen in de alveoli (longblaasjes). Grote druppels komen niet verder dan de trachea (luchtpijp) en bronchi (buisjes die lucht vanuit luchtpijp naar longen vervoeren).

Verdampen

Verdampen betekent dat vloeistof (in de praktijk alleen water) in dampvorm dus in de gasfase, wordt aangeboden. Het doel van verdampen is een maximale vochtigheid van de in te ademen lucht te bewerkstelligen. De apparaten worden onderscheiden in disposable en niet-disposable.

Onderhoud

Het onderhoud en de reiniging van de materialen is een belangrijk aspect bij vernevelen. Dit omdat het materiaal vochtig wordt en dan erg gevoelig is voor bacteriën groei.

Een vernevelapparaat wordt gereinigd, gedesinfecteerd en gesteriliseerd. Het doel van reiniging is dat de functionaliteit van het apparaat behouden blijft. Desinfectie en sterilisatie zorgen voor preventie van overdracht van bacteriën. Reinigen en desinfectie moeten daarom altijd gevolgd worden door droging. Tijdens de reiniging worden niet de steriele handschoenen gedragen.

Het schoonmaken en onderhouden van medicijncup, masker, mondstuk en koppelstukken vragen aandacht en tijd. De medicijncup is de beker waar het medicijn in gaat. De compressor zorgt voor luchtdruk om de vloeistof om te zetten naar nevel. Als de medicijncup niet wordt schoongemaakt kunnen er bacteriën in gaan groeien. De medicijnvloeistof die achterblijft kan kristallen gaan vormen waardoor de kanaaltjes gaan verstoppen.

Bij dagelijks gebruik moet het vernevelapparaat worden schoongehouden en worden onderhouden. Dit gebeurt op de volgende wijze:

Controleer bij levering of alle onderdelen aanwezig zijn. Bewaar de gebruiksaanwijzing goed.
Kook de medicijncup voor het eerste gebruik eenmalig uit in water met wat afwasmiddel (voor ongeveer 6 tot 10 minuten). Laat de vernevelaar in elkaar zitten om eventuele vervormingen te voorkomen.
De medicijncup wordt elke dag gedesinfecteerd met alcohol (70%). In de thuissituatie kan de cup eventueel uitgekookt worden. Desinfectie met alcohol geniet de voorkeur omdat dit meer micro-organismen doodt dan uitkoken.
Controleer het filter met regelmaat op verstopping of verontreiniging (bijvoorbeeld na elke 10e-12e verneveling) Vervang de filter elke 3 maanden.
Vervang de slang minimaal elke 6 maanden of eerder als de slang zichtbaar verontreinigd is.
Vervang de vernevelaar elke half jaar.
Vervang de alcohol in de pot na maximaal een week. Vervang de pot zelf elk half jaar.
Laat het vernevelapparaat nakijken als de vernevelaar na 15 minuten vernevelen nog niet (bijna) leeg is. Verder is het belangrijk dat het vernevelapparaat elk jaar wordt gecontroleerd. Dan moet ook het luchtfilter worden vervangen.

Conclusie

Het toedienen van medicijnen via de luchtwegen is niet moeilijk maar vraagt kennis van het apparaat en achtergrond informatie. Het belangrijkste aspect is het schoonhouden en onderhouden van de apparatuur zodat het toedienen via de luchtwegen werkzaam blijft. Dit vereist kennis en vaardigheden welke aandacht en tijd vragen.