Wat is een suprapubisch katheter

Inleiding

Een suprapubische katheter is een blaaskatheter die via de buikwand in de blaas is gebracht. Met deze katheter kan urine via de buikwand uit de blaas opgevangen worden. Dit artikel geeft achtergrond informatie voor personen die een suprapubisch katheter overwegen en voor verplegend personeel in de gezondheidszorg.

Hoe gaat het katheteriseren in zijn werk?

De katheter wordt door een arts onder plaatselijke verdoving via de buikwand ingebracht. Hiervoor gebruikt de arts een naald waarmee hij via de buikwand de blaas aanprikt. Dit gebeurt op enkele centimeters boven het schaambeen (os pubis), vandaar de naam suprapubisch. De katheter wordt met een hechting gefixeerd. Er wordt hiervoor een ballonkatheter gebruikt. Na het inbrengen wordt er een kleine ballon aan de katheter in de blaas opgeblazen zodat de katheter er niet uit kan vallen. Het opblazen gebeurt met steriel water, niet met lucht omdat de ballon dan zou gaan drijven.

Elke 2 maanden moet de katheter verwisseld worden. Dit gebeurt in de beginperiode door de arts. Na 2 weken tot 6 maanden vormt zich een fistel in de buikwand. Hierna mag de katheter ook door verplegend personeel (dat bevoegd en bekwaam is) verwisseld worden.

Er kunnen meerdere redenen zijn waarom iemand een suprapubisch katheter ingebracht krijgt:

Steeds terugkerende urineweg en blaasontstekingen.
Incontinentie
Schrompelblaas waarbij de blaascapaciteit minder dan 200cc is.
Vernauwingen aan de urethra (plasbuis).
Urine retentie (onvermogen om de blaas te kunnen ledigen) welke niet operatief behandeld kan worden.

Voordelen...

Ten aanzien van een verblijfskatheter die via de urethra is ingebracht heeft een suprapubisch katheter een aantal voordelen.

Er is minder kans op lekkage.
Kleinere kans op infecties.
Minder snel decubitus door slang bij bedlegerige patiënten.
De katheter kan gemakkelijk (zelf) verzorgd worden.
Minder belemmering bij seksueel actieve zorgvragers.
Indien van toepassing is het weer zelf leren urineren is eenvoudiger.

Nadelen...

Er ontstaat een litteken.
De eerste keer inbrengen moet door een arts gebeuren.
De eerste keer inbrengen is pijnlijker dan bij een 'gewone' verblijfskatheter.

Aandachtspunten

Infecties: Weliswaar komt deze complicatie veel minder voor dan bij een 'gewone' verblijfskatheter via de plasbuis. Uiteraard blijft het zo steriel mogelijk inbrengen belangrijk. Zorg ervoor dat er genoeg gedronken wordt, dit is een goed hulpmiddel tegen urineweginfecties. Een andere voorzorgsmethode kan zijn het creëren van een zuur milieu. Hierin gedijen bacteriën minder goed. Het zuur houden van de urine kan door middel van het geven van hoge hoeveelheden vitamine C of het dagelijks drinken van cranberrysap.
Bloedverlies: Bij het inbrengen treedt wat bloedverlies op en soms ook in geringe mate bij het verwisselen. Vaak als gevolg van ontstekingsverschijnselen. Het is daarom belangrijk de insteekopening goed te verzorgen. Hiervoor kan de eerste dagen een desinfecterende zalf worden gebruikt.
De katheter valt er onverwachts uit: Breng zo snel mogelijk een nieuwe katheter in en wacht niet tot de arts er is. De fistel trekt namelijk binnen 1 tot 6 uur dicht. Desnoods kan de oude katheter onder de kraan afgespoeld worden en worden ingebracht. Daarna wel binnen een redelijke tijd een arts waarschuwen.
Verkeerd prikken bij het verwisselen van de katheter: Dit is eigenlijk niet mogelijk. Zeker niet als er zich na 2 maanden een fistel heeft gevormd. Forceren is natuurlijk nooit goed.

Voor suprapubische katheterisatie wordt bij voorkeur een siliconen katheter gebruikt of een latexkatheter met hydrogel laag. Zowel bij mannen als bij vrouwen kan een katheter van de lengte van ongeveer 20 cm worden gebruikt. Doorgaans wordt een katheter van 16 Ch gebruikt.

Conclusie

Een suprapubisch katheter is een goed alternatief voor een verblijfskatheter, zeker als deze langer in situ moet blijven. Er zijn minder nadelen dan bij een katheter die via de urethra is ingebracht. Het inbrengen van een suprapubisch katheter is een voorbehouden handeling. Dit betekent dat de uitvoerder bevoegd en bekwaam dient te zijn.