Wat is een zegelring

Inleiding

Zegelringen zijn er in allerlei soorten en maten: met familiewapens, initialen, briljanten en soms ook gewoon met een mooie kale steen. Maar waar komt het gebruik van een zegelring vandaan en wat betekenen de symbolen in het familiewapen? Soms worden familiewapens geassocieerd met de elite, maar je kunt natuurlijk vanuit een zeer oude familiestamboom tot een familiewapen komen! Of je kunt een familiewapen uitzoeken bij de juwelier van een familie die qua naam op de jouwe lijkt...(maar dat is eigenlijk not done). Hieronder een korte uiteenzetting van de herkomst van de zegelring en een uitleg van de uitingsvormen.

Geschiedenis; waar komt de zegelring vandaan

Er wordt wel gezegd dat de basis voor de zegelring in de elfde eeuw gelegd is door de kruistochten van de ridders. Door de grote harnassen en helmen kon je moeilijk zien met wie je precies te maken had. Zo kwam men op het idee om herkenbare tekens op onder andere hun schilden te dragen; dat werd een wapen genoemd. In Frankrijk noemt men een zegelring dan ook een 'une chevalière', naar het Franse woord voor ridder: chevalier. De ridders kozen hun eigen wapen en hun zoons namen deze later over. Zo kon je aan iemands schild dus zien met wie of welk lid van de familie je van doen had. Het gebruik van het familiewapen raakte later ook ingeburgerd in meer dagelijkse gebruiken zoals op documenten, graven, kleding, vlaggen en ook op ringen. Later (ongeveer 13e eeuw) werd het gebruik van familiewapens ook overgenomen door steden, vooraanstaande burgers (aristocratie en edelen) en de gilden. Een van de bekendste gebruiken van een zegelring was voor het aanbrengen van een lakzegel. Wanneer men een belangrijke brief zond, werd deze aan de achterzijde dichtgemaakt met een stuk gekleurde (warme) lak. De verzender zette hier dan zijn zegelring in (als een soort stempel) zodat de ontvanger meteen kon zien van wie de brief afkomstig was.

Hoe ziet een zegelring eruit

Er zijn verschillende soorten zegelringen:

Zegelringen waarin de gravure in het metaal (vaak goud) werden ingewerkt
Ringen waarin de gravure in de ingezette steen werd geslepen
Ringen met een gladde steen (een stoeptegel of tegelring genoemd)
Ringen met ingezette steen en initialen

Zegelringen worden van een edelmetaal gemaakt: zoals goud, zilver of platina. Vaak is deze voorzien van een ingezette steen die uit 2 kleuren stenen bestaat zodat de gravure (het eigenlijke zegel) duidelijker naar voren komt in een donkerdere kleur. Er zijn ook zegelringen bekend die het wapen er niet ingeslepen hebben, maar waar deze bovenop de steen is aangebracht. Tegenwoordig kun je er zelfs een foto op laten aanbrengen! (Er zijn opgravingen gedaan waarin er zegelringen zijn gevonden van ijzer!)

Wat zijn de verschillende gravures in een zegelring?

Aan de hand van de zegelring met het familiewapen van Vahrmeijer (familie van ondergetekende) zal ik het een en ander uitleggen over de opbouw.

Bovenop staat vaak een helmteken; in dit geval is dat een Franse lelie achtig figuur.
Eronder een wrong; in dit geval het band op de helm
De helm zelf; op alle familiewapens aanwezig
Het daadwerkelijke schild waarin het wapen is opgenomen
Binnen het schild staat het wapen; in dit geval 3 Franse lelies
Het dekkleed; de versiering aan de zijkanten van het schild

Sommige wapens hebben een schildhouder; zoals een leeuw of ander wezen aan de zijde van het schild; om deze 'rechtop' te houden en in sommige gevallen is er ook nog een 'schriftband' aanwezig aan de onderzijde van het wapen, waarin men tekst kon opnemen.

Mocht je zelf enthousiast worden en de zegelring zeer graag willen hebben met een wapen van je eigen familie (of van een familie die er op lijkt); er zijn bedrijven die deze ring speciaal voor particulieren kunnen maken en samenstellen. Let op: dit heeft een prijskaartje natuurlijk...