Medische missers in ziekenhuizen

Een driejarige peuter met een huidziekte is door een arts in het ziekenhuis van Luik per ongeluk ingesmeerd met een bijtend middel tegen wratten. Daarna liet de arts het jongetje naar huis gaan, waar zijn toestand al snel achteruit ging. Even later werd hij met spoed opgenomen in het brandwondencentrum, waar hij uiteindelijk overleed. Dit is al geen leuk verhaal, maar het ergste is het feit dat dit jongetje niet het enige voorbeeld is van menselijke fouten. Jaarlijks worden er zo'n 1,3 miljoen mensen opgenomen in het ziekenhuis, waarvan er 42 duizend overlijden tijdens de opname. Ruim vier procent daarvan (zo’n 1.735 mensen) is te wijden aan menselijke nalatigheid. Van alle fouten (dus ook de fouten zonder dood ten gevolge) is maar liefst 60 procent te wijden aan fouten door artsen, waarbij de meeste missers begaan worden bij tests en onderzoeken. Conclusie: de medische missers in ziekenhuizen zijn een groot (en levensbedreigend) probleem.

Facetten van het probleem

Dit probleem kent verschillende facetten die aan het bestaan ervan bijdragen. Ten eerste melden veel artsen hun fouten niet bij de Inspectie voor Gezondheidszorg (IGZ), terwijl ze dat in principe wel verplicht zijn. Gevolg is dat er veel structurele fouten vaak voorkomen - vaker dan nodig is. Als artsen namelijk exact melden wat ze bij een bepaalde behandeling fout hebben gedaan, kunnen andere artsen (ook in andere ziekenhuizen) daarvan leren. Zo wordt voorkomen dat er onnodig vaak dezelfde fouten worden begaan.

Een ander facet is de grote tijdsdruk die artsen ervaren. Er zijn in verhouding tot de artsen veel patiënten, en die hebben allemaal zorg nodig. Daardoor moet een dokter snel werken, heeft hij minder tijd om alles te controleren en zorgvuldig uit te voeren en maakt hij dus ook sneller fouten.

Een derde kant van het probleem is het gebrek aan onderzoek naar medische missers in Nederland. Meestal worden de cijfers van de Verenigde Staten 'vertaald' naar Nederland: de verhouding (van het aantal goed behandelde patiënten en het aantal waarbij fouten zijn gemaakt) wordt omgezet naar Nederland. Die cijfers zijn onbetrouwbaar, en daardoor blijft het echte aantal fouten in Nederland vaag.

Ook is het zo dat het moeilijk is om, als je letsel hebt ondervonden doordat een arts een fout heeft gemaakt, een schadevergoeding te krijgen. Als je aangifte doet, wordt de zaak overgedragen naar de verzekeraar van de arts of eventueel het ziekenhuis zelf. De brief die je dan krijgt, is de afgelopen paar jaar nauwelijks veranderd: de medisch adviseur van de verzekeraar vraagt om een afschrift van het medische dossier, waarna hij de zaak zal bestuderen. De tweede brief is, net als de eerste, standaard: de arts is helaas niet aansprakelijk voor wat er gebeurd is. Artsen voelen zich dus niet verantwoordelijk voor de fouten die ze maken en willen ze ook niet onder ogen zien.

Als laatste facet van het probleem is er te noemen dat ziekenhuizen weinig tot geen informatie verschaffen over letselschade, terwijl het per jaar wel zo'n 167 miljoen euro kost voor de extra behandelingen. Ook is het zo dat bijna de helft van het letsel voorkomen had kunnen worden. Daarom is het belangrijk dat mensen weten waar ze aan toe zijn in geval van letsel, maar daar geven de meeste ziekenhuizen dus geen informatie over. Er zijn wel folders over letselschade, maar veel ziekenhuizen weigeren die beschikbaar te stellen.

De medische missers die ziekenhuizen begaan, hebben inmiddels ook de politiek bereikt. Omdat dit een best wel groot probleem is, zijn er een aantal partijen, maar ook organisaties en patiëntenverenigingen, die een mogelijke oplossing aandragen.

Oplossingen vanuit de politiek

1. VVD

Volgens de VVD moeten de ziekenhuizen niet meer allemaal alle ingrepen doen, maar allemaal een andere. Door de complexe ingrepen toe te vertrouwen aan een bepaald ziekenhuis, gaan de artsen daar zich specialiseren door de routine die ze opdoen. Zo zullen ze steeds minder, en uiteindelijk misschien zelfs geen, fouten meer maken.

1. SP

De SP wil een nieuw centraal meldpunt, waar artsen hun fouten melden. Ook willen ze meer controleren of alle missers ook daadwerkelijk aangegeven worden.

1. De NVZ

De NVZ, Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen, is heel strikt in haar maatregel. Zodra ze merken dat er onveilig gewerkt wordt in ziekenhuizen, wordt hun het lidmaatschap afgenomen. Vicevoorzitter Zijlstra zegt hierover: "Je bent veilig of je bent geen lid."

1. De OMS

De OMS, Orde van Medisch Specialisten, wil het aantal fouten terugdringen door artsen meer verantwoordelijkheidsgevoel te geven voor wat ze doen. Dit kan bijvoorbeeld door ze meer verantwoording af te laten leggen: doordat artsen precies moeten laten zien wat ze doen, gaan ze waarschijnlijk ook preciezer werken. Zo maken ze minder fouten.

Feiten en cijfers

Voor de duidelijkheid volgen hieronder nog wat feiten en cijfers over medische missers.

1. De meeste fouten, 60%, zijn te wijten aan menselijk falen. De overige 40% komt door organisatorische (indirect natuurlijk ook door mensen, maar dan niet de artsen) en technische fouten.
2. Zo’n 43% van de missers wordt – niet wat je zou verwachten – overdag begaan. ’s Nachts is dat ruim een derde, van de rest is het niet bekend.
3. Eén op de duizend sterfgevallen is veroorzaakt door mensen die fouten maken terwijl dat niet had gehoeven. Dat lijkt niet veel, maar dat zijn ruim 1.700 doden per jaar.
4. Tijdens de behandeling lopen ongeveer 76.000 mensen letsel op. Bij bijna de helft, zo’n 30.000 mensen, was dit te voorkomen geweest. Verder is de schade bij 10.000 mensen blijvend en kost de behandeling per jaar 167 miljoen euro.

Links

Hieronder volgen nog twee links die betrekking hebben op het bovenstaande.

# Linkteksthttp://www.zorgvisie.nl/Nieuws/Artikel/Ziekenhuizen-verzwijgen-medische-missers.htm

# Linkteksthttp://www.volkskrant.nl/binnenland/article419632.ece/Kamer_spoed_achter_terugdringen_aantal_fouten_ziekenhuizen