Wat wil je weten over ouderlijk gezag

Inleiding

Ouderlijk gezag, wat is dat nu eigenlijk? Dit artikel gaat in op de verschillende vormen van ouderlijk gezag, zoals gezamenlijk ouderlijk gezag en gezamenlijk gezag, niet zijnde voogdij.

Soorten ouderlijk gezag

Er zijn verschillende soorten van ouderlijk gezag, te weten

• ouderlijk gezag (dit gebeurt door één ouder)
• gezamenlijk ouderlijk gezag (dit gebeurt door beide ouders)
• gezamenlijk gezag (dit gebeurt door een ouder en diens partner, niet zijnde een ouder)
• (gezamenlijke) voogdij

Dit artikel gaat in op de vormen ouderlijk gezag, gezamenlijk ouder gezag en gezamenlijk gezag. De kwestie voogdij wordt behandeld in het artikel Wat wil je weten over voogdij

Wanneer (automatisch) gezamenlijk ouderlijk gezag

Indien je getrouwd bent en het kind wordt in het huwelijk geboren dan krijg je automatisch (dus zonder tussenkomst van een rechter) het ouderlijk gezag, dit wordt dan het gezamenlijk ouderlijk gezag genoemd. Dit geldt voor een kind dat wordt geboren zowel tijdens een huwelijk als een geregistreerd partnerschap als een kind dat wordt geadopteerd tijdens het huwelijk of geregistreerd partnerschap. Indien een kind wordt geboren terwijl de ouders niet getrouwd zijn of een geregistreerd partnerschap zijn aangegaan dan krijgt de moeder het gezag over het kind. Indien beide ouders toch samen het gezamenlijk ouderlijk gezag willen uitoefenen dan wordt daarover een aantekening gemaakt in het daarvoor bestemde gezagsregister. Indien de moeder niet wil dat de vader ook het ouderlijk gezag over het kind krijgt dan moet de vader de juridische weg bewandelen. De vader moet dan een verzoek indienen bij de rechter en vragen om uitoefening van het gezag.

Bijzondere omstandigheden gezamenlijk gezag

Er zijn nog een aantal bijzondere omstandigheden wanneer men het gezamenlijk gezag kan krijgen. Dit betreft bijvoorbeeld het geval dat de vrouw een huwelijk of geregistreerd partnerschap met een man heeft aangegaan en zij een kind krijgt van een ander (dus niet degene met wie zij getrouwd is of een partnerschap heeft aangegaan). Indien de vader (dus de verwekker van het kind, niet zijnde de ouder) het kind als zodanig niet erkent dan krijgt de vrouw en de man (met wie zij getrouwd is en die geen verwekker van het kind is) toch het gezamenlijk gezag.

Een ander voorbeeld is ingeval twee vrouwen samen een kind krijgen van een anonieme donor. Zij krijgen dan automatisch gezamenlijk gezag. Immers voor de wet is er geen vader bekend. In het geval dat de donor niet anoniem is kan hij het kind erkennen voordat het kind geboren is. In het geval dat de donor dat doet is er volgens de wet geen sprake meer van een niet bekend zijnde vader. Met andere woorden de moeder die het kind krijgt en de donor die het kind voor de geboorte erkent krijgen samen het gezag. Indien de donor het kind erkent na de geboorte van het kind gaat het gezamenlijk gezag naar beide vrouwen omdat ten tijde van de geboorte de vader niet bekend is.

In het geval dat twee mannen samen een kind willen dan krijgen zij niet automatisch het gezamenlijk gezag. Zij dienen daartoe een verzoek in te dienen bij de sectie familierecht van de rechtbank.

Plichten uitoefening gezag

Gezag over een kind kan in Nederland door twee partijen worden uitgeoefend, namelijk de ouders van het desbetreffende kind of de niet-ouders. Als je gezag over een kind uitoefent heb je een aantal plichten:

• je bent de wettelijk vertegenwoordiger van het kind, met andere woorden het kind dat de 18jarige leeftijd nog niet heeft bereikt is niet rechtsbekwaam om officiële handelingen te verrichten. Degene die gezag over het desbetreffende kind uitoefent, zal dit doen
• je bent verantwoordelijk om goed voor het kind te zorgen zowel op financieel gebied als op opvoedingskundig gebied
• het vermogen van het kind wordt door degene die het gezag heeft, uitgevoerd
• je blijft altijd onderhoudsplichtig totdat het kind de 21jarige leeftijd zal bereiken

Geen ouderlijk gezag meer

Er zijn een aantal gevallen waarin het ouderlijk gezag eindigt:

• dit gebeurt automatisch als het kind de 18jarige leeftijd bereikt
• indien er sprake van mishandeling of verwaarlozing is kan er door de rechter worden bepaald dat je niet meer het gezag kunt uitoefenen, al dan niet tijdelijk. In dit geval wordt Bureau Jeugdzorg ingeschakeld en zal er een voogd moeten worden benoemd
• beëindigen van het gezamenlijk gezag op verzoek van ouders zelf